Pháp luật dành riêng những "độc quyền" cho lao động nữ

Khác với lao động nam, ngoài làm việc tại các môi trường công sở, nhà máy hay khu công nghiệp… lao động nữ còn phải đảm nhiệm nhiều vai trò, vừa là lao động, vừa là vợ là mẹ, có nghĩa vụ, bổn phận chăm sóc gia đình.

Vì lẽ đó, pháp luật Việt Nam giành những chính sách “ưu đãi độc quyền” đối với lao động nữ được quy định tập trung tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Luật Hôn nhân gia đình 2014, Bộ luật Lao động 2012.

Tạp chí Doanhnghiephoinhap.vn giới thiệu tới quý độc giả những quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành có thể được coi là “ưu đãi độc quyền” đối với lao động nữ.

Không phải làm thêm giờ hoặc đi công tác xa: Khoản 1, Điều 155 Bộ luật Lao động 2012 chỉ rõ, nếu lao động nữ đang mang thai từ tháng 7 hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc ở những nơi đặc biệt như vùng sâu, vùng xa, vùng cao, biên giới, hải đảo thì doanh nghiệp không được phép cử làm việc vào ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa nhà.

Ngoài ra, quy định này cũng nêu rõ, quyền lợi tương tự cũng dành cho lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Được chuyển làm công việc nhẹ nhàng hơn: Không chỉ quy định rõ về việc điều chuyển công tác mà Khoản 2, Điều 155 Bộ luật Lao động 2012 cũng quy định rõ: Lao động nữ làm công việc nặng nhọc khi đang mang thai ở tháng thứ 7 sẽ được điều chuyển làm công việc nhẹ nhàng hơn hoặc được giảm bớt 01 giờ làm việc hàng ngày mà vẫn hưởng đủ lương.

Không bị kỷ luật lao động: Điều 123 Bộ luật Lao động 2012 quy định, khi người lao động có vi phạm, phía người sử dụng lao động có thể đưa ra hình thức kỷ luật. Tuy nhiên, người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật với các đối tượng là lao động nữ đang có thai; lao động nữ nghỉ thai sản; lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Các hình thức kỷ luật dù là khiển trách, cách chức hay sa thải đều vi phạm nguyên tắc xử lý kỷ luật đã được quy định tại Bộ luật Lao động 2012.

Tuy nhiên, khi hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi mà thời hiệu xử lý kỷ luật lao động đã hết thì được kéo dài thời hiệu nhưng tối đa không quá 60 ngày kể từ ngày hết thời gian nêu trên.

Không bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động: Căn cứ Khoản 3, Điều 155 Bộ luật Lao động 2012, doanh nghiệp không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động nữ vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng.

Lao động nữ trong thời gian hành kinh được nghỉ như sau: Mỗi ngày 30 phút, tối thiểu là 03 ngày trong một tháng; thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động; thời gian nghỉ cụ thể do người lao động thỏa thuận với người sử dụng lao động phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ.

Nghỉ khám thai vẫn được hưởng lương 100%: Ngoài những quyền lợi được Bộ luật Lao động 2012 quy định như đã nêu ở trên, quyền lợi của lao động nữ mang thai còn thể hiện ở chế độ thai sản theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: Trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày; trường hợp ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc người mang thai có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.

Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản nêu trên tính theo ngày làm việc không kể ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

Chế độ thai sản khi xảy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý thì lao động nữ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.

Được nghỉ 6 tháng để chăm con: Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 6 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng.

Được nghỉ trong giờ làm: căn cứ Điều 155 Bộ luật Lao động 2012, Nghị định 85/2015/NĐ-CP cho thấy, lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ như sau: Mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc để cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi; thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.

Được bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp khi ly hôn: Khoản 5, Điều 59 quy định: Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Được ưu tiên nuôi con khi ly hôn: Khoản 3, Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định: con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của

Được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng. Tại Điều 155 Bộ luật lao động 2012 quy định, lao động nữ mang thai nếu có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền chứng nhận tiếp tục làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động. Thời hạn mà lao động nữ phải báo trước cho người sử dụng lao động tuỳ thuộc vào thời hạn do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền chỉ định.

Trên đây là những “đặc quyền” cơ bản mà pháp luật dành cho lao động nữ. Bên cạnh đó, việc đảm bảo các vấn đề an sinh xã hội, các phúc lợi khác dành cho lao động nữ cũng luôn được cơ quan có thẩm quyền quan tâm phát triển. Lo động là nữ giới cần nắm vững những điều này, từ đó sẽ bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích mà mình được thụ hưởng.

Phương Ngân