Trung Quốc nên phản ứng như thế nào với biến thể Delta?

Tính đến 5/8, Trung Quốc có 533 trường hợp mắc mới ở 18 trong số 31 tỉnh và thành phố cấp tỉnh, tất cả đều nhiễm bởi biến thể Delta của virus Sars-CoV-2. Sự lây lan nhanh chóng khiến các biện pháp kiểm soát của Trung Quốc trở nên tốn kém hơn và đang gây tranh cãi về việc liệu chính phủ có cần điều chỉnh lại chiến lược của mình hay không.

Zeng Guang, trưởng nhóm dịch tễ học tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (China CDC), cho biết biến thể delta khó kiểm soát hơn gấp 10 lần so với virus ban đầu, đặt ra thách thức lớn đối với chiến lược "không ca bệnh" của Trung Quốc. Phương pháp này dựa vào thử nghiệm hàng loạt, truy tìm liên hệ tích cực và đưa ra các biện pháp hạn chế tụ tập cộng đồng.

Mặc dù số trường hợp mắc bệnh ở Trung Quốc vẫn còn tương đối thấp so với Hoa Kỳ và các nơi khác, nhưng khả năng lây nhiễm và lây lan nhanh hơn của biến thể delta đã làm tăng mức độ khó khăn cho việc ngăn chặn nó. Zeng nói, Trung Quốc cần thay đổi quan điểm về kiểm soát đại dịch. Điều đó bao gồm việc chuyển trọng tâm khỏi việc loại bỏ hoàn toàn vi rút và các bệnh nhiễm trùng - vì việc xóa sổ hoàn toàn vi rút corona hiện nay dường như là không thể và các biện pháp kiểm soát thông thường nên được áp dụng, ông nói.

Cho đến nay, Trung Quốc đang bám sát mục tiêu không có trường hợp nào và đang đổ nguồn lực khổng lồ vào việc xét nghiệm, truy tìm và kiểm dịch. Tại cuộc họp báo ngày 5/8 về Cơ chế Phòng ngừa và Kiểm soát chung của Quốc vụ viện, He Qinghua, một quan chức từ Ủy ban Y tế Quốc gia, cho biết Trung Quốc sẽ tiếp tục tuân thủ chiến lược "ngăn chặn các ca bệnh từ nước ngoài vào và sự tái nhiễm trong nước." Các biện pháp rõ ràng, cụ thể và đã cho thấy hiệu quả, ông nói. Ông cho rằng sự bùng phát có thể được kiểm soát phần lớn trong vòng vài tuần miễn là chính quyền địa phương thực hiện nghiêm túc các biện pháp kiểm soát vi rút.

Chiến lược xét nghiệm hàng loạt gây tốn kém

Trong khi đó, sự lây truyền nhanh chóng của biến thể delta đồng nghĩa với việc mở rộng các yêu cầu về xét nghiệm nhanh, làm tăng chi phí kiểm soát dịch bệnh.

Cai Weiping, trưởng chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Nhân dân số 8, Quảng Châu, cho biết: Các người tiếp xúc gần  với ca bệnh có thể được xác định thông qua dữ liệu lớn, nhưng phạm vi của những người tiếp xúc phụ có thể rất lớn.

Cai nói: “Nếu chúng tôi bỏ lỡ thời điểm truy tìm sớm, tất cả những gì chúng ta có thể làm là xét nghiệm hàng loạt trên toàn thành phố.

Đó chính xác là những gì mà một số thành phố ở tỉnh Quảng Đông với tổng số gần 30 triệu cư dân đã làm trong hai tháng qua sau khi hơn 100 trường hợp mới xuất hiện.

Trong đợt bùng phát này, các thành phố bao gồm Nam Kinh, Trương Gia Giới, Trịnh Châu, Vũ Hán và Dương Châu đều đã tiến hành xét nghiệm trên toàn thành phố. Theo hướng dẫn do Cơ chế chung phòng ngừa và kiểm soát ban hành, các thành phố có dân số dưới 5 triệu người nên hoàn thành xét nghiệm trong vòng hai ngày, trong khi các thành phố có hơn 5 triệu người nên làm như vậy trong vòng ba đến năm ngày.

Xét nghiệm hàng loạt rất tốn kém. Hiện tại, bộ dụng cụ xét nghiệm có giá từ 5,38 đến 12,16 nhân dân tệ cho mỗi người và dịch vụ xét nghiệm có giá khoảng 80 nhân dân tệ cho mỗi người. Điều đó tính ra ít nhất 100 triệu nhân dân tệ để kiểm tra tất cả 18,7 triệu cư dân của Quảng Châu. Để đảm bảo độ chính xác cao hơn, nhiều thành phố tiến hành nhiều hơn một vòng xét nghiệm. Ví dụ, thành phố phía đông Nam Kinh, với 9,3 triệu dân, nơi chứng kiến đợt bùng phát mới nhất với hơn 200 trường hợp, đã thực hiện bốn đợt kiểm tra ở các khu vực của thành phố trong vòng hai tuần.

Một số chuyên gia cho rằng việc xét nghiệm hàng loạt là cần thiết để tránh tình trạng giãn cách xã hộikéo dài, có thể gây thiệt hại lớn về kinh tế.

Zhao Dahai, giám đốc điều hành Trung tâm Liên kết Chính sách Y tế Đại học Giao thông Thượng Hải - Đại học Yale cho biết: “Để đo lường chi phí theo nghĩa hẹp, việc kiểm tra hàng loạt chắc chắn đòi hỏi một lượng lớn nhân lực và tiền bạc, nhưng nó cần thiết nếu được đo lường từ bức tranh lớn tổng thể lớn hơn".

Wang Chenguang, giáo sư luật tại Đại học Thanh Hoa, cho biết: Để bảo vệ sức khỏe và cuộc sống của con người ở mức độ cao nhất, các nhà hoạch định chính sách phải tiến hành xét nghiệm càng rộng càng tốt để loại bỏ tất cả các nguy cơ có thể tiếp tục gây ra bởi đại dịch.

Có cần tiêm nhắc lại không?

Vắc xin được coi là vũ khí hứa hẹn để chấm dứt đại dịch, nhưng giờ đây có vẻ như biến thể delta có thể đột nhập và lây nhiễm cho những người được tiêm chủng, và những người đã được tiêm vắc xin nếu bị nhiễm bệnh có thể lây nhiễm thêm cho những người khác.

Khi đợt bùng phát địa phương lần đầu tiên xuất hiện tại sân bay quốc tế Nam Kinh Lukou, nơi 9 công nhân có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 vào tháng 7, hơn 90% nhân viên sân bay đã được tiêm phòng. Tại Ruili, một thành phố ở tỉnh Vân Nam, Tây Nam Trung Quốc, giáp biên giới với Myanmar, nơi phát hiện 5 trường hợp trong đợt bùng phát gần đây nhất, gần 97% dân số đã được tiêm phòng đầy đủ.

Trung Quốc đã bắt đầu tiêm chủng hàng loạt COVID-19 vào tháng 12. Hơn 1,7 tỷ liều đã được sử dụng ở Trung Quốc tính đến ngày 3 tháng 8, theo Ủy ban Y tế Quốc gia. Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng trước bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Giang Tô, Đại học Phúc Đán và nhà sản xuất vắc xin Trung Quốc Sinovac Life Sciences.

Dữ liệu toàn cầu cho thấy mức độ kháng thể ở những người đã tiêm vắc-xin Pfizer-BioNTech và các mũi tiêm khác cũng giảm theo thời gian, khiến một số quốc gia phải cung cấp các mũi tiêm nhắc lại.

Shao Yiming, một nhà nghiên cứu tại China CDC, cho biết Trung Quốc đang xem xét sử dụng các mũi tiêm bổ sung để tăng cường khả năng miễn dịch chống lại COVID-19. Shao cho biết đất nước có "nguy cơ cực kỳ thấp" phát triển một đợt bùng phát quy mô lớn.

Nghiên cứu của Fudan cho thấy mũi thứ ba của loại vắc-xin do Sinovac sản xuất đã làm tăng đáng kể mức độ kháng thể, nhưng vẫn chưa rõ liệu một liều tăng cường có hiệu quả với các biến thể hay không.

Một số quốc gia, bao gồm Israel, Nga, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Bahrain, đã bắt đầu cung cấp các mũi tiêm nhắc lại sau khi gia tăng các ca nhiễm mới. Nhưng nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ, đã trì hoãn việc đưa ra quyết định về việc tiêm bổ sung do thiếu sự đồng thuận khoa học về việc liệu chúng có cần thiết để duy trì khả năng miễn dịch hay không.

Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi các quốc gia giàu có ngừng phân phối các mũi tiêm nhắc lại, với lý do bất bình đẳng về vắc xin trên toàn thế giới.

Virus sẽ còn tồn tại lâu dài

Lu Mengji, một nhà nghiên cứu tại Đại học Duisburg-Essen, Đức, cho biết một quốc gia có nên từ bỏ chiến lược "không có ca bệnh" và mở cửa biên giới trong bối cảnh đại dịch không chỉ phụ thuộc vào mức độ tiêm chủng mà còn phụ thuộc vào năng lực y tế của quốc gia đó.

Ông Lu nói: “Chống lại đại dịch là đẩy các trường hợp nhiễm dịch bệnh xuống mức mà năng lực y tế có thể chịu đựng được.

Khi dịch bùng phát ở Vũ Hán, nơi vốn đã có nguồn nhân lực y tế tương đối cao, thành phố đã phải trải qua một cuộc "siết chặt" y tế và phải nhờ đến sự hỗ trợ từ cả nước. Trong làn sóng mới nhất của biến thể delta, các thành phố như Trương Gia Giới và Dương Châu với nguồn lực y tế yếu kém phải dựa vào viện trợ từ các tỉnh khác để điều trị bệnh nhân tăng đột biến.

Năng lực y tế của Trung Quốc và khoảng cách về nguồn lực y tế trên khắp đất nước dưới áp lực của đại dịch cần được đo lường chính xác hơn, Lu nói. Một số nguồn lực y tế nên được dành cho chăm sóc không liên quan đến COVID-19, chẳng hạn như lọc máu và bệnh nhân đau tim.

Việc thiếu giường trong đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) là mối quan tâm hàng đầu. Số giường ICU tại các bệnh viện đa khoa của Trung Quốc chiếm khoảng 3% tổng số giường, thấp hơn nhiều so với 15% ở Mỹ. Trung Quốc chỉ có 3,6 giường ICU trên 100.000 dân. Ở Mỹ, con số này là 34,2 vào năm 2015, theo một bài báo được xuất bản bởi Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia. Đức có 29,2, theo một bài báo đăng trên tạp chí Y học Chăm sóc Chuyên sâu dựa trên dữ liệu năm 2012.

Các giường ICU ở hầu hết các bệnh viện của Trung Quốc thường đã đầy hoặc thậm chí quá tải, gây khó khăn cho việc ứng phó với tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng. Trong đợt bùng phát dịch bệnh ở Vũ Hán, hơn 10% nhân viên y tế ICU của đất nước đã được điều động để hỗ trợ cuộc chiến chống đại dịch của thành phố, làm nổi bật sự thiếu hụt nguồn lực y tế công cộng dự trữ, một chuyên gia ICU Trung Quốc cho biết.

Thách thức lớn nhất mà Trung Quốc phải đối mặt là sự phân bổ nguồn lực y tế không đồng đều. Lu nói: Các thành phố lớn với nhiều năng lực hơn có thể điều trị tốt hơn cho bệnh nhân COVID-19, nhưng ở những vùng có nguồn lực y tế yếu, năng lực điều trị có thể không đủ. Tuy nhiên, Trung Quốc đã có kinh nghiệm trong việc xây dựng các bệnh viện dã chiến. Được trang bị thiết bị thở oxy và đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp được đào tạo về các dịch vụ chăm sóc y tế cơ bản, những bệnh viện dã chiến tạm thời như vậy có thể giảm thiểu tác động của các ca bệnh mới đối với hệ thống y tế, Lu nói.

Ngày càng có nhiều dự báo rằng COVID-19 có khả năng tồn tại lâu dài. Hầu hết các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới đều đồng ý rằng đây đã trở thành một loại virus thường trú và thế giới sẽ phải học cách chung sống với nó. Do đó, cần phải lập một kế hoạch dài hạn để phân bổ hợp lý các nguồn lực y tế và sức khỏe, Liu Guoen, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Y tế Trung Quốc của Đại học Bắc Kinh cho biết.

Sự phức tạp chưa từng có của đại dịch là một lời cảnh tỉnh rằng mọi người nên bắt đầu chú trọng việc tối ưu hóa việc phòng ngừa và kiểm soát lâu dài một cách khoa học, hợp lý và có hệ thống hơn, Liu nói.

Zhang Wenhong, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về Bệnh truyền nhiễm và Giám đốc Khoa Bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Huashan, thuộc Đại học Fudan, cho biết Trung Quốc đã đưa ra câu trả lời thỏa đáng trong những đợt bùng phát đầu tiên của cuộc chiến đại dịch. Sự lựa chọn của Trung Quốc sẽ là một cách tiếp cận đối phó nhằm đảm bảo một tương lai chung cho nhân loại, giúphiện thực hóa mục tiêu kết nội lại với thế giới và thúc đẩy cuộc sống bình thường trở lại đồng thời bảo vệ công dân khỏi virus, Zhang nói.

Bảo Bảo (Theo Caixin)