ASEAN đối mặt với khó khăn từ tác động của chiến tranh giữa Nga và Ukraine

Trong khi các nhà phân tích đánh giá thấp mức độ ảnh hưởng kinh tế của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với Nga và Ukraine, họ vẫn cảnh báo rằng một cuộc xung đột kéo dài gây tổn hại đến Liên minh châu Âu sẽ có tác động lan tỏa, ảnh hưởng đến mọi thứ, từ thương mại đến du lịch.

Ngân hàng Maybank của Malaysia trong tháng này đã cảnh báo về "thiệt hại tài sản thế chấp đối với ASEAN" từ cuộc xung đột và dẫn đến các lệnh trừng phạt chống lại Nga.

Báo cáo của Maybank cho biết: “Một cuộc suy thoái ở châu Âu sẽ có tác động lớn hơn đến xuất khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài và tăng trưởng của ASEAN. Liên minh châu Âu chiếm 9% tổng kim ngạch xuất khẩu của ASEAN, và hơn 11% đối với Việt Nam và Philippines". Báo cáo cho biết thêm rằng, đầu tư trực tiếp nước ngoài từ EU chiếm 11% tổng vốn đầu tư của ASEAN.

Đối với Singapore, các nhà phân tích Chua Hak Bin và Lee Ju Ye lưu ý rằng, EU chiếm 9,2% tổng kim ngạch xuất khẩu nội địa ngoài dầu mỏ của trung tâm tài chính. Họ cắt giảm dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của nước này trong năm nay từ 3,8% xuống 2,8% "do tăng trưởng toàn cầu và EU thấp hơn, giá năng lượng cao hơn và gián đoạn chuỗi cung ứng sản xuất".

Họ nhấn mạnh: “Chúng tôi lo lắng hơn về sự suy thoái của châu Âu trên diện rộng hoặc khả năng xảy ra suy thoái của EU”.

Tương tự như vậy, Công ty dịch vụ tài chính Morgan Stanley Asia trong tháng này đã hạ dự báo tăng trưởng của Singapore từ 4,8% xuống 3,7% từ 4,8%, Thái Lan xuống 3,3% từ 4,3% và Philippines từ 7,5% xuống 7%.

DBS Group Holdings gần đây đã đưa ra một cảnh báo tương tự về rủi ro đối với ASEAN. Các nhà kinh tế của ngân hàng Singapore viết: "Về thương mại trực tiếp, mối liên kết tổng thể của khu vực với Nga và Ukraine còn hạn chế, đồng thời lưu ý rằng Nga và Ukraine chiếm tỷ trọng không đáng kể trong xuất khẩu và nhập khẩu của họ. Những thiệt hại kinh tế đối với xuất khẩu của ASEAN có thể đến từ sự suy thoái trên diện rộng của châu Âu, nếu xung đột kéo dài."

Đồng thời, nhóm DBS đã làm nổi bật một số rủi ro trực tiếp từ "sự phụ thuộc vào hàng hóa cụ thể". Chua Han Teng, Radhika Rao và Irvin Seah đã viết rằng xem xét vai trò của Nga và Ukraine là những nhà xuất khẩu lúa mì chính và vị trí của Ukraine như một nơi sản xuất chính về ngô, Indonesia và Philippines sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi những cú sốc về nguồn cung lúa mì và Việt Nam sẽ phải đối mặt với nguy cơ gián đoạn nguồn cung ngô.

Về phía Philippines, nhóm DBS cho rằng, giá dầu cao hơn có thể làm tổn hại đến "thương mại của nước này, gây áp lực lên thâm hụt thương mại của nước này và đồng peso."

Du lịch cũng là một mối quan tâm - ngay khi các nước ASEAN bắt đầu hồi sinh ngành công nghiệp bị tàn phá. Lần lượt, các chính phủ trong khu vực đã giảm bớt các hạn chế chặt chẽ về biên giới để cố gắng tạo lợi thế cho nền kinh tế của họ.

Thái Lan đã thông báo rằng khách du lịch sẽ không cần phải chứng nhận rằng họ không nhiễm COVID trước khi lên các chuyến bay trong nước, bắt đầu từ ngày 1 tháng 4. Philippines và Việt Nam đã mở cửa trở lại cho du lịch và Malaysia sẽ làm như vậy vào đầu tháng tới, mặc dù những các quốc gia vẫn sẽ yêu cầu xét nghiệm. Singapore sẽ cho phép những du khách đã được tiêm phòng từ tất cả các quốc gia được nhập cảnh miễn kiểm kiểm dịch, bắt đầu từ ngày 1 tháng 4.

Wellian Wiranto, nhà kinh tế tại Oversea-Chinese Banking Corp., đã viết trong một báo cáo  gần đây: “Đợt nới lỏng mới nhất đánh dấu việc loại bỏ đồng bộ và mạnh mẽ nhất các quy tắc gia nhập đối với khu vực. Ngành du lịch được hy vọng sẽ phục hồi trở lại sau 2 năm đại dịch". 

Tuy nhiên, chiến tranh có thể đánh tan hy vọng đó ở một mức độ nào đó.

Maybank lưu ý rằng, trước đại dịch, người châu Âu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong số du khách đến Thái Lan, ở mức 17%. Họ cũng chiếm 13% lượng khách đến từ Indonesia và 11% của Singapore. Nhưng nền kinh tế châu Âu đang xấu đi và áp lực lạm phát có thể làm giảm nhu cầu đi lại.

Maybank cho rằng: "Nga cũng là một rủi ro trực tiếp đối với triển vọng du lịch Thái Lan, vì nước này chiếm tỷ trọng cao thứ ba (5,4%) trong doanh thu du lịch Thái Lan sau Trung Quốc (28%) và Malaysia (5,6%)". Ngân hàng Malaysia quan sát thấy rằng du khách Nga đã hủy các chuyến đi đến Thái Lan do đồng rúp lao dốc, chuyến bay bị hủy và khó khăn trong việc chuyển tiền.

Công ty quản lý tài sản của Pháp Amundi trong tháng này đã cảnh báo rằng châu Âu phải đối mặt với rủi ro lạm phát, cùng với một cuộc suy thoái tạm thời có thể xảy ra trong năm nay.

“Chúng tôi dự đoán lạm phát của khu vực đồng euro sẽ tiếp tục ở mức cao trong năm, đặc biệt đối với năng lượng và thực phẩm, ảnh hưởng tiêu cực đến cả nhu cầu đi lại và sản xuất. Triển vọng kinh tế đã xấu đi và kịch bản kinh tế trở nên kém triển vọng hơn, với tăng trưởng thấp hơn và lạm phát cao hơn", Amundi nói.

Các cơ quan khác cũng làm giảm triển vọng tăng trưởng của họ. Hãng xếp hạng tín dụng Fitch trong tháng này đã cắt giảm dự báo GDP thế giới cho năm 2022 xuống 3,5%, trong đó khu vực đồng euro cắt giảm 1,5 điểm xuống còn 3,0%.

Nga đã cung cấp khoảng 1/4 năng lượng tiêu thụ chính của khu vực đồng euro vào năm 2019, Nhà kinh tế trưởng Brian Coulton của Fitch đã viết rằng "có thể xảy ra tình trạng thiếu hụt hoàn toàn và phân bổ năng lượng ở châu Âu nếu nguồn cung của Nga bị ngừng đột ngột".

Khi áp lực tăng lên đối với giá năng lượng và thực phẩm, các chuyên gia cho rằng, nó sẽ gây tác động xấu đến sự phục hồi kinh tế của khu vực ASEAN.

Enrico Tanuwidjaja tại United Overseas Bank của Singapore đã viết trong báo cáo tháng này: “Nhiều nghiên cứu mà chúng tôi thu thập được đã phát hiện ra rằng có một mối quan hệ dài hạn đáng kể giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế được đo bằng tốc độ tăng trưởng GDP. Một ước tính cho Indonesia cho thấy cứ mỗi điểm phần trăm của lạm phát cao hơn, tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng tiêu cực bởi 0,08 điểm phần trăm, vì lạm phát cao hơn sẽ dẫn đến tăng trưởng kinh tế chậm hơn."

Tổ chức xếp hạng tín dụng Moody's cho biết áp lực lạm phát có khả năng gia tăng nhanh hơn ở các nền kinh tế nơi giá nhiên liệu và điện có tỷ trọng lớn hơn trong tiêu dùng hoặc nơi nhiên liệu nhập khẩu chiếm ưu thế, chẳng hạn như Lào, Philippines.

Điều này sẽ khiến các chính phủ các nước ASEAN rơi vào tình thế khó khăn hơn, sau hai năm gánh chịu hậu quả kinh tế vì đại dịch.

Moody's lưu ý: "Áp lực lúc này lên các chính phủ là việc cân nhắc tăng trợ cấp sẽ gia tăng, dẫn đến căng thẳng tài khóa lớn hơn".

Bảo Bảo