Khoản đầu tư mạo hiểm vào Trung Quốc bị thu hẹp trong bối cảnh quan ngại về các quy định

Nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã rút bớt các khoản đầu tư mạo hiểm ở Trung Quốc vào tháng 8 khi cuộc đàn áp quy định của nước này đối với lĩnh vực công nghệ đã khiến nhiều người phải suy nghĩ lại cách tiếp cận của họ.

Các số liệu mới nhất từ ​​công ty nghiên cứu thị trường PitchBook cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ so với đầu năm.

Các công ty khởi nghiệp Trung Quốc đã huy động được 32,6 tỷ đô la từ 634 thương vụ bao gồm các quỹ đầu tư mạo hiểm (tiếng anh Venture Capital - VC) nước ngoài trong năm nay tính đến ngày 25 tháng 8, so với 18,9 tỷ đô la từ 453 trong 8 tháng đầu năm 2020. Tuy nhiên, cho đến nay vào tháng 8, chỉ 800 triệu đô la đã được huy động từ 67 các giao dịch có sự tham gia của nước ngoài, giảm từ 4,7 tỷ USD trong tháng Bảy.

Dữ liệu của PitchBook cho thấy, trong khi đã gần qua tháng 8, 800 triệu USD sẽ là mức thấp mới cho thời kỳ đại dịch. Mức thấp nhất 900 triệu USD trước đó là vào tháng 1 năm 2020, khi COVID-19 lần đầu tiên tấn công Trung Quốc và nước này bắt đầu áp dụng các lệnh khóa cửa kéo dài nhiều tháng.

Thu hẹp lại các khoản đầu tư

Một cuộc đàn áp quy định trên diện rộng diễn ra vào tháng 7 đã đặt ra những thách thức mới đối với các công ty công nghệ và khu vực giáo dục tư nhân, đồng thời đặt ra nghi ngờ về việc liệu các công ty Trung Quốc có thể niêm yết ở nước ngoài hay không.

Các VC Trung Quốc cũng đã thu hẹp lại các khoản đầu tư vào tháng 8. Giá trị của tất cả các giao dịch trong nước tính đến thời điểm hiện tại trong tháng này là 6,6 tỷ USD, giảm so với khoảng 9 tỷ USD trong mỗi tháng 6 và tháng 7.

Đầu tháng này, người sáng lập SoftBank Masayoshi Son cho biết tập đoàn Nhật Bản sẽ ngừng đầu tư vào các công ty khởi nghiệp Trung Quốc cho đến khi sự giám sát của Bắc Kinh đối với lĩnh vực công nghệ trở nên rõ ràng.

“Tôi vẫn có hy vọng rất lớn đối với Trung Quốc. Nhưng chúng tôi sẽ vẫn thận trọng cho đến khi chúng tôi có thể đánh giá mức độ sâu và xa của các quy định và chúng tôi hy vọng sẽ tích cực tiếp tục đầu tư khi mọi thứ trở nên rõ ràng hơn", Son nói vào ngày 10 tháng 8.

Mối quan tâm đặc biệt là các VC sẽ thoát khỏi các khoản đầu tư như thế nào và ở mức định giá nào. Trung Quốc đã cho thấy sự khó chịu của họ với các công ty công nghệ lớn ra nước ngoài và cho biết, tất cả các công ty với hơn 1 triệu khách hàng sẽ phải trải qua một cuộc đánh giá bảo mật dữ liệu trước khi được phép niêm yết trên sàn giao dịch nước ngoài. Hàng chục đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng ở Trung Quốc đã bị tạm dừng bởi các cuộc điều tra riêng biệt đối với các cố vấn pháp lý và tài chính.

Brad Gastwirth, chiến lược gia công nghệ trưởng tại Wedbush Securities cho biết: “Các nhà đầu tư bên ngoài Trung Quốc khó có thể đổ tiền vào các công ty Trung Quốc mà không nghĩ đến rủi ro vốn có là chính phủ có thể kiểm soát nhiều hơn hoặc có thể thay đổi kế hoạch kinh doanh của các công ty này. Tôi nghĩ rằng các nhà đầu tư tổ chức lớn sẽ ngại rủi ro hơn và có khả năng sẽ không đầu tư vào cổ phiếu Trung Quốc, hoặc chí ít là chắc chắn không giống với mức độ mà họ đã làm trước đây vào các công ty Trung Quốc". 

Các nhà đầu tư nước ngoài đã tham gia vào khoảng một phần tư tổng số thương vụ VC tại Trung Quốc trong ba năm qua, sau khi hoạt động đạt đỉnh vào năm 2018. Các hành động chính sách sắc bén ở Bắc Kinh có thể làm thay đổi sự kết hợp giữa các công ty thu hút vốn từ trong và ngoài nước, các nhà đầu tư nói.

Sự chuyển hướng sang lĩnh vực tiêu dùng

Một nhà đầu tư tại một quỹ mạo hiểm của Trung Quốc cho biết "Các doanh nghiệp tiêu dùng ngày càng trở nên khó đầu tư trong vài năm qua. Bỏ qua những thách thức về quy định, giờ đây hầu như không thể tìm được một công ty tiêu dùng tốt với tỷ suất lợi nhuận và tăng trưởng tốt mà không phải trả quá nhiều vì quá nhiều tiền đã đổ vào lĩnh vực này".

"Mặc dù chúng tôi không hoàn toàn ngạc nhiên về cuộc đàn áp đối với lĩnh vực giáo dục, nhưng tốc độ thay đổi chắc chắn là một lời cảnh tỉnh để chúng tôi đẩy nhanh việc chuyển sang đặt cược vào các giao dịch tiêu dùng để xem xét nhiều doanh nghiệp doanh nghiệp hơn, nhìn chung ổn định dòng tiền hơn và rủi ro pháp lý ít hơn", nhà đầu tư lưu ý.

Một sự thay đổi như vậy có thể đã được thực hiện trong nửa đầu năm nay. Theo dữ liệu của PitchBook, lĩnh vực phần cứng đang được hưởng một trong những đợt tăng vốn đầu tư VC lớn nhất từ ​​trước đến nay, đạt mức kỷ lục 5,4 tỷ đô la trong 6 tháng đầu năm. Con số này đã vượt qua tổng giá trị thương vụ trong toàn ngành cho cả năm ngoái.

Sự quan tâm của VC đối với các doanh nghiệp tập trung vào người tiêu dùng đang chịu gánh nặng của cuộc đàn áp của Bắc Kinh hiện nay cũng khó có thể giảm bớt hoàn toàn.

Joshua Chao, nhà phân tích cấp cao của PitchBook cho biết: “Cuối cùng thì có rất nhiều người tiêu dùng ở Trung Quốc và rất nhiều người tiêu dùng trung lưu sẵn sàng chi tiêu. Có một lý do mạnh mẽ để nói rằng các doanh nghiệp tiêu dùng vẫn sẽ hoạt động khá tốt ở Trung Quốc."

Niêm yết tại các thị trường khác, liệu có khả thi?

Nhưng định giá vẫn là một câu hỏi. Chứng khoán Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã hồi phục một chút vào tuần trước, nhưng chúng vẫn đang giao dịch ở mức giảm lớn nhất so với chứng khoán Mỹ nói chung kể từ ít nhất là vào tháng 9 năm 2016 - vượt mức được thấy ngay cả ở đỉnh điểm của cuộc chiến thương mại dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ở mức tồi tệ nhất, chỉ số Nasdaq Golden Dragon China, theo dõi 98 công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ, đã giảm một nửa so với mức đỉnh của nó. Hiện nó đã giảm gần 30% so với năm trước.

Điều đó có thể làm giảm định giá tư nhân tương đương và có thể có tác động lớn hơn nếu các công ty cuối cùng tránh xa việc niêm yết cổ phiếu ra công chúng thông qua các thị trường vốn sâu của New York để hướng tới Thượng Hải, Thâm Quyến hoặc Hồng Kông.

Jeffrey Lee, một đối tác của công ty đầu tư mạo hiểm tập trung vào Trung Quốc NLVC có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết: “Tôi nghĩ vẫn sẽ có sự nối lại của các đợt IPO ở nước ngoài, nhưng điều đó có nghĩa là, rất có thể là với Hong Kong, chứ không phải New York.

Ông nói, các nhà đầu tư tổ chức và bán lẻ của Hồng Kông ít muốn hỗ trợ các công ty tiêu dùng thua lỗ có tham vọng lớn trong dài hạn.

"Điều tốt nhất về thị trường New York là bạn có thể nắm bắt một công ty đang thua lỗ nhưng có tốc độ tăng trưởng vượt bậc và xây dựng một công ty đại chúng thành công. Điều đó, thường sẽ khó để trông chờ vào thị trường Hồng Kông"

Bảo Bảo (Theo Nikkei Asia)