Baowu của Trung Quốc lật đổ ArcelorMittal trở thành nhà sản xuất thép hàng đầu thế giới

Tập đoàn thép Baowu của Trung Quốc là công ty đầu tiên vượt qua ArcelorMittal sau 19 năm thống trị vị trí dãn đầu và là công ty Trung Quốc đầu tiên trở thành nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới về sản lượng vào năm 2020

Các nhà sản xuất thép của Trung Quốc đã trải qua những đợt tinh giản chủ yếu để hạn chế tình trạng dư thừa công suất ngay cả khi nhu cầu trong nước vẫn mạnh. Với 7 trong số 10 nhà sản xuất hàng đầu thế giới hiện có trụ sở tại Trung Quốc, đất nước này đã nổi lên như một cường quốc về thép so với các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp kỳ cựu như Nhật Bản.

Theo Hiệp hội Thép Thế giới, sản lượng thép thô của Baowu đã tăng 21% lên 115,29 triệu tấn vào năm ngoái, một phần nhờ vào việc mua lại công ty đồng hương Taiyuan Iron & Steel.

Tập đoàn HBIS của Trung Quốc và Tập đoàn Jiangsu Shagang cũng lần lượt leo lên vị trí thứ ba và thứ tư, từ vị trí trước đó lần lượt là thứ tư và thứ sáu trong năm 2019.

Bên cạnh những nỗ lực tái cơ cấu lớn để xây dựng quy mô, các công ty Trung Quốc vào năm 2020 đã được hưởng lợi từ sự phục hồi kinh tế ban đầu của đất nước sau sự sụt giảm do Covid-19 gây ra. Sản lượng thép thô hàng tháng của Trung Quốc lập kỷ lục gấp 3 lần năm ngoái, nhờ nhu cầu nội địa tăng mạnh.

Trong khi các công ty Trung Quốc đạt được đà tăng trưởng, các đối thủ bị trên các thị trường vẫn đang phải xoay xở vì đại dịch. Sản lượng của ArcelorMittal có trụ sở tại Luxembourg giảm 19%. Đây là lần đầu tiên công ty mất vị trí dẫn đầu kể từ năm 2001.  Nippon Steel của Nhật Bản giảm từ vị trí thứ ba xuống vị trí thứ năm.

Quy mô và nhu cầu nội địa lớn cũng mang lại cho các công ty Trung Quốc lợi thế về lợi nhuận. Thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao tại đơn vị Baowu Baoshan Iron & Steel là 106,20 USD/ tấn. Đây là một con số tương đối cao đối với ngành, không bao gồm các công ty có thu nhập đặc biệt như Posco, công ty đã tối đa hóa hiệu quả bằng cách vận hành chỉ hai nhà máy thép.

Trung Quốc không phải lúc nào cũng là nước thống  trị trong ngành thép. Một trong những công ty tiền thân của Nippon Steel đã đứng đầu danh sách vào năm 1990, với tổng số 4 công ty Nhật Bản lọt vào top 10.

Quan trọng đối với một loạt các ngành công nghiệp từ cơ sở hạ tầng đến ô tô, thép đóng vai trò như một động lực kinh tế của một quốc gia. Theo IHS Markit, Nhật Bản chiếm thị phần hàng đầu trong lĩnh vực đóng tàu với khoảng 40% đến 50% trong những năm 1980 và 1990, đạt mức cao nhất là 53% vào năm 1984, theo IHS Markit. Các nhà sản xuất ô tô của Nhật Bản cũng nhanh chóng có được vị thế cao trên toàn thế giới.

Ngành công nghiệp này đã trải qua quá trình hợp nhất lớn vào những năm 2000, sau khi Liên minh châu Âu ra mắt. Ba nhà sản xuất thép châu Âu đã hợp nhất để tạo ra Arcelor vào đầu thập kỷ, trong khi Mittal Steel nổi lên vào năm 2005 thông qua một thương vụ mua lại. Sau đó, công ty đi đầu trên thế giới về lĩnh vực này Mittal đã mua lại Arcelor xếp hạng thứ hai vào năm 2006, tạo thành ArcelorMittal.

ArcelorMittal đã sản xuất 98,2 triệu tấn thép thô trong năm 2010, cao hơn gấp đôi so với nhà sản xuất thép lớn nhất tiếp theo.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 là một bước ngoặt khác của ngành. Ngay cả khi các nền kinh tế phát triển mạnh, bối cảnh khó khăn buộc ArcelorMittal phải sa thải nhiều công nhân của mình, các nhà sản xuất thép Trung Quốc đã chứng kiến ​​nhu cầu trong nước tăng vọt từ gói kích thích trị giá 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 616 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại) của chính phủ.

Nhưng sự phát triển nhanh chóng trong ngành thép của Trung Quốc đã dẫn đến việc dư thừa công suất ước tính khoảng 200 triệu tấn vào năm 2012. Bắc Kinh đã phản ứng với mục tiêu loại bỏ các cơ sở không hiệu quả và dư thừa, tập trung vào các công ty lớn do chính phủ điều hành.

Trung Quốc vẫn tiếp tục dẫn đầu thế giới về sản lượng thép, chiếm khoảng 60% thị phần toàn cầu với sản lượng sản xuất đạt 1 tỷ tấn. Các quyết định của các nhà sản xuất thép Trung Quốc ảnh hưởng mạnh đến thị trường sản phẩm thép và nguyên liệu thô.

"Mọi thứ phụ thuộc vào Trung Quốc", Eiji Hashimoto, Chủ tịch Nippon Steel của Nhật Bản cho biết.

Kho hàng của Trung Quốc không giới hạn ở khối lượng sản xuất tuyệt đối. Tại một số nhà sản xuất thép của Trung Quốc, chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển vượt quá 2% doanh thu. Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển của Baoshan ở mức 2,6% doanh thu trong khi tỷ lệ của HBIS là 2,4%.

Trong khi đó, chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển tại các nhà sản xuất thép Nhật Bản và Posco của Hàn Quốc thấp hơn 2% doanh thu. Sự chênh lệch này đã giúp các công ty Trung Quốc có được kiến ​​thức chuyên môn về công nghệ.

Toyota Motor đã đồng ý mua một số tấm thép điện từ Baowu để sử dụng cho xe điện, sau khi đóng dấu phê duyệt về mặt chất lượng. 

Ngành công nghiệp thép Trung Quốc sẽ mở rộng ra nước ngoài. Theo một số ước tính, thị trường thép trong nước được dự báo sẽ đạt đỉnh trong hai năm, gây áp lực lên các công ty trong việc nắm bắt nhu cầu bên ngoài để thúc đẩy tăng trưởng.

Chủ tịch Baowu Chen Derong cho biết: “Năm 2021 sẽ là năm đầu tiên của toàn cầu hóa. Chúng tôi cũng sẽ xem xét mua các công ty phương Tây."

Lyly(Theo Nikkei Asia)