Thứ ba 17/09/2024 01:55
Hotline: 024.355.63.010
Bất động sản

Nhà báo người Việt đầu tiên trên đất Mỹ- Bài II: Trở thành nhà báo và khởi nghĩa chống thực dân Pháp

10/03/2021 21:25
Đó là cụ Trần Trọng Khiêm, sinh năm 1821, quê làng Xuân Lũng, phủ Lâm Thao. Nay là xã Xuân Lũng, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ quê hương tôi!
aa
Gác chuông  thời Lý- Chùa Phổ Quang (Xuân   Lũng)
Gác chuông thời Lý- Chùa Phổ Quang (Xuân Lũng).

Sau khi tích trữ được chút vàng làm vốn liếng, Lê Kim từ bỏ công việc tìm vàng đầy nguy hiểm và quay trở lại San Francisco. Vao giữa thế kỷ thứ 19 San Francisco vẫ còn là một thị trấn đầy bụi bặm và trộm cướp. Tuy nhiên bằng sự nhanh nhạy thông minh, Lê Kim đã nhanh chóng xin được công việc chạy tin tự do cho nhiều tờ báo. Rồi sau đó ông làm biên tập cho tờ nhật báo Daily Evening. Nhiều bài báo của ông đăng trên tờ Daily Evening hiện vẫn con lưu giữ tại thư viện Đại học California.

Đề tài mà Lê Kim hay viết đó là về cuộc sống đầy hiểm họa và cay đắng của những người khai hoang ở Bắc Clifornia và quanh khu vực San Francisco.Trong đó ông hướng sự thương cảm sâu sắc đến những người da vàng mà ngày đó vẫn là nạn nhân của sự phân biệt chủng tộc. Lê Kim cho rằng, các mỏ vàng đã khiến cuộc sống ở đây trở nên khắc nghiệt và sa đọa không gì cứu vãn được.

Đặc biệt trong số báo ra ngày 8/11/1853 có một bài báo đã kể chi tiết về cuộc gặp giữa Lê Kim và vị tướng Hoa Kỳ John A. Sutter. Tướng Sutter vốn là người có công khai phá thị trấn San Francisco. Khi Lê Kim mới đến đây, ông đã được tướng Sutter giúp đỡ. Tuy nhiên khi bị lật đổ, tướng Sutter trở nên bị tâm thần và sống lang thang khắp các bến tàu để xin ăn, và không ai đoái hoài đến ông. Sau này trong một dịp tình cờ gặp, Lê Kim đã xúc động cho vị tướng bất hạnh 200 Mỹ kim. Đồng thời ông chê trách thái độ hững hờ, ghẻ lạnh của người dân San Francisco và nước Mỹ đối với tướng Sutter, điều mà theo ông là đi ngược với đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ông.

Đến năm 1854 khi đã quá mệt mỏi với cuộc sống hỗn loạn ở Hoa Kỳ, Lê Kim tìm đường trở lại Việt Nam. Vì vẫn bị truy nã nên ông không trở về quê nhà Xuân Lung, Lâm Thao, Phú Thọ mà phải lấy thân phận là người Minh Hương đi khai hoang ở tỉnh Định Tường. Ông chính là người có công khai hoang, sáng lập ra làng Hòa An, phủ Tân Thành, tỉnh Định Tường, nay có lẽ thuộc Tiền Giang, Bến Tre và Đồng Tháp…

Tấm hình cổ về cụ Lê Kim (Trần Trọng Khiêm)
Tấm hình cổ về cụ Lê Kim (Trần Trọng Khiêm).

Trong một bức thư bằng chữ Nôm gửi về cho người anh ruột Trần Mạnh Trí ở làng Xuân Lũng vào năm 1860, Lê Kim đã kể tường tận hành trình hơn 10 năm phiêu bạt của mình trên con tàu định mệnh đến những ngày tháng đầy khắc nghiệt ở Hoa Kỳ, rồi cuối cùng trở về an cư lạc nghiệp tại Định Tường.

Tham gia khởi nghĩa chống thực dân Pháp

Năm 1964 quân Pháp sau khi đánh chiếm xong ba tỉnh miền Đông bắt đầu lần lượt mở các cuộc tấn công ba tỉnh miền Tây còn lại. Để cản ngăn quân xâm lược, Lê Kim đã tình nguyện theo thủ lĩnh Võ Duy Dương mộ quân khởi nghĩa chống Pháp.

Tài bắn súng học được trong những năm tháng ở Tây Hoa Kỳ cùng với kinh nghiệm xây thành đắp lũy đã khiến ông trở thành một vị tướng giỏi lẫy lừng. Ngoài ra, đặc biệt năng khiếu ngoại ngữ cũng giúp Lê Kim cảm hóa được một nhóm lính Pháp, và dùng chính nhóm lính này tấn công quân Pháp ở Cái Bè, Mỹ Qưới.

Cũng có tư liệu cho rằng năm 1886 trong một đợt truy quét của thực dân Pháp do tướng De Lagrandière chỉ huy, đồn quân của Lê Kim chẳng may thất thủ. Không cam chịu đầu hàng Lê Kim đã tuẫn tiết chết theo nghĩa quân. Năm đó ông vừa tròn 45, hặc 65 tuổi gì đó. Trên mộ của Lê Kim ở Giồng Tháp (Đồng Tháp) đến ngày hôm nay còn khắc đôi câu đối “Lòng trười không tựa, tấm gương tiết nghĩa vì nước quên sinh/ Chính khí nêu cao, tinh thần hùng nhị còn truyền hậu thế”.

Như vậy không chỉ là người đầu tiên đặt chân đến đất Hoa Kỳ, Lê Kim còn là một Nhà báo, nhà yêu nước của Việt Nam. Tên ông hiện được đặt cho một con đường ở phường Long Bình, quận 9, TP HCM, nối đường Nguyễn Xiển với đường Mạc Hiển Tích.

Nguyễn Trọng Khả

Bài III: Đi tìm gốc tích Trần Trọng Khiêm trên quê hương “Làng Dòng”

Bài liên quan
Tin bài khác
Huawei và hành trình 5 năm vượt khó cấm vận của Mỹ

Huawei và hành trình 5 năm vượt khó cấm vận của Mỹ

Sau lệnh cấm vận của Mỹ vào năm 2019, Huawei buộc phải tìm cách khôi phục vị thế bằng cách tự phát triển chuỗi cung ứng chip trong nước.
Gần 1.100 tỷ đồng ủng hộ đồng bào bị bão lũ

Gần 1.100 tỷ đồng ủng hộ đồng bào bị bão lũ

Tính đến 17 giờ ngày 15/9, các tổ chức, cá nhân đã chuyển về tài khoản của Ban Vận động cứu trợ Trung ương với tổng số tiền là 1.094 tỷ đồng.
OpenAI vừa ra mắt mô hình AI đầu tiên có khả năng lập luận

OpenAI vừa ra mắt mô hình AI đầu tiên có khả năng lập luận

Phiên bản xem trước của mô hình AI mới này sẽ có sẵn thông qua chatbot phổ biến của OpenAI là ChatGPT, dành cho người dùng Plus và team trả phí.
Mobifone: Canh tác nông nghiệp thuận lợi với ‘túi khôn’ 4.0

Mobifone: Canh tác nông nghiệp thuận lợi với ‘túi khôn’ 4.0

Nền tảng mobiArgi giúp nhà nông nâng cao hiệu suất canh tác, tạo ra sự đột phá về chất lượng cây trồng từ đó gia tăng lợi thế cạnh tranh.
Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là "chất xúc tác" quan trọng trong hoạt động ngoại giao nhân dân

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là "chất xúc tác" quan trọng trong hoạt động ngoại giao nhân dân

Cộng đồng người Việt tại Phần Lan luôn được Chính phủ Phần Lan đánh giá cao và là một trong 4 nước của chương trình Thu hút nhân tài của chính phủ Phần Lan.
lp-bank
tms-group
sanghai-fair
ubnd-xa-hoa-son