Thứ ba 08/07/2025 04:02
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Nguy cơ với thị trường Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump

Thị trường Mỹ hiện đang hưng phấn với kỳ vọng giảm thiểu quy định và cắt giảm thuế dưới thời cầm quyền của ông Donald Trump. Tuy nhiên, liệu kỳ vọng này có thể chuyển hóa thành hiệu quả bền vững?
Nguy cơ với thị trường Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump
Nguy cơ với thị trường Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump (Ảnh: AFP).

Thị trường chứng khoán Mỹ đã phản ứng tích cực trước thông tin ông Donald Trump trở thành Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Với kỳ vọng vào việc giảm thiểu quy định và cắt giảm thuế, các nhà đầu tư toàn cầu đã bơm kỷ lục 149 tỷ USD vào các quỹ giao dịch chứng khoán Mỹ trong tháng 11, bất chấp lo ngại về sự bất ổn chính sách và các cuộc chiến thương mại. Sự lạc quan này đã đẩy giá cổ phiếu Mỹ lên mức cao nhất so với thị trường toàn cầu kể từ khi các số liệu được ghi nhận hơn một thế kỷ trước.

Tuy nhiên, giới đầu tư và lãnh đạo các doanh nghiệp cũng cần thận trọng. Nghiên cứu cho thấy, mặc dù thị trường ban đầu vui mừng trước sự trở lại của các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu, nhưng kỳ vọng cao như vậy gần như không bao giờ được hiện thực hóa.

Theo đó, các chính sách của họ thường dẫn đến hiệu suất kém trên thị trường chứng khoán và giá tiêu dùng tăng cao. Kết quả này đã được phản ảnh thông qua các nghiên cứu, chẳng hạn một bài báo trên American Economic Review chỉ ra rằng, các chính quyền theo chủ nghĩa dân túy thường khiến các quốc gia phải đối mặt với tăng trưởng kinh tế thấp hơn, nợ quốc gia cao hơn và lạm phát gia tăng.

Chủ nghĩa dân túy cánh hữu là một phong trào chính trị tập trung vào việc bảo vệ lợi ích "người dân thường" trước các nhóm tinh hoa, thường gắn liền với chủ nghĩa dân tộc và bảo thủ xã hội. Nó nhấn mạnh đến việc tăng cường quyền lực nhà nước, phản đối nhập cư, toàn cầu hóa và các thể chế quốc tế. Các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa này thường sử dụng biện pháp phân hóa xã hội, khơi gợi lòng trung thành của cử tri bằng cách đề cao bản sắc dân tộc và phản đối sự can thiệp của các tổ chức hoặc chính sách mà họ cho là đe dọa chủ quyền quốc gia.

Ngắn hạn thay cho dài hạn

Nguyên nhân đầu tiên của hiện tượng này khá đơn giản: lợi ích kinh tế ngắn hạn mà các nhà lãnh đạo dân túy mang lại phản ánh chính sách ngắn hạn của họ. Thuế quan có thể mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất Mỹ trong một hoặc hai năm bằng cách ngăn chặn sự cạnh tranh từ nước ngoài, nhưng các quốc gia khác có động lực để đáp trả tương ứng. Hệ quả là người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chịu thiệt hại.

Điều tương tự cũng đúng với các đợt cắt giảm thuế. Chúng có thể kích thích nhu cầu tiêu dùng, tạo việc làm và tăng lợi nhuận trong ngắn hạn, nhưng cũng tạo ra sự bất ổn khi các nhà đầu tư phản ứng trước tình trạng thâm hụt ngân sách ngày càng tăng và chi tiêu thiếu kiểm soát của chính phủ. Một dấu hiệu đáng lo ngại cho Mỹ là quỹ trái phiếu Pimco – một trong những quỹ lớn nhất thế giới – đã tuyên bố sẽ giảm nắm giữ trái phiếu chính phủ dài hạn của Mỹ, ngay cả trước khi ông Donald Trump nhậm chức.

Bên cạnh các chính sách thiển cận, nguy cơ lớn hơn đối với sự thịnh vượng của nước Mỹ nằm ở mối đe dọa mà các nhà lãnh đạo dân túy gây ra đối với các thể chế. Như các nhà kinh tế đoạt giải Nobel Daron Acemoglu và James Robinson đã lập luận, hơn bất kỳ chính sách nào, chính các thể chế tốt mới là nền tảng của sự giàu có của một quốc gia.

Một nhà lãnh đạo dân túy có thể thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn, như Thủ tướng Viktor Orban đã làm ở Hungary với chính sách thuế đồng nhất, hay Thủ tướng Narendra Modi đã làm ở Ấn Độ với việc giảm quy định. Nhưng khi họ phá vỡ các hệ thống nhằm hỗ trợ doanh nghiệp thiết lập kế hoạch dài hạn và đảm bảo niềm tin của nhà đầu tư, những lợi ích này cuối cùng sẽ biến mất.

Không khó để hình dung nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump có thể sẽ dẫn đến kết quả như vậy.

Theo đó, thị trường hiện tại đã quen với việc suy nghĩ theo hướng sẽ có nhiều hay ít quy định hơn. Tuy nhiên, thay vào đó họ nên xem xét giữa quy định khách quan và quy định mang tính trả đũa. Dưới thời Tổng thống Biden, các quy định có thể nặng nề, nhưng các thể chế vẫn giữ được tính trung lập. Ông Peter Thiel, một người ủng hộ ông Donald Trump, đã giành được hợp đồng lớn với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ; trong khi tỷ phú Elon Musk, người từng thể hiện sự ủng hộ với ông Biden, lại không nhận được trợ cấp quan trọng nào.

Ngược lại, các nhà lãnh đạo dân túy thường sử dụng quyền lực chính phủ để thưởng cho đồng minh và trừng phạt đối thủ chính trị, cho phép các công ty hoạt động kém hiệu quả tồn tại bằng cách hạ bệ các đối thủ năng động hơn nhưng không được ưu ái. Ví dụ, trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Donald Trump được cho là đã cố gắng ngăn chặn thương vụ sáp nhập giữa AT&T và Time Warner chỉ vì không thích CNN, một tài sản thuộc Time Warner. Trong nhiệm kỳ thứ hai, ông Donald Trump cũng sẽ có quyền bổ nhiệm Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang mới, tạo cơ hội gây xáo trộn thị trường tín dụng.

Liệu thị trường có quá lạc quan về triển vọng kinh doanh và kinh tế Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump?

Đặc điểm của các nhà lãnh đạo dân túy là, ngay cả khi tuyên bố ủng hộ các doanh nghiệp, họ không cam kết thực sự với cải cách thị trường. Cốt lõi trong cách thức điều hành của họ không phải là một ý tưởng, mà là chiến lược củng cố quyền lực bằng cách phân hóa xã hội và tạo dựng lòng trung thành từ một nhóm cử tri trung thành. Khi tuyên bố rằng không có thể chế nào được ngăn cản "ý chí của nhân dân", họ phá hoại hệ thống kiểm soát và cân bằng quyền lực, đồng thời tập trung quyền lực vào tay mình.

Phong cách này dẫn đến việc, khi các chính sách sai lầm hoặc nền kinh tế quá nóng vì các quyết định sai lầm, họ càng đẩy mạnh các hành động sai trái. Trước tiên, họ sẽ sa thải các công chức và quan chức được bổ nhiệm, những người dám cảnh báo về sai lầm. Họ cũng chính trị hóa các cơ quan thu thập và phân phối dữ liệu chính phủ chính thức, nhằm ngăn chặn công chúng tiếp cận sự thật không mong muốn.

Nguy cơ trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump

Lần này, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ có vị thế tốt hơn nhiều để tập trung quyền lực và loại bỏ các rào cản đối với văn phòng của mình. Trong nhiệm kỳ đầu, ông đã sa thải Bộ trưởng Tư pháp và tìm cách thay thế một quyền Bộ trưởng Tư pháp để có người thực hiện mệnh lệnh của mình; ông cũng hành động tương tự với một loạt quyết định sa thải tại Bộ Quốc phòng. Với việc đảng của ông hiện đang nắm quyền tại Quốc hội, ông Donald Trump có thể dễ dàng thực hiện các thay đổi tại nhiều cơ quan hơn.

Điều này đã làm tăng nguy cơ các quyết định sai lầm sẽ khó bị ngăn chặn hơn. Đây là mối nguy chung dưới thời chủ nghĩa dân túy, với khả năng cao sẽ có các chính sách gây bất ngờ được đưa ra trong những năm tới.

Kết quả bầu cử tổng thống Mỹ đã đẩy thị trường vào trạng thái hưng phấn. Tuy nhiên, sự hưng phấn này sắp phải đối mặt với thực tế của một chính quyền dân túy trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Tin bài khác
Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Khi hạn chót ngày 9/7 cận kề, các đối tác thương mại lớn của Mỹ đang đẩy nhanh đàm phán để tránh mức thuế đối ứng, trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ hé lộ khả năng gia hạn cho một số quốc gia.
Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và nguy cơ giảm phát ngày càng lớn, giới hoạch định chính sách Trung Quốc đang kêu gọi đưa tiêu dùng hộ gia đình trở thành trọng tâm trong kế hoạch 5 năm tới.
EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU và Mỹ hiện chỉ có thể hướng tới một “thỏa thuận nguyên tắc” trước hạn chót áp thuế đối ứng ngày 9/7 của Washington.
Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Thuế quan tăng mạnh đã giúp Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD trong tháng 5/2025, hỗ trợ ngân sách quốc gia giữa lúc thâm hụt ngày càng trầm trọng.
Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Việt Nam đang vượt Thái Lan trong cuộc đua thu hút du khách Trung Quốc nhờ tỷ giá thuận lợi, môi trường an toàn và chính sách visa linh hoạt.
Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed Jerome Powell xác nhận kế hoạch áp thuế của Tổng thống Donald Trump đã khiến ngân hàng trung ương phải ngừng cắt giảm lãi suất như dự kiến.
Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Giữa căng thẳng thương mại với Mỹ, Trung Quốc vẫn thể hiện được năng lực tự chủ công nghệ, đương đầu với lệnh hạn chế xuất khẩu từ chính quyền của Tổng thống Donald Trump.
Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ và Trung Quốc đã ký kết thỏa thuận thương mại, chấm dứt tạm thời căng thẳng thuế quan kéo dài giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Với tốc độ phát triển AI vượt bậc, doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Đông Nam Á đã không còn lựa chọn đứng ngoài cuộc đua: Hoặc nhanh chóng ứng dụng AI, hoặc chấp nhận bị đào thải.
Trung Quốc xây dựng “siêu thị trường tiêu dùng” để thúc đẩy tăng trưởng

Trung Quốc xây dựng “siêu thị trường tiêu dùng” để thúc đẩy tăng trưởng

Thủ tướng Lý Cường khẳng định Trung Quốc đang phát triển thành nền kinh tế tiêu dùng quy mô lớn, đóng vai trò ổn định trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động.
Bất chấp xung đột, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn lạc quan ở Trung Đông

Bất chấp xung đột, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn lạc quan ở Trung Đông

Dù căng thẳng Iran - Israel leo thang, giới doanh nghiệp Trung Quốc vẫn đổ mạnh hàng hóa vào Dubai và Trung Đông, đồng thời lạc quan về tiềm năng của khu vực này.
Fed ra tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất ngay tháng 7/2025

Fed ra tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất ngay tháng 7/2025

Phó Chủ tịch Fed Michelle Bowman đã ủng hộ hạ lãi suất sớm nếu tình hình lạm phát không bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.
Mỹ kéo Trung Quốc vào căng thẳng với Iran vì eo biển Hormuz

Mỹ kéo Trung Quốc vào căng thẳng với Iran vì eo biển Hormuz

Nguy cơ Iran phong tỏa eo biển Hormuz đe dọa đẩy giá dầu vượt mốc 100 USD/thùng, khiến Mỹ cảnh báo trả đũa. Còn Trung Quốc, khách mua dầu lớn nhất của quốc gia vùng Vịnh, bị đẩy vào thế khó.
“Cơn sốt” giá gạo tại Nhật đẩy lạm phát lên cao nhất kể từ 2023

“Cơn sốt” giá gạo tại Nhật đẩy lạm phát lên cao nhất kể từ 2023

Giá gạo tại Nhật Bản tăng 101,7% trong tháng 5/2025, đánh dấu mức tăng mạnh nhất trong hơn 50 năm và đẩy chỉ số lạm phát lõi lên 3,7%, mức cao nhất kể từ tháng 1/2023.
Chi phí bảo hiểm hàng hải tăng vọt do căng thẳng Iran – Israel

Chi phí bảo hiểm hàng hải tăng vọt do căng thẳng Iran – Israel

Giá bảo hiểm cho tàu chở hàng qua vùng Vịnh và Biển Đỏ tăng mạnh trong tuần qua khi xung đột giữa Israel và Iran tiếp tục leo thang, làm dấy lên lo ngại về rủi ro an ninh hàng hải tại Trung Đông.