Nền kinh tế châu Á liệu đã có thể phục hồi sau đại dịch Covid-19

Theo dự báo của của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Trung Quốc - nền kinh tế lớn nhất châu Á, sẽ quay trở lại mức tăng trưởng 8% vào năm 2021, so với 3,2% của Mỹ. Ngân hàng Phát triển châu Á kỳ vọng nền kinh tế các nước khu vực sẽ phục hồi 6,8% trong năm tới.

Các nền kinh tế tiên tiến khác như Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản và New Zealand, mặc dù vẫn đang gặp tình trạng suy thoái, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng, nếu chính phủ tiếp tục kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh, nền kinh tế sẽ bắt đầu tăng trưởng trở lại từ giữa năm 2021.

Về khu vực, Đông Á hiện trở thành đầu tàu về lĩnh vực công nghệ tiên tiến trong đại dịch COVID-19, Nam Á đã có thể rút ra những bài học kinh nghiệm trong kiểm soát dịch bệnh và thiên tai. 

Và trên thực tế, khi năm 2020 kết thúc, bối cảnh chính trị của nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đã tương đối ổn định với mức độ xung đột bạo lực thấp..

Có thể thấy, châu Á đã trở thành tâm điểm không chỉ cho thương mại toàn cầu mà còn được đánh giá cao sẽ là khu vực phục hồi nhanh nhất trong năm 2021. Nhận định về điều này, nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới phụ trách khu vực châu Á -Thái Bình Dương, Aaditya Mattoo cho biết, việc tiến hành song song giữa các biện pháp kiểm soát dịch và phục hồi kinh tế là:

Thứ nhất, với phương châm đặt sức khỏe và tính mạng của người dân lên trên hết, dù nguồn lực vẫn còn hạn chế, chính phủ nhiều quốc gia tại châu Á đã cho thấy, tiến hành kích hoạt hệ thống y tế cộng đồng sớm khi tỷ lệ lây nhiễm vẫn còn thấp là bước đệm cần thiết để làm phẳng đường cong của vi rút.

Thứ hai, việc chỉ nới lỏng các biện pháp ngăn chặn sau khi vi rút đã được ngăn chặn đi kèm với các chính sách thích hợp như xét nghiệm diện rộng và truy tìm các ca lây nhiễm F0 đã giúp chính quyền nhanh chóng khoanh vùng dập dịch.

Như ông Aaditya đánh giá: "Về cả hai khía cạnh nêu trên, châu Á đã thực hiện tốt hơn so với các khu vực khác, có thể là do kinh nghiệm từ các trận đại dịch trước đây. Mặt khác, các chính sách hỗ trợ tài khóa cũng rất quan trọng để giảm chi phí kinh tế và củng cố sự phục hồi. Ở đây, châu Á đã đề ra các chính sách kích thích phù hợp và đúng thời điểm”.

Chính vì vậy, điều này đã đem đến cơ hội phục hồi nền kinh tế trong năm 2021 trong bối cảnh nhiều nước thuộc châu Âu và châu Mỹ vẫn đang vật lộn với dịch bệnh đang có chiều hướng phức tạp.

Mặc dù vậy, chuyên gia Armida Salsiah Alisjahbana, Thư ký điều hành của Ủy ban Kinh tế - Xã hội châu Á – Thái Bình Dương, Liên hợp quốc (ESCAP) vẫn đưa cảnh báo rằng con đường hướng tới phục hồi hoàn toàn nền kinh tế với các nước châu Á vẫn còn không chắc chắn, khi các điều kiện kinh tế vĩ mô không thuận lợi ở nhiều nền kinh tế cùng với tỷ lệ thất nghiệp cao do đại dịch.

Nền kinh tế châu Á đã chứng kiến mức suy giảm kinh tế lớn trong giai đoạn tháng 4 đến tháng 6. Các dự báo tăng trưởng cho năm tài chính 2020 và 2021 của 6 quốc gia tham gia khảo sát đều liên tục bị điều chỉnh giảm xuống mỗi quý. Đối với 5 quốc gia ASEAN, dự báo tăng trưởng cho năm 2020 và 2021 lần lượt là -5% và 4,3%. Con số tăng trưởng trong năm 2021 cho thấy sự phục hồi đáng kể của các nền kinh tế, tuy nhiên, đa phần đều do các tác động cơ bản chứ không hề có đột phá. Nhiều nhà kinh tế dự đoán rằng tốc độ phục hồi kinh tế vào năm 2021 không chắc chắn và ít mạnh mẽ vì phụ thuộc vào tình hình đại dịch trên thế giới.

Nền kinh tế của các nước ASEAN sẽ có những chuyển biến tích cực trong quý 1 và quý 2, dù không chắc chắn và mạnh mẽ. Ông Alvin Ang - chuyên gia kinh tế của Đại học Ateneo de Manila của Philippines - cho biết, sự phục hồi yếu ớt là do "nền kinh tế vẫn ở trong tình trạng phòng chống dịch". Ông nói thêm, việc triển khai vaccine rộng rãi sẽ "mất nhiều thời gian".

Nhận xét về triển vọng kinh tế Indonesia, ông Wisnu Wardana - thuộc Ngân hàng Danamon cho biết: “Chúng tôi kỳ vọng kinh tế sẽ bắt đầu phục hồi cuối năm 2021, dù mức tăng trưởng kinh tế sẽ vẫn ở dưới mức trước đại dịch".

Ông Nattaporn Triratanasirikul - chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu Kasikorn, Thái Lan cho biết: "Nền kinh tế Thái Lan có thể tiếp tục suy thoái, chủ yếu là do rủi ro kinh tế toàn cầu leo thang. Dịch Covid-19 vẫn chưa được kiếm soát trên toàn cầu".

Một số nhà kinh tế có cái nhìn tích cực hơn. Ông Vincent Loo Yeong Hong - chuyên gia tại KAF Research, Malaysia - nhấn mạnh: “Triển vọng phục hồi kinh tế sẽ phụ thuộc vào vaccine và các biện pháp kích thích tiêu dùng". Ông Manu Bhaskarn - chuyên gia tại Centennial Asia Advisors tại Singapore  cũng cho rằng, nền kinh tế toàn cầu có thể tăng trưởng bất ngờ trong năm tới bởi các hộ gia đình đã có khoản tiết kiệm đáng kể.

Trong khi đó, nền kinh tế Ấn Độ bị ảnh hưởng nặng nề bởi lệnh phong tỏa do đại dịch Covid-19. Từ tháng 4 đến tháng 6, quy mô nền kinh tế nước này giảm -23,9%. Tốc độ giảm phát trong tháng 7 đến tháng 9 đã chậm lại ở mức 7,5%. Dự báo tăng trưởng trong năm tài chính 2020/2021 đạt -8,2% và sẽ tăng 9,1% vào năm 2021/2022.

Ông Tirthankar Patnaik - Sở Giao dịch chứng khoán quốc gia Ấn Độ nhận xét rằng, nền kinh tế nước này phục hồi nhanh hơn dự kiến và có thể tăng trưởng dương vào quý 4/2020. Tuy nhiên, nền kinh tế Ấn Độ vẫn đang chịu rủi ro do có khả năng dịch sẽ bùng phát trở lại. Mặt khác, Ấn Độ cũng phải đối mặt với lạm phát lên tới 6,0% trong nhiều tháng qua.

Khảo sát cho thấy, tốc độ phục hồi kinh tế tại các nước châu Á phụ thuộc phần lớn vào vaccine Covid-19. Một phần khác nằm ở chính sách các quốc gia như là tăng chi tiêu công và các ngân hàng trung ương nới lỏng chính sách tiền tệ. Mặt khác, các chính sách của Tổng thống Mỹ mới đắc cử Joe Biden và quan hệ Mỹ - Trung cũng có tác động tới nền kinh tế khu vực.

LyLy