Một trong những nguyên nhân chính là tình trạng chậm trễ trong khâu chuẩn bị đầu tư. Nhiều dự án còn thiếu các thủ tục cần thiết như quy hoạch, khảo sát, thiết kế... Điều này khiến việc phê duyệt và triển khai gặp nhiều khó khăn, kéo dài tiến độ. Bên cạnh đó, công tác giải phóng mặt bằng cũng gặp nhiều vướng mắc, làm chậm tiến độ thi công.
Ngoài ra, một số bộ, ngành cũng gặp khó khăn trong quá trình đấu thầu và lựa chọn nhà thầu. Thủ tục và quy định còn phức tạp, thiếu linh hoạt, dẫn đến tình trạng chậm trễ. Việc thiếu năng lực, kinh nghiệm của các đơn vị thi công cũng là một thách thức.
Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia cho rằng, cần tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các quy trình, thủ tục liên quan đến đầu tư công. Đồng thời, tăng cường năng lực, kinh nghiệm của các đơn vị tham gia sẽ giúp việc giải ngân diễn ra hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, việc tăng cường công tác giám sát, kiểm tra và trách nhiệm giải trình cũng là vấn đề cần được quan tâm.
Chỉ khi các vấn đề trên được giải quyết hiệu quả, nguồn vốn đầu tư công mới có thể được giải ngân đúng tiến độ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong báo cáo tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 5/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thông báo rằng, tính đến cuối tháng 5/2024, các bộ, cơ quan, và địa phương đã phân bổ chi tiết 634.600 tỷ đồng, đạt 95,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Tuy nhiên, còn tồn tại số vốn chưa được phân bổ chi tiết là 29.100 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách trung ương chiếm 7.300 tỷ đồng (của 21 bộ, cơ quan và 20 địa phương), và vốn cân đối ngân sách địa phương chiếm 21.800 tỷ đồng (của 24 địa phương).
Theo thông tin từ Báo Đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang hợp tác cùng Bộ Tài chính để rà soát và tổng hợp số vốn chưa phân bổ đến ngày 15/5/2024. Mục tiêu là bổ sung vốn cho các nhiệm vụ, dự án quan trọng quốc gia, đường cao tốc, trọng điểm, và liên vùng. Đồng thời, các dự án chưa được bố trí vốn ngân sách trung ương năm 2024 có nhu cầu bổ sung vốn để đảm bảo tiến độ. Đặc biệt, các nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư mới được giao kế hoạch trung hạn, có khả năng thực hiện và giải ngân ngay cũng được xem xét.
Trong báo cáo tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 5/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - dựa trên dữ liệu từ Bộ Tài chính - đã công bố rằng, ước giải ngân đến ngày 31/5/2024 đạt khoảng 148.300 tỷ đồng, đạt 22,34% so với kế hoạch mà Thủ tướng Chính phủ đã giao, tương đương với con số 22,22% so với cùng kỳ năm trước.
Trong số này, vốn trong nước chiếm hơn 146.750 tỷ đồng, đạt 22,79% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; còn vốn nước ngoài đạt 1.534 tỷ đồng, tương đương 7,67% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Về nguồn vốn Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tỷ lệ giải ngân đã đạt 61,93% so với kế hoạch triển khai. Trong đó, nguồn Chương trình Phục hồi của các bộ, cơ quan trung ương đạt 81,44%.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính theo tỷ lệ giải ngân, có 10 bộ, cơ quan trung ương và 30 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao, vượt qua 25% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tuy nhiên, vẫn còn 33 bộ, cơ quan trung ương và 29 địa phương giải ngân vốn đầu tư công trong 5 tháng đầu năm 2024 dưới mức trung bình của cả nước (22,34%). Trong số này, có 4 bộ, cơ quan trung ương chưa thực hiện giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 đã được Thủ tướng Chính phủ giao, tức là giải ngân '0' đồng.
Để thúc đẩy giải ngân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành và địa phương tiếp tục chủ động thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ và giải pháp đã được đề ra tại các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, cũng như các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là các chỉ thị về thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh sự cần thiết và quyết liệt, chủ động và thực tế hơn trong việc giải quyết các vấn đề, khó khăn một cách kịp thời và hiệu quả, tuân thủ theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao.
Nhân Hà
