TS. Nguyễn Thanh Nga: Tài Chính Xanh động lực cho đầu tư bền vững

TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính). (Ảnh: Phan Chính)

Theo TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính), tài chính xanh không chỉ hỗ trợ sự chuyển dịch từ các mô hình kinh tế truyền thống sang các phương thức sản xuất và tiêu dùng ít carbon hơn mà còn mở ra cơ hội đầu tư trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, giao thông công cộng sạch và công trình xanh.

Trong cuộc Diễn đàn "Hiện thực hóa Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh tại Việt Nam: Thúc đẩy dòng vốn xanh" tổ chức ngày 10/9/2024, TS. Nguyễn Thanh Nga nhấn mạnh vai trò thiết yếu của tài chính xanh trong việc đạt được mục tiêu “tăng trưởng xanh”, điều này đã được Chính phủ thể hiện qua Quyết định số 1658/QĐ-TTg về “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050”. Tài chính xanh, theo bà Nga, bao gồm các dòng tài chính từ ngân hàng, tín dụng vi mô, bảo hiểm và đầu tư, nhằm phục vụ cho các ưu tiên và mục tiêu phát triển bền vững.

Ngày 22/7/2022, Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, với một mục tiêu quan trọng là huy động nguồn lực tài chính và thúc đẩy đầu tư cho tăng trưởng xanh. Các bước tiến trong việc xây dựng khung pháp lý cho trái phiếu xanh và bảo hiểm xanh, cũng như phát triển thị trường carbon, đang dần định hình một cơ chế tài chính bền vững và hiệu quả. Quyết định số 1934/QĐ-BTC của Bộ Tài chính ngày 15/8/2024 và các chính sách liên quan, bao gồm Quyết định số 368/QĐ-TTg về chiến lược tài chính đến năm 2030, chứng tỏ sự cam kết mạnh mẽ của chính phủ trong việc thúc đẩy sự phát triển xanh.

Từ năm 2015, thị trường chứng khoán xanh tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, bao gồm cả cổ phiếu xanh và trái phiếu xanh. Các chính sách như ưu đãi thuế và giảm phí dịch vụ cho trái phiếu xanh đã góp phần mở rộng quy mô của thị trường này. Doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán hiện đang thể hiện mức độ cam kết cao với các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị), với tỷ lệ cam kết lên tới 93%, cao hơn mức trung bình của Việt Nam. Điều này cho thấy rằng, việc thúc đẩy tài chính xanh không chỉ tạo ra cơ hội đầu tư hấp dẫn mà còn góp phần xây dựng một thị trường bất động sản bền vững và thân thiện với môi trường.

Liên quan đến vấn đề này, TS. Nguyễn Thanh Nga cho hay, trong giai đoạn hiện nay, việc xây dựng và triển khai các giải pháp tài chính xanh toàn diện là rất quan trọng để cải cách mô hình tăng trưởng xanh. Cần tập trung vào nâng cao khả năng huy động và sử dụng các công cụ tài chính xanh một cách hiệu quả.

Trước tiên, cần điều chỉnh chính sách thuế bảo vệ môi trường (BVMT) để bao quát các nguồn ô nhiễm và định mức thuế suất phù hợp. Thuế BVMT phải nhắm đến các tác nhân ô nhiễm cụ thể và đảm bảo nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả tiền". Đồng thời, cần rà soát các chính sách thuế ưu đãi, tập trung vào các dự án liên quan đến bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, qua đó tạo ra lợi ích kinh tế lâu dài.

Tiếp theo, cần tăng chi thường xuyên cho công tác bảo vệ môi trường thông qua việc mở rộng nguồn thu từ thuế BVMT và các khoản phí liên quan. Đầu tư công cũng cần được rà soát để làm cơ sở cho huy động vốn cho tăng trưởng xanh, đồng thời phối hợp hiệu quả các nguồn vốn như ODA và đầu tư tư nhân.

Ngoài ra, cần hoàn thiện quy định về mua sắm công xanh, bao gồm ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường và thiết lập cơ chế giám sát hàng năm. Đối với thị trường chứng khoán xanh, cần triển khai trái phiếu xanh và hỗ trợ công ty niêm yết về công bố thông tin phát triển bền vững.

Cuối cùng, để phát triển thị trường bảo hiểm xanh và tín chỉ carbon, cần hoàn thiện hành lang pháp lý và xây dựng các sàn giao dịch tín chỉ carbon, kết nối thị trường trong nước với khu vực và thế giới.