Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương): Ngành than nhập siêu 6,7 tỷ USD trong năm 2022

Than là yếu tố đầu vào quan trọng trong quá trình sản xuất điện, luyện kim và nhiều hoạt động của nền kinh tế. Trước năm 2015 Việt Nam nhập khẩu than rất ít, chủ yếu là than cốc cho luyện kim, nhưng từ 2015 chính thức phải nhập khẩu than, với khối lượng than nhập khẩu ngày càng lớn. Đặc biệt, từ năm 2020, lượng than nhập khẩu tăng đột biến, đạt 54,81 triệu tấn (gấp gần 8 lần so với năm 2015), chủ yếu là than nhiệt cho các nhà máy điện (do sản lượng than sản xuất trong nước chỉ dao động ở mức 40 triệu tấn/năm), không đủ đáp ứng nhu cầu trong nước.

Việt Nam đã trở thành nước nhập khẩu than ròng và xu hướng ngày càng tăng, nhưng theo Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), việc nhập khẩu than đang đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp. Cụ thể là, việc không chủ động nguồn cung, trong khi giá cả theo cơ chế thị trường không ổn định dẫn đến chi phí sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

Chủng loại than nhập khẩu chủ yếu là than antraxit và bán antraxit, bitum và abitum dùng cho sản xuất điện. Nhu cầu tiêu thụ than của nền kinh tế thế giới tăng dần, đặc biệt từ tháng 3/2022, căng thẳng Nga - Ukraine bùng phát dẫn đến nguồn cung than không đủ đáp ứng nhu cầu, giá than thế giới liên tục tăng.

Trong khi đó, nhu cầu than tiêu thụ trong nước vẫn đang ở mức rất cao, nhất là than cho sản xuất điện trong các tháng cao điểm mùa nắng nóng. Dù lượng nhập khẩu than giảm, song giá than nhập khẩu trung bình năm 2022 tăng mạnh 82% so với năm 2021 đẩy kim ngạch nhập khẩu ở mức cao.

Báo cáo dẫn số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy năm 2022, nhập khẩu than các loại vào nước ta đạt gần 32 triệu tấn trị giá 7,16 tỷ USD, giảm 12% về lượng song tăng mạnh 60% về trị giá so với năm 2021.

Việt Nam nhập khẩu than chủ yếu từ Australia, Indonesia và Nga. Trong khi lượng than nhập từ Australia tăng thì lượng than nhập từ Indonesia và Nga lại giảm.

Cụ thể, Australia là thị trường cung cấp than lớn nhất cho nước ta với số lượng 17 triệu tấn (chiếm 54,8% tổng lượng nhập từ tất cả các nước) với trị giá 4,29 tỷ USD, tăng 9% về lượng và tăng mạnh 102% về trị giá so với năm 2021.

Nhập khẩu từ Nga đạt 2 triệu tấn với kim ngạch 590 triệu USD, giảm 38% về lượng (do ảnh hưởng của căng thẳng Nga - Ukraine), tuy nhiên vẫn tăng 12% về trị giá. Nhập khẩu than từ Trung Quốc tăng 28% về lượng và 63% về trị giá, từ Malaysia tăng 17% về lượng và 72% về trị giá.

PV