Thanh Hóa: Đưa Cảng biển Nghi Sơn phát triển xứng tầm cảng biển đặc biệt

Tại Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 22-9-2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Cảng biển Nghi Sơn đã được xác định là cảng loại I và được quy hoạch tiềm năng thành cảng biển đặc biệt,  đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa, là đầu mối giao thương hàng hóa, kết nối vùng Bắc Lào, Đông Bắc Thái Lan, vùng phụ cận Thanh Hóa với các tuyến hàng hải quốc gia và quốc tế.

Hiện nay, hệ thống Cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch 51 bến và khu bến, bao gồm: 21 bến tổng hợp, 20 bến và khu bến chuyên dụng và 10 bến container. Tính đến tháng 7-2023 đã có 21 bến đi vào hoạt động. Hiện Cảng Nghi Sơn có năng lực lưu chuyển hàng hóa với công suất dự kiến khoảng 75 triệu tấn/năm.
Theo thông tin từ Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Nghi Sơn, hiện có 109 doanh nghiệp đăng ký làm thủ tục hải quan qua Cảng Nghi Sơn. Trong 7 tháng năm 2023, có 17 doanh nghiệp mới đăng ký làm thủ tục hải quan qua cảng. Ngoài doanh nghiệp có trụ sở tại Thanh Hóa thì có thêm 13 doanh nghiệp ngoài tỉnh như TP Hồ Chí Minh, TP Hà Nội, Bình Dương, Nghệ An, Bình Định, Ninh Bình... cũng đã thực hiện chuyển dịch vụ xuất nhập khẩu về Cảng Nghi Sơn.
Tuy nhiên, đánh giá về tình hình phát triển của cảng, Ông Phan Đào Vũ, Tổng Giám đốc Cảng quốc tế Nghi Sơn phát biểu, sau đại dịch COVID-19 hàng hóa về Cảng giảm dần theo các năm cho đến nay. Có thể nói tỉnh Thanh Hóa rất quan tâm cũng như đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ các chuyến tàu cũng như hỗ trợ các cont cảng hàng về xuất nhập tại Cảng. Cảng quốc tế Nghi Sơn cũng khẳng định đầy đủ năng lực bốc xếp hàng thế nhưng kết quả còn quá thấp so với kỳ vọng, nguyên nhân có rất nhiểu yếu tố nhưng đa phần doanh nghiệp mong muốn rằng Cảng Nghi Sơn để tháo gỡ thu hút được doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cảng cần phải tăng tuyến, chuyến tần suất và hạ giá thành.
Để  phát huy tối đa dư địa khai thác Cảng biển Nghi Sơn, đưa Cảng biển Nghi Sơn trở thành cảng biển trọng điểm của khu vực và cả nước, UBND tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức sự kiện Hội nghị kêu gọi các nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất nhập khẩu làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá tại Cảng biển Nghi Sơn. Sự kiện đã thu hút hơn 150 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã đến tìm hiểu thực tế tại Cảng biển Nghi Sơn. Thông qua sự kiện này các nhà quản lý, các nhà đầu tư, doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh, trong nước và quốc tế đã đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết để cảng Nghi Sơn có thể khai thác hết tiềm năng, công suất và có thể nắm bắt cơ hội trở thành cảng biển trọng điểm. 

Trong đó, ông Lê Xuân Cương, Phó Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Thanh Hoá khẳng định sẽ tiếp tục đơn giản hoá thủ tục thông quan, đồng hành cùng các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu hàng hoá và đầu tư, kinh doanh tại Cảng biển Nghi Sơn. Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ, đồng hành với các hãng tàu, doanh nghiệp khi mở tuyến và thực hiện xuất nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn. Đồng thời, Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục thúc đẩy mô hình hợp tác, đối thoại hải quan - doanh nghiệp trên nền tảng doanh nghiệp là vị trí trung tâm; thường xuyên trao đổi, tiếp xúc với các doanh nghiệp, nắm bắt thông tin về các yếu tố tác động gây khó khăn, ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong quá trình đầu tư, thông quan hàng hóa tại cảng Nghi Sơn để có biện pháp tháo gỡ, hỗ trợ đồng hành cùng doanh nghiệp, đáp ứng sự hài lòng của doanh nghiệp, xây dựng lòng tin của doanh nghiệp vào một môi trường kinh doanh thuận lợi.

Đại diện Cục Xuất nhập khẩu, bà Nguyễn Thị Mai Linh, Trưởng phòng Thuận lợi hoá thương mại cũng đánh giá cao những nỗ lực của chính quyền tỉnh Thanh Hóa trong phát triển Cảng Nghi Sơn, được cụ thể hóa rất rõ trong những chính sách hỗ trợ, đẩy mạnh thu hút đầu tư cảng cũng như khuyến khích hàng hóa thông qua cảng. Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được trên thực tế, để phát triển Cảng biển Nghi Sơn vẫn còn tồn tại rất nhiều những thách thức. . Sản lượng hàng hóa tại chỗ của miền Trung nói chung và tỉnh Thanh Hóa nói riêng không nhiều. Kết cấu hạ tầng cảng biển và hệ thống dịch vụ hỗ trợ cho cảng biển phát triển còn manh mún, nhỏ lẻ; ; việc phát triển cảng biển và dịch vụ logistics chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của Cảng biển Nghi Sơn. Khả năng thu hút được hàng container còn hạn chế...

Theo bà Nguyễn Thị Mai Linh, việc phát triển Cảng biển Nghi Sơn thành cảng biển quốc tế sẽ cần phải có sự đầu tư rất lớn, và quan trọng là cần thu hút được thêm các hãng tàu cả quốc tế và nội địa về làm hàng tại cảng. Để làm được điều này, đặc biệt trong bối cảnh các tỉnh khác trong khu vực Bắc Trung bộ cũng đang đẩy mạnh thu hút nguồn hàng qua các cảng, bên cạnh những giải pháp phát triển logistics của trung ương, tỉnh Thanh Hóa cần có thêm nữa những chính sách khuyến khích đặc thù nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư các dịch vụ hỗ trợ xử lý hàng hóa tại cảng biển, các hạ tầng bến bãi lân cận khu vực cảng biển; thu hút đầu tư vào Khu kinh tế Nghi Sơn nhằm tạo nguồn hàng tại chỗ và thu hút, tận dụng được nguồn hàng từ Bắc Lào, Đông Bắc Thái Lan ra biển...

Theo thống kê, Trong 7 tháng năm 2023, tỷ trọng hàng hóa thông qua Cảng đạt 22,8 triệu tấn, tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu làm thủ tục tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng biển Nghi Sơn đạt 4,244 tỷ USD.

Nghị quyết số 248 về Các chính sách thu hút doanh nghiệp xuất - nhập khẩu hàng hóa qua Cảng Nghi Sơn, nhất là về hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế và nội địa; hỗ trợ doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa bằng container đã thu hút thêm được nhiều doanh nghiệp đến với hệ thống Cảng biển Nghi Sơn. Trong đó việc hãng tàu CMA-CGM đã thực hiện đều đặn trở lại tuyến vận tải với tần suất 1 chuyến/tuần sau thời gian gián đoạn, đầu năm 2023 hãng tàu VIMC cũng mở thử tuyến container quốc tế đến Cảng Nghi Sơn là một minh chứng cho tầm vóc quốc tế của hệ thống cảng Nghi Sơn.

Hệ thống Cảng biển Nghi Sơn có lợi thế đặc biệt, đó là vừa kín gió, lặng sóng, lại ít bị bồi lắng như các cảng biển khác tại Việt Nam. Nơi đây cũng là vùng nước sâu - lợi thế số một để phát triển mà không nhiều cảng biển khác có được. Theo thiết kế, Cảng Nghi Sơn có thể đón tàu có tải trọng từ 70.000 đến 100.000 DWT.

Với tiềm năng sẵn có, cùng với chính sách từ Nghị quyết 248 (cụ thể: tăng mức hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế qua Cảng Nghi Sơn lên 500 triệu đồng/chuyến, bổ sung chính sách hỗ trợ các phương tiện vận tải nội địa bằng container 300 triệu đồng/chuyến; các doanh nghiệp vận tải hàng hóa bằng container qua Cảng Nghi Sơn cũng được hỗ trợ 2 triệu đồng/container 20 feet và 3 triệu đồng/container 40 feet khi mở tờ khai tại Hải quan Thanh Hóa), và sự nỗ lực của cả hệ thống cảng Nghi Sơn, những năm gần đây, Cảng Nghi Sơn đã thu hút được các hãng tàu và DN thực hiện XNK qua cảng với tỷ trọng hàng hóa thông qua cảng đạt khoảng hơn 41 triệu tấn/năm (năm 2020 là 41,8 triệu tấn; năm 2021 là 43,03 triệu tấn; năm 2022 là 41,31 triệu tấn), chiếm khoảng trên 50% tổng lượng hàng qua nhóm cảng biển số 2 (bằng cả cảng biển Nghệ An và Hà Tĩnh). 

Việc tỉnh Thanh Hóa ban hành các chính sách hỗ trợ đối với việc thu hút các D thực hiện XNK qua cảng là sự đột phá “mở đường” cho hành trình khai thác tối đa năng lực vận hành cảng biển, đáp ứng sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa và các địa phương lân cận. Việc “kích hoạt” và thực thi hiệu quả chính sách hỗ trợ từ Nghị quyết số 248/2022/NQ-HĐND nói riêng, cũng như tạo điều kiện thuận lợi để các hãng tàu, DN hoạt động hiệu quả nói chung sẽ tăng sức hấp dẫn và thu hút đầu tư vào Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp; trong dài hạn sẽ nâng được quy mô thị trường khi nhiều dự án được triển khai trong khu vực; vị thế, thương hiệu của Cảng Nghi Sơn nói riêng và Khu Kinh tế Nghi Sơn nói chung sẽ được nâng lên.

Đồng thời, để đẩy mạnh hoạt động XNK qua Cảng Nghi Sơn, sớm đưa cảng trở thành cảng loại 1 ngang tầm khu vực, tỉnh Thanh Hóa cũng đang tích cực đôn đốc các nhà đầu tư khai thác cảng đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng các bến cảng container chuyên dụng theo quy hoạch, đầu tư, hiện đại hóa hệ thống máy móc, thiết bị, đáp ứng nhu cầu vận chuyển, xếp dỡ hàng hóa. Tập trung nạo vét luồng cảng đáp ứng luồng đủ tiêu chuẩn để các tàu có trọng tải từ 100.000 DWT ra vào cảng.

Trong một phát ngôn với báo chí về định hướng dài hạn trong việc khai thác cảng biển nghi Sơn, ông Nguyễn Văn Thi- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa từng chia sẻ: “để phát huy tối đa tiềm năng của một cảng nước sâu với hệ thống luồng lạch ít bị bồi lắng, tỉnh Thanh Hóa đang có ý tưởng sẽ đề xuất Trung ương bổ sung quy hoạch và ban hành cơ chế đột phá để đầu tư một cảng container trung chuyển quốc tế tại Cảng Nghi Sơn, gắn với việc hình thành khu Depot (cảng cạn) ở TP Thanh Hóa, khu vực Lam Sơn - Sao Vàng, Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp”.

Ngọc Lâm