Thứ năm 05/06/2025 10:01
Hotline: 024.355.63.010
Tài chính

Liệu vàng có thể trở lại “ngai vàng” tiền tệ?

Dù đã bị loại khỏi hệ thống tiền tệ từ năm 1971, vàng vẫn được nhắc đến trong các chiến lược tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, để vàng trở lại “ngai vàng” tiền tệ như trước đây là điều khó xảy ra.

Năm 1971 đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên vàng, khi Tổng thống Mỹ Richard Nixon chấm dứt cơ chế quy đổi giữa đồng đô la và vàng. Kể từ đó, ý tưởng quay lại một hình thức nào đó của “bản vị vàng” chưa bao giờ hoàn toàn biến mất. Từ kế hoạch xây dựng đồng dinar vàng của nhà cựu lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi, đến các sáng kiến về tiền tệ thay thế trong khối BRICS, vàng vẫn âm thầm hiện diện trong các thảo luận chiến lược về tương lai hệ thống tiền tệ toàn cầu.

Báo cáo “Vàng và trật tự thế giới mới” của Diễn đàn Các tổ chức Tài chính và Tiền tệ chính thức (OMFIF) đã khơi lại cuộc tranh luận này, đồng thời phân tích vai trò lịch sử cũng như tương lai tiềm năng của vàng trong hệ thống tiền tệ. Trong mắt nhiều người, bản vị vàng từng đại diện cho một “thời đại vàng son” của sự ổn định và minh bạch. Tuy nhiên, chính bản chất cứng nhắc của nó lại mâu thuẫn với yêu cầu linh hoạt của nền kinh tế hiện đại.

Patrick Bolton và Huang Haizhou, trong tác phẩm Money Capital được giới thiệu tại một hội thảo OMFIF, đã nhận định rõ: “Dưới chế độ bản vị vàng, chính sách tiền tệ gần như bị vô hiệu hóa”. Điều này phản ánh giới hạn lớn nhất của vàng trong vai trò tiền tệ – đó là không thể điều phối cung tiền một cách chủ động trong một nền kinh tế công nghiệp, chứ chưa nói đến thế giới hậu công nghiệp ngày nay.

Chuyển động tiền tệ: Từ vật chất sang phi vật chất

Ngày nay, tiền tệ đang dần thoát ly khỏi hình hài vật chất, quá trình mà các chuyên gia gọi là “phi vật thể hóa tiền tệ”. Tiền mặt dần nhường chỗ cho các hình thức thanh toán điện tử, tài sản số và thậm chí là các hệ thống tiền tệ thông minh dựa trên mạng lưới và dữ liệu. Trong tiến trình đó, vàng dù vẫn là một công cụ đầu tư, lưu trữ giá trị, nhưng khó lòng trở lại vị thế cũ trong hệ thống tiền tệ toàn cầu.

Lịch sử tiền tệ đã trải qua các giai đoạn phủ định kế tiếp nhau: Từ trao đổi hàng hóa đa dạng đến hình thành tiền kim loại, từ nhiều loại tiền kim loại đến bản vị vàng, rồi từ chế độ chuyển đổi tiền tệ sang vàng đến việc đô la Mỹ trở thành đồng tiền duy nhất liên kết với vàng. Ngày nay, thế giới đang bước sang giai đoạn mới: sự chuyển dịch từ hệ thống tiền tệ quốc gia sang một hình thái tiền tệ toàn cầu, được kiến tạo trên nền tảng quan hệ tín dụng và công nghệ thông minh.

Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng, đồng tiền của tương lai sẽ không phải là vàng, mà là “tiền hậu tín dụng” – một dạng tiền tệ kỹ thuật số mang tính mạng lưới, được điều phối bởi thông tin và thuật toán thay vì vàng hay tín dụng truyền thống.

Liệu vàng có thể trở lại “ngai vàng” tiền tệ?
Đồng tiền của tương lai sẽ không phải là vàng, mà là “tiền hậu tín dụng”

Vàng và triển vọng ở các nền kinh tế đang phát triển

Tuy vậy, vàng vẫn có thể đóng vai trò đặc biệt tại một số nền kinh tế đang phát triển, nơi hệ thống tài chính còn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố truyền thống và thường xuyên đối mặt với lạm phát cao. Trong các môi trường như vậy, vàng với tính ổn định tương đối, đôi khi lại phù hợp hơn so với các công cụ tiền tệ hiện đại, vốn đòi hỏi hệ thống tín dụng phức tạp và lòng tin cao vào ngân hàng trung ương.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là những giả thuyết mang tính học thuật, khi mà hầu hết các quốc gia đang phát triển vẫn phụ thuộc sâu sắc vào hệ thống kinh tế và tài chính toàn cầu. Dù vậy, một số quốc gia đã bắt đầu xem xét nghiêm túc việc tích hợp vàng vào chính sách tiền tệ như một kênh bảo hiểm trong thời kỳ biến động.

Trong một kịch bản giả định, ví dụ như sự sụp đổ của hệ thống tài chính toàn cầu, khả năng quay lại sử dụng vàng như một loại tiền tệ không thể bị loại trừ. Nhưng điều đó không khẳng định rằng vàng sẽ hoặc nên là “tiền tệ thực sự” trong bối cảnh hiện tại.

Sự bất ổn đang trở thành “bình thường mới” trên toàn cầu. Điều này có thể khiến nhân loại quay về với những công cụ xưa cũ, không chỉ trong lĩnh vực tiền tệ. Thế nhưng, để vàng một lần nữa ngồi trên ngai vàng tiền tệ, điều đó sẽ không chỉ đòi hỏi khủng hoảng, mà còn là một sự đảo ngược hoàn toàn trong cách vận hành của nền kinh tế toàn cầu.

Quỹ đầu cơ Trung Quốc “bắt đáy” tháng 4, lợi nhuận 10 năm gần 1.500% Quỹ đầu cơ Trung Quốc “bắt đáy” tháng 4, lợi nhuận 10 năm gần 1.500%
Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhôm và thép
Đồng USD hướng đến tháng giảm giá thứ năm liên tiếp Đồng USD hướng đến tháng giảm giá thứ năm liên tiếp
Tin bài khác
Bài học từ Thụy Sĩ: Đồng tiền mạnh không phải "kẻ thù" của ngành sản xuất

Bài học từ Thụy Sĩ: Đồng tiền mạnh không phải "kẻ thù" của ngành sản xuất

Dù sở hữu đồng tiền mạnh nhất thế giới, nhưng Thụy Sĩ vẫn luôn giữ vững vị thế quốc gia xuất khẩu hàng đầu nhờ vào chất lượng, công nghệ và năng suất, và là bài học cho các nền kinh tế phát triển.
Morgan Stanley: Đồng đô la có thể giảm 9% trong năm tới

Morgan Stanley: Đồng đô la có thể giảm 9% trong năm tới

Morgan Stanley dự báo chỉ số DXY sẽ giảm 9% trong năm tới, kéo đồng đô la Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong bối cảnh Fed được kỳ vọng sẽ cắt giảm mạnh lãi suất.
Đồng USD hướng đến tháng giảm giá thứ năm liên tiếp

Đồng USD hướng đến tháng giảm giá thứ năm liên tiếp

Đồng USD đang hướng đến tháng giảm giá thứ năm liên tiếp, khi nhà đầu tư toàn cầu lo ngại về chính sách thuế quan của Mỹ và chờ đợi dữ liệu lạm phát PCE.
Giá vàng nội cao ngất, người dân giữ vàng hay chờ mở cửa nhập khẩu?

Giá vàng nội cao ngất, người dân giữ vàng hay chờ mở cửa nhập khẩu?

Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới lên tới 15 triệu đồng/lượng. Nhập khẩu hay lập sàn vàng đang trở thành hai hướng đi then chốt, song đâu là giải pháp căn cơ?
Chủ tịch ECB: Đồng euro có thể trở thành lựa chọn thay thế USD

Chủ tịch ECB: Đồng euro có thể trở thành lựa chọn thay thế USD

Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho rằng đồng euro có thể thay thế USD trong vai trò toàn cầu, nếu châu Âu cải tổ mạnh mẽ về tài chính và an ninh.
Đẩy mạnh tài chính xanh, hoàn thiện thị trường vốn hướng Net-Zero

Đẩy mạnh tài chính xanh, hoàn thiện thị trường vốn hướng Net-Zero

Mặc dù còn nhiều thách thức, Việt Nam đang từng bước xây dựng hạ tầng thị trường vốn xanh để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh và cam kết Net-Zero đến năm 2050.
Các quỹ đầu cơ đặt cược vào đồng won Hàn Quốc sẽ tăng mạnh

Các quỹ đầu cơ đặt cược vào đồng won Hàn Quốc sẽ tăng mạnh

Các quỹ đầu cơ quốc tế đang đẩy mạnh đặt cược vào đồng won Hàn Quốc sẽ tăng giá, trong bối cảnh thị trường kỳ vọng đồng tiền này sẽ bứt phá như đồng đô la Đài Loan.
Dòng vốn tư nhân bùng nổ trong làn sóng đổi mới sáng tạo Việt Nam

Dòng vốn tư nhân bùng nổ trong làn sóng đổi mới sáng tạo Việt Nam

Trong kỷ nguyên bứt phá công nghệ với làn sóng vốn tư nhân đổ mạnh vào đổi mới sáng tạo, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế số và phát triển bền vững.
Đồng nhân dân tệ mạnh sẽ là động lực mới cho chứng khoán Trung Quốc

Đồng nhân dân tệ mạnh sẽ là động lực mới cho chứng khoán Trung Quốc

Ngân hàng Goldman Sachs cho rằng đồng nhân dân tệ mạnh sẽ hỗ trợ chứng khoán Trung Quốc phục hồi, khi tỷ giá ổn định giúp thu hút dòng vốn và cải thiện lợi nhuận doanh nghiệp.
Tăng tỷ giá USD tăng doanh nghiệp "đuối sức" vì gánh nặng nhập khẩu

Tăng tỷ giá USD tăng doanh nghiệp "đuối sức" vì gánh nặng nhập khẩu

Tỷ giá USD/VND tăng mạnh đang kéo theo hệ lụy kép cho cả doanh nghiệp xuất khẩu lẫn nhập khẩu, khiến nhiều đơn vị “thấm đòn” chi phí và lỗ tỷ giá nặng nề.
Lãi suất ngân hàng ngày 21/5/2025: Kỳ hạn dài vọt lên 6%/năm

Lãi suất ngân hàng ngày 21/5/2025: Kỳ hạn dài vọt lên 6%/năm

Lãi suất ngân hàng ngày 21/5/2025, nhiều ngân hàng giữ nguyên biểu lãi suất nhưng mức cao nhất ở kỳ hạn dài vẫn lên tới 6%/năm, tập trung vào nhóm ngân hàng quy mô nhỏ nhằm hút dòng tiền trung - dài hạn.
Tín dụng bất động sản TP. Hồ Chí Minh vượt 1,1 triệu tỷ đồng

Tín dụng bất động sản TP. Hồ Chí Minh vượt 1,1 triệu tỷ đồng

Tín dụng bất động sản TP. Hồ Chí Minh tăng, vượt mốc 1,1 triệu tỷ đồng, thị trường vẫn phân hóa khi đất nền hồi phục, trong khi căn hộ rơi vào trạng thái trầm lắng.
Đồng USD tiếp tục suy yếu khi niềm tin vào “Thương hiệu Mỹ” giảm sút

Đồng USD tiếp tục suy yếu khi niềm tin vào “Thương hiệu Mỹ” giảm sút

Đồng USD suy yếu khi niềm tin vào kinh tế Mỹ sụt giảm, nguyên nhân đến từ việc Moody’s hạ tín nhiệm quốc gia, lo ngại thâm hụt tài khóa và làn sóng tháo chạy khỏi tài sản định giá bằng USD.
Thanh toán bằng vàng sẽ bị phạt tới 20 triệu đồng

Thanh toán bằng vàng sẽ bị phạt tới 20 triệu đồng

Sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán nếu tái phạm nhiều lần bị phạt 10-20 triệu đồng. Kinh doanh vàng miếng không phép bị phạt 300-400 triệu đồng.
Thông tư 03: Tiếp tục tháo gỡ nút thắt trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Thông tư 03: Tiếp tục tháo gỡ nút thắt trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Một điểm thay đổi quan trọng vừa được ban hành trong Thông tư 03 của Ngân hàng Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài khi tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam.