Hỗ trợ giấc ngủ trở thành ngành công nghiệp nghìn tỷ mới tại Trung Quốc

Đối với Wu Xinyi, 25 tuổi, việc đi ngủ mỗi đêm bắt đầu bằng chuỗi các "nghi thức" phức tạp từ phun sương hương hoa oải hương lên gối, thắp nến thơm, chườm nóng mắt. Cô nàng cho đây là cách duy nhất để có thể ngủ một đêm ngon giấc.

Wu đã hai lần tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học sau đại học của Trung Quốc nhưng đều không đạt điểm cao. Giờ đây, cô ấy đang cân nhắc chuyển hướng bằng cách đi du học hoặc cố gắng thi vào dịch vụ dân sự Trung Quốc. Thế nhưng, sự bấp bệnh khiến cô căng thẳng tột độ đến nỗi chẳng thể nào ngủ yên.

Cô không phải là người duy nhất rơi vào tình trạng như vậy. Theo một báo cáo của Hiệp hội Nghiên cứu Giấc ngủ Trung Quốc, nước này đã trở thành quốc gia "mất ngủ" với hơn 300 triệu người bị rối loạn giấc ngủ. Vấn để trở nên nghiêm trọng nhất ở bộ phận người trẻ thuộc thế hệ Z vì nhiều nguyên do khác nhau. Giống như Wu, nhiều người lo lắng quá độ nhưng cũng có người nói họ thức khuya thành quen. 

Mất ngủ hiện cũng là một trong những chủ đề bàn tán nhiều nhất trên mạng xã hội Trung Quốc. Các tranh luận liên quan đã đạt đến 290 triệu lượt xem và hàng nghìn lượt bình luận trên mạng xã hội Weibo, trong đó nhiều người trẻ chia sẻ kinh nghiệm mất ngủ. "Tôi không đủ can đảm để kết thúc một ngày và bắt đầu một ngày mới”, một bình luận nhận được lượt thích cao.

Để giải quyết nhu cấp cấp bách, thị trường hỗ trợ giấc ngủ tiềm tàng cơ hội khổng lồ tại Trung Quốc ra đời. Doanh số bán hàng ứng dụng hỗ trợ giấc ngủ, gối ngủ, nến thơm và một loạt các sản phẩm khác liên quan đang thu hút hàng trăm triệu lượt khách. Báo cáo năm 2020 của các nhà nghiên cứu thị trường Leadleo, "nền kinh tế giấc ngủ" của Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi quy mô từ năm 2015 đến năm 2020, đạt ước tính 400 tỷ Nhân dân tệ. Đến năm 2030, thị trường được dự đoán sẽ vượt quá 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ.

Mức tăng trưởng nhanh nhất đến từ nhóm người dùng sinh sau năm 1995. Báo cáo năm 2020 về thị trường trực tuyến về thiết bị hỗ trợ giấc ngủ của Trung Quốc do viện nghiên cứu của gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com công bố, bịt tai, đèn ngủ là những mặt hàng thường thấy trong giỏ mua sắm của những người dùng trẻ tuổi này.

Zhang Xiaotong, một sinh viên mới tốt nghiệp 24 tuổi, đã thử dùng đủ loại sản phẩm giúp đối phó với chứng mất ngủ do căng thẳng. Cô đã thử xịt qua tinh dầu, đắp mặt nạ mắt nhưng không hiệu quả. Hiện tại, cô đang uống thuốc viên melatonin mỗi đêm để hỗ trợ giấc ngủ. Zhang nói rằng cô thường cảm thấy buồn ngủ sau khi dùng melatonin, mặc dù đôi khi, nếu tâm lý rất căng thẳng, thậm chí uống vài viên thuốc cũng không đủ để giúp cô ấy bình tĩnh lại. Cô nói: "Tôi không biết liệu melatonin có thực sự hoạt động hay nó chỉ hỗ trợ tâm lý cho tôi. Tôi không quan tâm miễn là tôi có một giấc ngủ ngon".

Bên cạnh đó, những người trẻ khác đang tự "ru ngủ" bản thân bằng cách nghe những âm thanh chẳng hạn như tiếng nhai, tiếng thì tầm, tiếng va chạm vào chai lọ - một dạng nội dung được thiết kế để để kích hoạt phản ứng kinh tuyến cảm giác tự động (ASMR). Jennifer Allen là nhà nghiên cứu đầu tiên đặt ra thuật ngữ này, đề cập đến cảm giác kích thích thị giác, thính giác hoặc xúc giác. 

Các video ASMR lần đầu tiên bắt đầu xuất hiện trên các nền tảng xã hội Trung Quốc vào giữa những năm 2010 trước khi trở nên phổ biến vào năm 2017. Chen Zitong, được nhiều người coi là nghệ sĩ ASMR đầu tiên của Trung Quốc, mô tả "sử dụng âm thanh giúp khán giả cảm thấy dễ chịu, thoải mái và giúp họ đi vào giấc ngủ".

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên Tạp chí Henan Medical Research cho thấy, hơn một nửa số người khoan khoái hơn sau khi xem video ASMR. Tuy nhiên, cho đến nay, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy ASMR giúp tăng cường chất lượng giấc ngủ. Thế nhưng điều đó không thể ngăn loại hình mới này giành được một lượng lớn người dùng trẻ tuổi ở Trung Quốc khi khẳng định âm thanh giúp họ giảm căng thẳng, mất ngủ và thậm chí là trầm cảm. Sau cùng, ASMR cũng không thoát khỏi các tranh cãi trái chiều.

Năm 2018, các nhà quản lý Trung Quốc bắt đầu ban hành các quy tắc nghiêm ngặt nhắm vào ASMR, cho rằng một số người sáng tạo đang ngụy trang nội dung "không phù hợp và nạy cảm" dưới dạng ASMR. Người đứng đầu một số nền tảng trực tuyến hàng đầu đã bị triệu tập đến một cuộc họp của chính phủ để thảo luận về vấn đề này. Kể từ đó, nhiều công ty internet ra sức kiểm soát nội dung tương tự.  

Cuộc đàn áp đã gây khó khăn rất lớn cho các nghệ sĩ ASMR như Chen Zitong khi các video phát trực tiếp liên quan đến ASMR đã bị cấm hoàn toàn. Chen cho biết: “Âm thanh nhịp tim mà nhiều người nghe thích trước đây cũng bị cấm, vì nó yêu cầu chúng tôi phải đặt micrô trên ngực để thu thập âm thanh. Một số người cho rằng đó là nội dung khiêu dâm". Giới nghệ sĩ ASMR đã chuyển sang tạo video hoặc podcast để tuân thủ các quy tắc mới. Người dùng vẫn có thể tìm thấy nội dung miễn là họ biết các từ khóa thay thế phù hợp.

Đối với Chen, ngành ASMR của Trung Quốc còn tồn tại nhiều vấn đề chẳng hạn như vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, ăn cắp ý tưởng,... nhưng nhìn chung tương lai toàn ngành có dư địa để phát triển. Theo Chen, bất cứ khi nào có một ngành mới xuất hiện, ắt sẽ có trở ngại nhưng tất cả chỉ là một phần của quá trình phát triển.

TL