Thứ năm 05/06/2025 10:05
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Đối tác thương mại của Mỹ rơi vào vòng bất định vì chính sách thuế quan

Việc áp, hoãn, kháng nghị thuế quan liên tục đang khiến các đối tác thương mại của Mỹ rơi vào vòng xoáy bất định, trong khi niềm tin của Tổng thống Donald Trump vào thuế quan vẫn không lay chuyển.

Chính sách thương mại Mỹ: Bất định là điều duy nhất chắc chắn

Chính sách thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa lại khuấy động các đối tác toàn cầu, khi ông đột ngột áp dụng mức thuế quan đối ứng từ 10% đến 50% đối với toàn bộ đối tác thương mại Mỹ vào ngày 2/4. Chỉ một tuần sau, Nhà Trắng lại tạm hoãn việc thu thuế vượt mức 10% trong vòng 90 ngày, nhằm tạo không gian đàm phán cho tới đầu tháng 7/2025. Những động thái này khiến nhiều chính phủ rơi vào tình thế “chạy nước rút” để đạt được thỏa thuận thương mại với nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Đối tác thương mại của Mỹ rơi vào vòng bất định vì chính sách thuế quan
Đối tác thương mại của Mỹ đang rơi vào vòng bất định vì chính sách thuế quan.

Đáng chú ý, điểm đặc biệt trong chuỗi biến động này là sự can thiệp mạnh mẽ của tòa án. Ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (USCIT) đã tuyên bố việc sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Quốc tế Khẩn cấp (IEEPA) năm 1977 để áp thuế là vi hiến. Lập luận của tòa cho rằng việc nhập khẩu fentanyl hay thâm hụt thương mại không đủ để cấu thành tình trạng khẩn cấp, và IEEPA không thể được sử dụng như một công cụ áp đặt thuế quan.

Quyết định này, được đưa ra nhất trí bởi hội đồng thẩm phán đến từ ba đời tổng thống khác nhau, đã khiến giới quan sát bất ngờ không chỉ bởi nội dung mà còn bởi tốc độ xét xử. Dù chính quyền Tổng thống Trump đã lập tức kháng cáo và tạm thời hoãn thi hành phán quyết, vụ việc đã cho thấy rõ ràng rằng hệ thống kiểm soát quyền lực vẫn đang vận hành hiệu quả trong lĩnh vực chính sách thương mại Mỹ.

Điểm nhất quán duy nhất trong chính sách thương mại đầy biến động dưới thời ông Donald Trump chính là niềm tin tuyệt đối của ông vào thuế quan. Từ nhiệm kỳ đầu tiên, ông này đã sử dụng nhiều công cụ nội luật như Điều 232 (Section 232) vì lý do an ninh quốc gia và Điều 301 (Section 301) nhằm đối phó với các hành vi thương mại không công bằng, điển hình là với Trung Quốc. Gần đây, Điều 301 cũng đã được mở rộng sang lĩnh vực đóng tàu. Dự kiến, sẽ có thêm bảy nhóm hàng hóa nữa, bao gồm dược phẩm và chất bán dẫn, sẽ tiếp tục nằm trong diện áp thuế theo Điều 232.

Ngay cả trong trường hợp các mức thuế áp dụng theo IEEPA bị hủy bỏ hoàn toàn, chính sách thương mại Mỹ vẫn sẽ duy trì mặt bằng thuế suất cao đáng kể. Trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, mức thuế trung bình của Mỹ chỉ khoảng 2%. Hiện tại, con số này đã tăng vọt lên 18%, chủ yếu do tác động của thuế theo Điều 232.

Câu hỏi lớn hiện nay đối với các đối tác thương mại là: Có nên tiếp tục đàm phán với Mỹ trong khi hệ thống thuế quan có thể thay đổi chỉ trong vài giờ? Trong khi một số nước lựa chọn “án binh bất động” để chờ rõ ràng về mặt pháp lý, các doanh nghiệp xuất khẩu lại không có nhiều thời gian để điều chỉnh chiến lược khi thời hạn 90 ngày sắp kết thúc.

Tác động dài hạn và những lo ngại toàn cầu

Việc lạm dụng các công cụ pháp lý nội địa nhằm áp đặt thuế quan đang đặt ra nhiều lo ngại về sự thiếu ổn định và khả năng dự báo trong chính sách thương mại của Mỹ – nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trong môi trường toàn cầu hóa sâu rộng, nơi chuỗi cung ứng quốc tế được tối ưu hóa qua nhiều thập kỷ, việc áp, hoãn, điều chỉnh thuế quan liên tục khiến doanh nghiệp và chính phủ các nước rơi vào thế bị động, thậm chí thiệt hại nghiêm trọng.

Tình trạng hiện nay cũng đặt ra một tiền lệ pháp lý đáng quan tâm: Liệu tòa án có tiếp tục giữ vai trò “phanh hãm” quyền lực hành pháp trong chính sách thương mại, hay đây chỉ là một “chướng ngại nhỏ”, như cách mà một số cố vấn của ông Trump mô tả? Với khả năng vụ việc sẽ được Tòa án Tối cao Mỹ xem xét, câu trả lời cho câu hỏi này có thể ảnh hưởng lớn đến cục diện thương mại toàn cầu trong nhiều năm tới.

Trong khi đó, giới đầu tư và các doanh nghiệp quốc tế chỉ có thể làm một điều duy nhất: Chuẩn bị cho một kịch bản bất ổn thương mại kéo dài. Với ông Trump, thuế quan không chỉ là công cụ kinh tế, đó là vũ khí chính trị và biểu tượng của triết lý “Nước Mỹ trên hết” mà ông vẫn kiên định theo đuổi.

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép
Đàm phán Mỹ - Trung đình trệ, lãnh đạo hai nước cần điện đàm trực tiếp Đàm phán Mỹ - Trung đình trệ, lãnh đạo hai nước cần điện đàm trực tiếp
Thuế quan khiến doanh nghiệp lớn toàn cầu thiệt hại hơn 34 tỷ USD Thuế quan khiến doanh nghiệp lớn toàn cầu thiệt hại hơn 34 tỷ USD
Tin bài khác
Anh vẫn chịu áp lực lớn dù được Mỹ miễn thuế nhôm thép

Anh vẫn chịu áp lực lớn dù được Mỹ miễn thuế nhôm thép

Dù được Mỹ tạm miễn thuế nhôm thép, Anh vẫn chịu áp lực lớn do thỏa thuận thương mại chưa có hiệu lực và ngành công nghiệp trong nước liên tục kêu gọi hành động.
Ông Elon Musk chỉ trích siêu dự luật chi tiêu của ông Donald Trump

Ông Elon Musk chỉ trích siêu dự luật chi tiêu của ông Donald Trump

Siêu dự luật chi tiêu mà tỷ phú Elon Musk nhắm đến đã được Hạ viện thông qua hồi tháng 5 với 215 phiếu thuận và 214 phiếu chống và đang chờ Thượng viện xem xét.
Đất hiếm – Khoáng sản chiến lược của Trung Quốc khiến thế giới “nín thở”

Đất hiếm – Khoáng sản chiến lược của Trung Quốc khiến thế giới “nín thở”

Trung Quốc không cần phải tuyên chiến để khiến cả thế giới phải dè chừng. Chỉ cần một lệnh hạn chế xuất khẩu đất hiếm, Bắc Kinh đã nắm trong tay công cụ đủ sức làm tê liệt chuỗi sản xuất công nghiệp toàn cầu.
Liệu cuộc điện đàm Mỹ - Trung có thể tháo gỡ “nút thắt” căng thẳng?

Liệu cuộc điện đàm Mỹ - Trung có thể tháo gỡ “nút thắt” căng thẳng?

Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình nhiều khả năng sẽ có cuộc điện đàm trong tuần này, theo thông tin từ Nhà Trắng, trong bối cảnh căng thẳng đang mở ra trên những mặt trận mới.
Sản xuất công nghiệp Mỹ tiếp tục suy yếu trong tháng 5/2025

Sản xuất công nghiệp Mỹ tiếp tục suy yếu trong tháng 5/2025

Chỉ số PMI sản xuất Mỹ giảm xuống 48,5 trong tháng 5, mức thấp nhất trong 6 tháng, cho thấy ngành công nghiệp nước này tiếp tục co hẹp giữa bất định chính sách và gián đoạn chuỗi cung ứng.
Fed hé lộ khả năng cắt giảm lãi suất vào cuối năm

Fed hé lộ khả năng cắt giảm lãi suất vào cuối năm

Thống đốc Fed Christopher Waller cho biết có thể ủng hộ việc cắt giảm lãi suất vào cuối năm, bất chấp rủi ro lạm phát gia tăng do chính sách thuế quan mới từ Nhà Trắng.
Tác động từ tuyên bố áp thuế 50% đối với nhôm, thép nhập khẩu của ông Donald Trump

Tác động từ tuyên bố áp thuế 50% đối với nhôm, thép nhập khẩu của ông Donald Trump

Việc tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm không phải là điều mới trong chiến lược thương mại của ông Donald Trump. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở chi phí sản xuất, mức thuế mới đang đe dọa đẩy giá hàng hóa tiêu dùng phổ biến leo thang.
Căng thẳng Mỹ - Trung bùng phát trở lại, và lời cảnh báo từ Bắc Kinh

Căng thẳng Mỹ - Trung bùng phát trở lại, và lời cảnh báo từ Bắc Kinh

Căng thẳng Mỹ - Trung có dấu hiệu bùng phát trở lại khi Bắc Kinh vẫn kiểm soát chặt xuất khẩu đất hiếm, còn Washington hạn chế visa và công nghệ, đẩy quan hệ song phương vào vòng đối đầu mới.
Châu Á mắc kẹt giữa khí đốt và thuế quan trong chiến lược ngoại giao LNG của Mỹ

Châu Á mắc kẹt giữa khí đốt và thuế quan trong chiến lược ngoại giao LNG của Mỹ

Mỹ đang biến LNG thành công cụ mặc cả chiến lược trong chính sách thương mại, buộc các nước châu Á phải vừa tìm nguồn cung khí đốt, vừa tìm cách đối phó với vòng xoáy thuế quan từ Washington.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép và nhôm, từ mức 25% lên 50%, nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước và giành sự ủng hộ của cử tri Mỹ.
Tổng thống Trump tiếp tục gây áp lực lên Fed, lãi suất sẽ sớm giảm?

Tổng thống Trump tiếp tục gây áp lực lên Fed, lãi suất sẽ sớm giảm?

Tổng thống Donald Trump tiếp tục gây sức ép buộc Fed cắt giảm lãi suất trong cuộc gặp với Chủ tịch Jerome Powell tại Nhà Trắng, giữa lúc căng thẳng về định hướng chính sách tiền tệ gia tăng.
Đàm phán Mỹ - Trung đình trệ, lãnh đạo hai nước cần điện đàm trực tiếp

Đàm phán Mỹ - Trung đình trệ, lãnh đạo hai nước cần điện đàm trực tiếp

Đàm phán thương mại Mỹ - Trung trong trạng thái đình trệ, Bộ trưởng Tài chính Mỹ kêu gọi Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình điện đàm trực tiếp để phá vỡ thế bế tắc.
Thuế quan khiến doanh nghiệp lớn toàn cầu thiệt hại hơn 34 tỷ USD

Thuế quan khiến doanh nghiệp lớn toàn cầu thiệt hại hơn 34 tỷ USD

Các mức thuế đối ứng dưới thời ông Donald Trump đã khiến hơn 50 tập đoàn toàn cầu thiệt hại trên 34 tỷ USD, buộc nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm đầu tư và rút lại dự báo lợi nhuận.
Thuế quan giữ nguyên khi tòa Phúc thẩm Mỹ ra phán quyết có lợi cho ông Trump

Thuế quan giữ nguyên khi tòa Phúc thẩm Mỹ ra phán quyết có lợi cho ông Trump

Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ tạm khôi phục hiệu lực với các mức thuế quan do ông Trump áp đặt, giúp Nhà Trắng có thêm thời gian kháng cáo và duy trì chính sách thương mại cứng rắn.
Thất thế tại tòa, ông Trump còn những “quân bài” thuế quan nào?

Thất thế tại tòa, ông Trump còn những “quân bài” thuế quan nào?

Dù bị tòa án Mỹ bác bỏ việc sử dụng IEEPA để áp thuế diện rộng, ông Trump vẫn còn nhiều công cụ pháp lý để duy trì chính sách cứng rắn với các đối tác thương mại.