Thứ tư 16/10/2024 01:00
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

Sở Giao dịch hàng hóa: Điểm kết nối lợi ích doanh nghiệp - người trồng cà phê

12/09/2024 18:21
Tiếp tục câu chuyện quanh cây cà phê, ông Lương Tuấn Vũ - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hàng hóa Gia Cát Lợi “bật mí” những điều ít được biết đến lâu nay trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người trồng cà phê.
aa
Hoạch định chiến lược hợp tác phát triển thị trường giao dịch hàng hóa Việt Nam - Trung Quốc Xem xét thành lập Sở Giao dịch hàng hóa nếu vốn điều lệ thực góp từ 1.000 tỷ đồng Chuyên gia Lê Đức Thiện: Nhiều nhà đầu tư tài chính đang đánh bạc!
Ông Lương Tuấn Vũ - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Hàng hóa Gia Cát Lợi
Ông Lương Tuấn Vũ - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hàng hóa Gia Cát Lợi.

- Lâu nay người trồng cà phê vẫn trong vòng luẩn quẩn được giá thì đổ xô trồng, rớt giá thì chặt bỏ cà phê để trồng cây khác. Ông có thể cho biết vấn đề này cụ thể hơn không?

- Ông Lương Tuấn Vũ: Người nông dân Việt Nam phải đối mặt với vô vàn khó khăn trong suốt quá trình sản xuất. Thiên tai, sâu bệnh, hạn hán, lũ lụt... luôn rình rập đe dọa mùa màng, gây thiệt hại nặng nề. Chưa dừng lại ở đó, ngay cả khi đã có sản phẩm trong tay, họ còn phải lo lắng về giá cả, đầu ra thất thường. Vào thời điểm thu hoạch, giá nông sản thường bị ép xuống thấp, khiến người nông dân rơi vào tình cảnh "được mùa mất giá". Áp lực từ chi phí đầu tư như phân bón, thuốc trừ sâu, nhân công... khiến họ buộc phải bán sản phẩm ngay cả khi giá thấp, chấp nhận thua lỗ để trang trải cuộc sống.

Hơn nữa, do thiếu thông tin và kiến thức về thị trường, người nông dân thường dựa vào kinh nghiệm và tập quán canh tác truyền thống. Điều này dẫn đến tình trạng "trồng theo phong trào", ồ ạt xuống giống khi giá một loại nông sản nào đó tăng cao, để rồi "khóc ròng" khi đến vụ thu hoạch, giá giảm sâu. Vòng luẩn quẩn "trồng - chặt" này không chỉ gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho nông dân mà còn gây bất ổn cho cả nền nông nghiệp.

Câu chuyện này của người nông dân nói chung lại càng đúng với người trồng cà phê. Họ không chỉ “trông trời, trông đất, trông mưa”, đến khi có sản phẩm còn trông giá. Mà giá cả thì thất thường, đến khi thu hoạch đa số giá bị ép xuống rất thấp, nhưng vì nhu cầu trang trải chi phí nhân công, phân bón nên dù giá thấp người dân vẫn phải bán. Do vậy, người trồng cà phê hầu như không có cơ hội chờ được giá cà phê lên cao.

- Chẳng lẽ chúng ta không có một công cụ hay giải pháp hữu hiệu nào hỗ trợ người trồng cà phê giảm bớt khó khăn, tận dụng cơ hội giá lên của thị trường cà phê?

- Ông Lương Tuấn Vũ: Đây là một câu hỏi khó nhưng rất có ý nghĩa. Tuy nhiên để trả lời được câu hỏi này chúng ta cần làm quen với khái niệm về thị trường giao dịch hàng hóa, vốn đã xuất hiện từ hàng trăm năm nay trên thế giới.

Với thị trường giao dịch hàng hóa thì người nông dân những nước phát triển như Mỹ, Hà Lan, Nhật Bản… đã biết sử dụng hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn bán trước, định trước lợi nhuận rồi mới đi vào sản xuất, không như ở nước ta thấy giá cao đổ xô đi sản xuất, đến khi thu hoạch giá rẻ lại chặt đi rồi trồng các loại cây trồng khác khiến nền nông nghiệp phát triển không bền vững.

Ở những nước phát triển, người ta sẽ phân tích đất, khí hậu, thổ nhưỡng, một vùng đất sẽ phù hợp để trồng loại cây gì rồi mới đi trồng cây để được năng suất và chất lượng sản phẩm cao nhất. Những cái chưa lường được hoặc khó lường, trong đó có giá cả thì người nông dân thế giới sẽ “căn” những năm giá cà phê có giá cao nhất rồi họ sử dụng các hợp đồng phái sinh ở trên sàn để mượn hàng mà họ sẽ sản xuất ra với giá cao cho 2 - 3 năm tới. Tức là, trong 2 - 3 năm tiếp theo họ chỉ tập trung sản xuất, đầu tư làm sao cho năng suất cao để được lợi nhuận cao nhất. Còn người nông dân Việt Nam thấy trồng rẻ thì đầu tư, đến khi lỗ thì bỏ mặc, không đầu tư nữa hoặc cực đoan hơn là chặt đi trồng cây khác, nên cứ mãi quanh vòng luẩn quẩn.

- Nhiều chuyên gia cho rằng, vẫn đang tồn tại sự thiếu gặp nhau về lợi ích giữa doanh nghiệp kinh doanh cà phê và người trồng. Xin ông cho biết cụ thể về vấn đề này?

- Ông Lương Tuấn Vũ: Lâu nay phía sau câu chuyện này tồn tại hai bài toán khiến cho lợi ích của doanh nghiệp kinh doanh cà phê và người trồng cà phê không thể gặp nhau, mà có thể nói là mang tính đối nghịch nhau.

Để dễ hiểu có thể lấy một ví dụ như sau: Bài toán thứ nhất là thời điểm hiện nay (tháng 9/2024) giá cà phê tăng cao. Việt Nam - nước dẫn đầu thế giới về cà phê Robusta- sẽ thu hoạch rộ vào tháng 11 và 12. Nếu các nhà đầu cơ thế giới nắm được nguồn cung sẽ tăng đột biến dẫn đến việc trước kỳ thu hoạch thường ép giá xuống rất mạnh.

Nếu như hiện tại người nông dân muốn “chốt” giá ở mức 120 ngàn đồng/kg để chắc lợi nhuận cho sản xuất thì sẽ lên sàn giao dịch mượn hàng bán. Đến khi thu hoạch giá xuống còn 80 ngàn đồng/kg thì đã lãi 40 ngàn đồng, cộng với giá 80 ngàn đồng giá bán thật. Về tổng thể vẫn lãi như khi bán với giá 120 ngàn đồng/kg. Rõ ràng là với công cụ sàn giao dịch lợi nhuận sẽ ổn định hơn.

Bài toán thứ hai, ví dụ người nông dân có thể thu về 10 tấn cà phê song do một số lý do, cà phê để ở kho gia đình thì không yên tâm mà gửi doanh nghiệp lại lo doanh nghiệp phá sản. Một ví dụ nữa, doanh nghiệp mua cà phê giá 80 ngàn đồng/kg trong khi nông dân kỳ vọng giá lên 120 ngàn đồng/kg. Người nông dân vẫn bán 10 tấn cà phê hàng thật và thu về 800 triệu đồng. Trong đó để ra 600 triệu đồng gửi ngân hàng, còn 200 triệu đồng đem lên sàn mua lại 10 tấn với giá 80 ngàn đồng/kg. Khi giá lên 120 ngàn đồng thì riêng hàng trên sàn đã lãi 40 ngàn đồng/kg, cộng với giá thực 80 ngàn đồng/kg đã bán, như vậy vẫn chốt lãi ở mức giá 120 ngàn đồng/kg - đúng như kỳ vọng.

Trong khi đó, nếu người dân gửi cà phê cho doanh nghiệp thì ứng lại 70% cà phê và chịu lãi suất 1%/tháng. Còn doanh nghiệp biết tận dụng vốn cà phê gửi của người nông dân để cho vay thì sẽ nhận được số tiền này.

Vây nên lợi ích của nông dân trồng cà phê và doanh nghiệp kinh doanh cà phê đang đối nghịch nhau. Nhưng nếu nông dân hay doanh nghiệp biết tận dụng công cụ tài chính này thì đều kiếm được lợi nhuận an toàn và giảm thiểu tối đa rủi ro.

. -Việt Nam hiện đã có Sở Giao dịch hàng hóa, liệu đây có phải là công cụ hữu hiệu giúp doanh nghiệp và người trồng cà phê tìm ra “điểm hẹn” khi giá cà phê lên cao hay không?

- Ông Lương Tuấn Vũ: Ở Việt Nam, Sở Giao dịch hàng hóa đươc thành lập tháng 4/2006. Nghị định số 51/2018/NĐ-CP của Chính phủ đã cho phép Sở Giao dịch hàng hóa được liên thông với các Sở hàng hóa trên thế giới. Điều này tạo cơ hội cho Việt Nam tiếp cận với kênh đầu tư hàng hóa với thế giới - để người nông dân có cơ hội để phòng vệ giá trên sàn giao dịch.

Câu chuyện về hai bài toán giá cả ở trên chính là minh họa cho phương cách mà nông dân ở các nước phát triển đã áp dụng từ lâu, họ "định trước lợi nhuận" trên sàn giao dịch, rồi mới yên tâm sản xuất. Nhờ đó, họ luôn có được sự ổn định và thịnh vượng, không còn bị lệ thuộc vào sự may rủi của thị trường.

Đồng thời đây cũng còn là công cụ hiệu quả có thể giúp người nông dân Việt Nam làm chủ thị trường, biến những rủi ro thành cơ hội, từ đó xây dựng một nền nông nghiệp thịnh vượng và bền vững. Đồng thời doanh nghiệp cũng được chia sẻ lợi ích mà không còn phải đối nghịch với nông dân trồng cà phê.

Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam bắt đầu hoạt động mạnh vào tháng 4/2018, sau khi có Nghị định số 51/2018/NĐ-CP (ngày 9/4/2018) của Chính phủ.

Xin cảm ơn ông!

Tin bài khác
Tiết kiệm năng lượng: Lời giải cho bài toán cạnh tranh của doanh nghiệp Việt

Tiết kiệm năng lượng: Lời giải cho bài toán cạnh tranh của doanh nghiệp Việt

Trong bối cảnh chi phí năng lượng ngày càng gia tăng và các yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế, các doanh nghiệp cần có những giải pháp cụ thể để tối ưu hóa năng lượng.
Cần làm gì để hoàn thiện cơ chế điều hành giá xăng dầu?

Cần làm gì để hoàn thiện cơ chế điều hành giá xăng dầu?

Chuyên gia kinh tế - TS. Nguyễn Minh Phong chia sẻ với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập xung quanh vấn đề về dự thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu đang được doanh nghiệp quan tâm.
Chủ tịch Ericsson Việt Nam: "5G sẽ là nhân tố chuyển đổi quan trọng trong nhiều ngành"

Chủ tịch Ericsson Việt Nam: "5G sẽ là nhân tố chuyển đổi quan trọng trong nhiều ngành"

Chủ tịch Ericsson Việt Nam ước tính 5G sẽ chiếm khoảng 50% thuê bao di động vào năm 2029. Hiện nay, hơn 25% lưu lượng dữ liệu được truyền tải qua 5G.
Đánh thuế căn nhà thứ hai có kiểm soát được giá bất động sản?

Đánh thuế căn nhà thứ hai có kiểm soát được giá bất động sản?

Hiện nay vấn đề đánh thuế căn nhà thứ hai đang được đưa ra bàn thảo nhiều. Việc đề xuất của Bộ Xây dựng cũng như sự lên tiếng của Thứ trưởng Bộ Tài Chính về việc đề xuất đánh thuế căn nhà thứ hai.
Biến thách thức từ bất ổn năng lượng thành cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất

Biến thách thức từ bất ổn năng lượng thành cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất

Trong bối cảnh bất ổn năng lượng, các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam nên đầu tư vào năng lượng tái tạo và chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững.
Chuyên gia kinh tế Lương Văn Tự: Giá cà phê sẽ nhanh chóng “rời đỉnh”

Chuyên gia kinh tế Lương Văn Tự: Giá cà phê sẽ nhanh chóng “rời đỉnh”

Giá cà phê Robusta đang có xu hướng tăng rất mạnh thời gian gần đây. Tuy nhiên, xu hướng này được dự báo sẽ không kéo dài.
Quy định tạm hoãn xuất cảnh đối với người nợ thuế: Góc nhìn từ ngành thuế

Quy định tạm hoãn xuất cảnh đối với người nợ thuế: Góc nhìn từ ngành thuế

Để tăng cường hiệu quả thu nợ, việc kết hợp nhiều biện pháp cưỡng chế khác nhau, cùng với ứng dụng công nghệ hiện đại, sẽ là yếu tố quyết định thành công trong quản lý thuế của Việt Nam.
"Làn sóng thanh toán không tiền mặt mở ra cơ hội cho người tiêu dùng và doanh nghiệp"

"Làn sóng thanh toán không tiền mặt mở ra cơ hội cho người tiêu dùng và doanh nghiệp"

Xu hướng thanh toán không tiền mặt ngày càng thịnh hành, mang đến nhiều tiềm năng tăng trưởng và đổi mới, mở ra cơ hội cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Nghị định 115 – Luật Đấu thầu: Những điểm mới nhà đầu tư cần biết

Nghị định 115 – Luật Đấu thầu: Những điểm mới nhà đầu tư cần biết

Nghị định 115 với nhiều điểm mới, cơ bản hoàn thiện khung pháp lý cho việc lựa chọn nhà đầu tư trong các dự án đầu tư có sử dụng đất.
TS. Nguyễn Thanh Nga: Tài Chính Xanh động lực cho đầu tư bền vững

TS. Nguyễn Thanh Nga: Tài Chính Xanh động lực cho đầu tư bền vững

Theo TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính, tài chính xanh không chỉ hỗ trợ chuyển đổi sang mô hình ít carbon mà còn tạo cơ hội đầu tư trong năng lượng tái tạo, giao thông sạch và công trình xanh.
TS. Cấn Văn Lực: Cơ hội cho tài chính xanh đang rộng mở

TS. Cấn Văn Lực: Cơ hội cho tài chính xanh đang rộng mở

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cơ hội cho tài chính xanh tại Việt Nam đang mở rộng nhờ vào xu hướng toàn cầu và cam kết quốc tế.
iPhone 16 Pro chính thức ra mắt, chuyên gia nói gì?

iPhone 16 Pro chính thức ra mắt, chuyên gia nói gì?

Quý I/2025, sản lượng iPhone 16 có thể tiếp tục giảm mạnh, từ 53-55% so với quý trước, do nhu cầu thay đổi theo mùa và ảnh hưởng của iPhone SE thế hệ thứ 4.
Doanh nghiệp “phập phồng” mừng và lo khi giá cà phê lên cao

Doanh nghiệp “phập phồng” mừng và lo khi giá cà phê lên cao

Giá cà phê hiện chạm ngưỡng 5.000 USD/tấn, mức cao nhất trong 20 năm qua.
Đưa thương hiệu Việt vươn tầm quốc tế

Đưa thương hiệu Việt vươn tầm quốc tế

Dù Việt Nam được mệnh danh là thủ phủ sản xuất mới khi các doanh nghiệp đa quốc gia triển khai chiến lược “Trung Quốc+1”, rất ít thương hiệu nội được người tiêu dùng ngoại biết đến.
Luật nhà ở 2023 - Nhiều thay đổi trong công tác quản lý vận hành và quyền lợi của cư dân

Luật nhà ở 2023 - Nhiều thay đổi trong công tác quản lý vận hành và quyền lợi của cư dân

Ông Trần Ngọc Duy, Phó Giám đốc Savills Hà Nội, cho biết, Luật Nhà ở 2023 cải thiện quản lý và bảo vệ quyền lợi cư dân làm rõ sở hữu chung và riêng, phân tách phí dịch vụ, bảo hiểm, và chuyển thu từ sở hữu chung vào quỹ bảo trì.