Vai trò của tài chính Vi mô trong xóa đói, giảm nghèo và tài chính toàn diện tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, tài chính vi mô đã được công nhận là một công cụ quan trọng trong việc xóa đói, giảm nghèo và thúc đẩy tài chính toàn diện trên toàn cầu. Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tài chính vi mô trong việc đạt được các mục tiêu này.

Tại Việt Nam, Chính phủ đã triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Chiến lược này bao gồm nhiều nhiệm vụ, giải pháp và mục tiêu liên quan đến tài chính vi mô. Nhờ đó, khu vực tài chính vi mô ở Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể. Hiện nay, có 4 tổ chức tài chính vi mô và 79 chương trình, dự án tài chính vi mô đã được NHNN cấp Giấy phép đăng ký. Tổng số khách hàng của các tổ chức này đã đạt 500.000 người, với tổng tài sản là 10.380 tỷ đồng, vốn điều lệ đạt 1.060 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu đạt 2.444 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cũng thừa nhận rằng quy mô hoạt động của các tổ chức, chương trình và dự án tài chính vi mô vẫn còn khá nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển và đang đối mặt với một số khó khăn. Việc tăng trưởng nguồn vốn còn hạn chế do chưa khuyến khích được mọi nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động tài chính vi mô. Một số quy định hiện hành chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn trong quá trình hoạt động.

Theo các chuyên gia, để tài chính vi mô thực sự trở thành một trụ cột trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện tại Việt Nam, cần tiếp tục rà soát và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô. Cụ thể, cần thống nhất các quy định về khách hàng tài chính vi mô phù hợp với Luật sửa đổi Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD); sửa đổi các quy định về thành viên góp vốn theo hướng không bắt buộc phải có một tổ chức chính trị, chính trị xã hội; và tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động tài chính vi mô, đặc biệt là các chương trình dự án đa dạng tại các tỉnh, thành phố hiện nay.

Ngoài ra, cần không ngừng nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô, các chương trình và dự án tài chính vi mô. Điều này bao gồm việc tăng cường nguồn vốn từ vốn chủ sở hữu, nhà đầu tư trong nước và trái phiếu/huy động vốn từ nhà đầu tư nước ngoài; nâng cao năng lực quản trị rủi ro; và đầu tư ứng dụng công nghệ vào các quy trình hoạt động để nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian và tiết giảm chi phí.

Cụ thể, chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp và các kiến nghị sau:

Một là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô, trong đó cần tập trung: Thống nhất quy định về khách hàng tài chính vi mô phù hợp với quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng 2024; Sửa đổi quy định về thành viên góp vốn theo hướng không bắt buộc phải có một tổ chức chính trị, chính trị xã hội.... Tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động của tài chính vi mô nhất là các chương trình dự án khá đa dạng tại các tỉnh, thành phố hiện nay, trước hết là vai trò quản lý, kiểm tra, giám sát, đánh giá của cơ quan địa phương các cấp và các bộ ngành chức năng kể cả Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các bộ ngành khác.

Hai là, không ngừng nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô, các chương trình, dự án tài chính vi mô như: Tăng nguồn vốn từ vốn chủ sở hữu, nhà đầu tư trong nước và trái phiếu/huy động nguồn vốn từ nhà đầu tư nước ngoài; Nâng cao năng lực quản trị rủi ro; đầu tư ứng dụng công nghệ vào các quy trình hoạt động để nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian, tiết giảm chi phí; Tăng cường ứng dụng công nghệ trong phát triển và đa dạng hóa sản phẩm; đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng thương mại, các tổ chức công nghệ tài chính nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ (như eKYC, SMS Banking, Home Banking, Mobile Banking…) để tạo thuận lợi hơn cho khách hàng.

Ba là, tăng cường các hoạt động giáo dục, truyền thông về hiểu biết tài chính cho khách hàng và người dân để giúp họ quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn tài chính, góp phần cải thiện thu nhập, hướng tới mục tiêu tài chính bền vững.

Bốn là, tiếp tục khuyến khích phát triển mô hình liên kết hoạt động của các ngân hàng thương mại với các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô thông qua hình thức cung cấp vốn tín dụng.

Hải Anh