Chính sách bảo hiểm thất nghiệp của Việt Nam được quốc tế đánh giá cao

Những kinh nghiệm, thách thức và bài học kinh nghiệm mới nổi của các tổ chức trên thế giới

Bộ Nhân lực và An sinh xã hội, Trung Quốc

Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc (MoHRSS) đã triển khai một số sáng kiến ​​nhằm giảm thiểu tác động của cuộc khủng hoảng COVID-19 đối với các doanh nghiệp, duy trì mức độ việc làm và bảo vệ sinh kế. Chiến lược bao gồm một số yếu tố. Đầu tiên, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) - chiếm 90% tổng số việc làm - đã được hoàn trả các khoản đóng góp trước đây cho bảo hiểm thất nghiệp nếu họ hạn chế sa thải ở mức xác định trước dựa trên quy mô công ty, lịch sử đóng góp, thời gian làm việc , và như thế. Thứ hai, các khoản đóng góp của chủ lao động MSME đã được miễn, giảm và hoãn lại ở các giai đoạn khác nhau của đại dịch trong vòng hai năm.

Ngoài những thay đổi đối với các chương trình hiện có, bảo hiểm thất nghiệp đã được mở rộng đáng kể. Trợ cấp thất nghiệp được gia hạn đến tháng 12 năm 2020 cho những người vẫn thất nghiệp ngay cả khi đã hết điều kiện. Sự khác biệt giữa người lao động địa phương và người lao động nhập cư – nền tảng của hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc – đã tạm thời được xóa bỏ khi người lao động nhập cư giúp việc gia đình được cấp trợ cấp sinh hoạt tạm thời dựa trên tiêu chuẩn trợ cấp sinh hoạt tại các thành phố nơi họ đóng góp.

Cơ quan quản lý an sinh xã hội quốc gia về việc làm (BPJS Ketenagakerjaan), Indonesia

Indonesia đã giới thiệu chương trình trợ cấp thất nghiệp đầu tiên của nước này vào năm 2021. Chương trình này chỉ dành cho những người lao động đã đăng ký hai chương trình an sinh xã hội công: An sinh xã hội cho y tế thuộc Cơ quan quản lý an sinh xã hội cho ngành y tế (BPJS Kesehatan) và An sinh xã hội của người lao động thuộc BPJS Ketenagakerjaan. BPJS Ketenagakerjaan quản lý việc thanh toán phúc lợi bằng tiền mặt trong khi Bộ Nhân lực cung cấp đào tạo và tiếp cận thông tin thị trường lao động.

Ngoài tư vấn nghề nghiệp và đào tạo trực tuyến và ngoại tuyến, những người lao động đủ điều kiện còn có thể nhận trợ cấp tiền mặt lên đến 6 tháng, bao gồm 45% tiền lương hàng tháng trong 3 tháng đầu và 25% trong 3 tháng tiếp theo. Người sử dụng lao động không đăng ký nhân viên của mình sẽ phải bồi thường bằng tiền mặt một lần cho nhân viên bên cạnh việc đào tạo nghề.

Chương trình được tài trợ bằng tổng tỷ lệ đóng góp là 0,46% tiền lương hàng tháng, trong đó Chính phủ đóng góp 0,22% và người sử dụng lao động đóng góp 0,24% còn lại. Điều quan trọng cần lưu ý là khoản đóng góp của người sử dụng lao động cho bảo hiểm thất nghiệp được lấy từ việc cấu thành lại hợp phần bảo hiểm nhân thọ và bồi thường lao động của chương trình lương hưu mà không gây thêm bất kỳ gánh nặng tài chính nào cho người sử dụng lao động. Năm 2022, tổng số người hưởng lợi theo chương trình trợ cấp thất nghiệp dự kiến ​​lên tới 629.000 người.

Tổng công ty An sinh xã hội, Jordan

Chính phủ Jordan đã phát động chương trình Istidama trị giá 200 triệu Dinar Jordan (JOD) để bảo vệ người lao động trong đại dịch. Tổng công ty An sinh xã hội (SSC) được hướng dẫn bởi Hướng dẫn của ISSA về Thu và Tuân thủ Đóng góp và Hướng dẫn của ISSA về Chất lượng Dịch vụ trong việc thiết kế các biện pháp ứng phó kịp thời và hiệu quả trước tình trạng thất nghiệp gia tăng chưa từng có. Chương trình áp dụng cho người lao động của hai loại doanh nghiệp từ tháng 12 năm 2020 đến tháng 12 năm 2021. Thứ nhất, người lao động làm việc trong các cơ sở không được phép làm việc do hạn chế về đại dịch được phân bổ 50% tiền lương ròng của họ. Sự đóng góp của người lao động cho các bảo hiểm hiện hành cũng được thực hiện theo chương trình có mức trần. Thứ hai, người lao động trong các lĩnh vực và công ty bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch được phân bổ 75% tiền lương ròng của họ, do chính phủ và người sử dụng lao động cùng tài trợ. UBCKNN cũng hỗ trợ người sử dụng lao động quản lý tác động thanh khoản của đại dịch bằng cách giảm tổng mức đóng góp cho an sinh xã hội từ 21,75% xuống 5,25% từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2020.

Tổ chức An sinh Xã hội, Malaysia

Kể từ năm 2019, tất cả người lao động trong doanh nghiệp tư nhân – bất kể quy mô doanh nghiệp – ở Malaysia đều được đảm bảo bảo vệ việc làm theo Đạo luật Hệ thống Bảo hiểm Việc làm (EIS) 2017. EIS cung cấp năm loại lợi ích thông qua Tổ chức An sinh Xã hội (SOCSO): Trợ cấp Tìm kiếm Việc làm, Trợ cấp tái làm việc sớm, Trợ cấp giảm thu nhập, Trợ cấp đào tạo và Phí đào tạo. Người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải đóng góp 0,2% tiền lương cho mỗi người vào EIS. Tất cả nhân viên đã đóng góp ít nhất 12 tháng trong 24 tháng đều đủ điều kiện nhận EIS khi thất nghiệp. Tính đến tháng 5 năm 2022, có 6,4 triệu công nhân được bảo hiểm. Trong năm tài chính 2021/2022, 449 triệu Ringgit Malaysia (RM) đã được trả phúc lợi cho 77.603 công nhân. Hơn nữa, cho đến nay, SOCSO đã giúp 384.000 người tìm việc thất nghiệp quay trở lại làm việc thông qua các dịch vụ việc làm.  

Với việc triển khai EIS, phạm vi dịch vụ do SOCSO cung cấp đã mở rộng đáng kể. Vào năm 2020, SOCSO được giao nhiệm vụ là Nhà cung cấp dịch vụ việc làm quốc gia, dẫn đến nhu cầu về dịch vụ môi giới việc làm của SOCSO tăng đột biến. Vai trò mở rộng này đòi hỏi phải xây dựng các cơ chế để cộng tác hiệu quả trong hệ sinh thái phân mảnh của các đơn vị công và tư nhân cung cấp dịch vụ việc làm. Để giải quyết thách thức này, SOCSO đã thiết lập một nền tảng kỹ thuật số một cửa. Cổng MyFutureJobs là một nền tảng hợp nhất để cung cấp tích hợp các dịch vụ việc làm. Nó chứa thông tin về những người tìm việc, những người được kết nối với các cơ hội việc làm phù hợp, các chương trình thị trường lao động tích cực giữa các bộ và cố vấn nghề nghiệp của SOCSO để hỗ trợ từng cá nhân.

Cổng thông tin EIS và MyFutureJobs đóng vai trò quan trọng trong thời kỳ đại dịch khi số lượng người tìm việc đăng ký tăng 167%. SOCSO đã thiết kế một số chương trình, được phân phối qua cổng MyFutureJobs, với tổng phân bổ hơn 27 tỷ RM (2,45% GDP).

Tổ chức Bảo hiểm Xã hội, Ả Rập Saudi

Vương quốc Ả Rập Saudi đã ban hành Luật Bảo hiểm Thất nghiệp (SANED) vào năm 2014 để cung cấp hỗ trợ thu nhập chuyển tiếp cho người lao động khu vực tư nhân thất nghiệp. Hiện tại, tất cả người lao động và người sử dụng lao động đều phải đóng góp 0,75% tiền lương cho quỹ SANED. Thiết kế phúc lợi tuân theo cơ cấu trượt để khuyến khích quá trình chuyển đổi sang tái làm việc nhanh hơn: Bảo hiểm thất nghiệp được trả ở mức 60% mức lương trung bình hàng tháng trong ba tháng đầu tiên, tiếp theo là 50% mức trung bình này cho các tháng tiếp theo. tháng, tối đa là 12 tháng. Hơn nữa, Tổng Tổ chức Bảo hiểm Xã hội (GOSI) - tổ chức thực hiện SANED - hợp tác chặt chẽ với Bộ Lao động và Phát triển Xã hội và Quỹ Phát triển Nguồn Nhân lực để cung cấp hỗ trợ đào tạo và phát triển nghề nghiệp cho những người thất nghiệp. Một cải tiến quan trọng của SANED là việc xác định tính đủ điều kiện và việc rời khỏi đều được quản lý tự động thông qua trao đổi dữ liệu liền mạch giữa các tổ chức có liên quan.  

SANED là công cụ giúp giảm thiểu tác động của cuộc khủng hoảng COVID-19, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chương trình này tạm thời được sửa đổi để hỗ trợ lương trong ba tháng cho tất cả các công ty có dưới 5 công nhân và 70% cho những công ty lớn hơn. Chương trình SANED đã chi khoảng 6,2 tỷ Riyal Ả Rập Xê Út để hỗ trợ 478.077 công nhân trên 84.377 cơ sở. Mục tiêu cốt lõi là duy trì tỷ lệ thất nghiệp ở mức 12% đồng thời giảm thiểu gian lận. Những nỗ lực mở rộng quy mô chương trình là rất đáng kể. GOSI đã thiết kế lại thiết kế chương trình và quy trình làm việc; thiết lập các kênh liên lạc mới; và phát triển các mô hình phát hiện gian lận mới. Số lượng nhân viên dịch vụ khách hàng đã tăng 700% và hơn 2 triệu tin nhắn cập nhật được gửi tới khách hàng.  

Bộ Việc làm, Lao động và Dịch vụ Hưu trí Quốc gia, Hàn Quốc

Chương trình Bảo hiểm Việc làm là công cụ chính ở Hàn Quốc nhằm bảo vệ người lao động thất nghiệp. Được hỗ trợ bởi Đạo luật Bảo hiểm Việc làm năm 1993, nó được triển khai vào năm 1995. Bộ Việc làm và Lao động (MoEL) cung cấp sự giám sát chung, chi trả phúc lợi và quản lý chương trình. Cơ quan Phúc lợi và Bồi thường cho Người lao động Hàn Quốc (COMWEL) quy định mức đóng góp và Dịch vụ Bảo hiểm Y tế Quốc gia (NHIS) thu các khoản đóng góp. Mặc dù chương trình này ban đầu chỉ giới hạn cho người lao động trong khu vực chính thức, nhưng nó đã dần dần được mở rộng trong thời kỳ đại dịch nhằm nỗ lực mở rộng bảo vệ thất nghiệp cho tất cả người lao động và đặc biệt là những người tự kinh doanh phụ thuộc. Năm 2020, 14,1 triệu người được bảo hiểm và gần 1,8 triệu người nhận trợ cấp thất nghiệp (Thống kê Hàn Quốc ).  

Trong khi chương trình bảo hiểm việc làm cốt lõi dành cho dân số trong độ tuổi lao động, Hàn Quốc cũng phải đối mặt với thách thức trong việc tài trợ lương hưu đầy đủ với dân số già và tỷ lệ sinh giảm. Để giảm áp lực lên quỹ hưu trí, việc tạo việc làm cho lao động lớn tuổi từ 50 đến 60 tuổi trở lên, chiếm 14,6% dân số, là rất quan trọng và được địa phương gọi là “tuổi trung niên mới”. Cơ quan Hưu trí Quốc gia (NPS) đã thành lập “nhóm đặc nhiệm dự án trung niên mới” vào tháng 7 năm 2017 để cung cấp chương trình đào tạo và tư vấn tùy chỉnh nhằm hỗ trợ nhóm dân số này tìm việc làm. Kể từ năm 2018, NPS đã thiết lập một hệ thống để kết nối tầng lớp trung niên mới với các công việc trong khu vực công và tư nhân bằng cách sử dụng kỹ thuật dữ liệu lớn. NPS đã thành lập một nhóm chuyên trách để thúc đẩy hợp tác và phát triển các dự án nhằm tạo việc làm cho nhóm đối tượng mục tiêu này. Kể từ khi bắt đầu chính sách việc làm trung niên mới, NPS đã kết nối 1.181 người tham gia với cơ hội việc làm thông qua 51 chương trình. Tính đến năm 2021, có 20 nhân viên được chỉ định tại bảy văn phòng khu vực làm việc để thiết lập mạng lưới với chính quyền địa phương.

Bảo hiểm thất nghiệp - Giá đỡ cho người lao động Việt Nam

Áp dụng từ ngày 1/1/2009, Việt Nam đã trở thành quốc gia thứ 2 ở Đông Nam Á và thứ 82 trên thế giới thực hiện chính sách Bảo hiểm Thất nghiệp. Mặc dù việc triển khai bắt đầu tương đối muộn so với một số quốc gia đã thực hiện gần 100 năm trước, tuy nhiên, Chính sách Bảo hiểm Thất nghiệp tại Việt Nam đã nhận được sự đánh giá cao từ phía người lao động, người sử dụng lao động trong nước và cả cộng đồng quốc tế.

Theo ông Trần Tuấn Tú - Trưởng phòng Bảo hiểm Thất nghiệp, Cục Việc Làm, trong năm đầu tiên áp dụng chính sách này, dự kiến có khoảng 4,5 triệu người tham gia, nhưng thực tế đã có đến 5,9 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp vào năm 2009. Con số này tiếp tục gia tăng và đến cuối năm 2022, đã có 14,3 triệu người lao động tham gia chương trình bảo hiểm thất nghiệp. Mức độ bao phủ này đã đạt khoảng 31,18% trong lực lượng lao động độ tuổi, đáp ứng mục tiêu được giao.

Nhiều đối tượng đã được hưởng trợ cấp thất nghiệp từ chương trình này. Với sự tăng trưởng đáng kể về số người tham gia, số người nhận trợ cấp cũng đã tăng theo. Năm 2009, trong hơn 5 triệu người tham gia, hơn 180.000 người được nhận trợ cấp. Nhưng đến năm 2020, khi số người tham gia tăng gấp đôi, đã có hơn một triệu người được hưởng trợ cấp. Trong năm 2020, số tiền chi trả bảo hiểm thất nghiệp thậm chí đã tiệm cận với số tiền thu.

Chính sách này cũng không chỉ đảm bảo một mức độ bảo hiểm cho người lao động trong thời gian bình thường mà còn thể hiện vai trò quan trọng trong bối cảnh khủng hoảng. Giai đoạn đại dịch Covid-19, Chính phủ đã phát hành nhiều nghị quyết để hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Các biện pháp này đã giúp hỗ trợ hơn 13 triệu người lao động, với số tiền lên đến 31.000 tỷ đồng, cũng như giảm đóng góp cho hơn 446.000 đơn vị sử dụng lao động với số tiền trên 9.100 tỷ đồng. Tổng cộng, hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp trong tình hình đại dịch Covid-19 đã vượt qua con số 41.000 tỷ đồng.

Theo ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm Thất nghiệp, "Chính sách Bảo hiểm Thất nghiệp đã triển khai hơn 14 năm ở Việt Nam, khẳng định vai trò là chính sách an sinh xã hội, bệ đỡ cho người lao động bị giảm thu nhập, mất việc". Điều này là một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định cho người lao động và hỗ trợ trong thời gian khó khăn.

Trâm Anh