Nâng cấp hệ thống đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh: Bước tiến mới cho giao thông vận tải

Trong bước tiến đáng chú ý của kế hoạch phát triển giao thông vận tải, Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh đang tiến hành nghiên cứu và rà soát mạng lưới đường sắt đô thị với mục tiêu bổ sung, kéo dài và cải tiến các tuyến đường sắt để tăng cường khả năng liên thông và kết nối toàn mạng lưới. Trong đó, có việc bổ sung 3 tuyến đường sắt đô thị mới và kéo dài một số tuyến khác vào quy hoạch.

Theo thông tin từ cuộc họp do Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh, ông Trần Quang Lâm chủ trì với các sở ngành và đơn vị liên quan, hệ thống đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh sẽ được mở rộng với 3 tuyến mới. Tuyến đầu tiên dự kiến sẽ kết nối Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất với trung tâm TP Hồ Chí Minh và khu đô thị Thủ Thiêm, tiếp tục kết nối đến Cảng hàng không quốc tế Long Thành theo đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành đã được quy hoạch.

Tuyến thứ hai được đề xuất là tuyến vượt sông Soài Rạp, kết nối với huyện Cần Giờ và Khu du lịch lấn biển Cần Giờ. Tuyến này sẽ mở ra nhiều cơ hội cho phát triển du lịch và gắn kết các khu vực ven biển với trung tâm TP Hồ Chí Minh.

Tuyến thứ ba có tính chất vận chuyển khách, nối giữa hai ga đầu mối đường sắt quốc gia là ga Thủ Thiêm và ga Tân Kiên. Dự kiến tuyến này sẽ có chiều dài khoảng 28 km và sử dụng một phần hướng tuyến trước đây được quy hoạch cho tuyến đường sắt một ray theo đường Nguyễn Văn Linh.

Ngoài việc bổ sung 3 tuyến đường sắt đô thị, các chuyên gia còn đề xuất nối dài tuyến metro số 6 (Bà Quẹo - vòng xoay Phú Lâm) khoảng 7 km đến đường Nguyễn Văn Linh; nối tuyến metro số 2 - giai đoạn 2 (Bến Thành - Thủ Thiêm) với đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, tạo thành một hành lang đường sắt thông suốt từ đô thị Tây Bắc - Bến Thành - Thủ Thiêm - Long Thành dài hơn 80 km; cũng như kết nối các tuyến số 3b và số 4 với các tuyến đường sắt đô thị đang được nghiên cứu của tỉnh Bình Dương.

Việc thống nhất chuyển ga đầu mối hành khách đường sắt quốc gia hiện hữu (Hà Nội – TP Hồ Chí Minh) từ ga Bình Triệu (TP Hồ Chí Minh) về ga An Bình mới (Bình Dương) cũng được đánh giá cao với hy vọng sẽ giúp giải phóng quỹ đất tại các trạm đầu mối kỹ thuật (Bình Triệu, Chí Hòa…) cho phát triển mô hình TOD (Phát triển xung quanh trạm đầu mối giao thông công cộng).

Đại diện của Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết rằng các sở, ngành và địa phương liên quan sẽ tiếp tục làm việc để làm rõ và thống nhất một số nội dung điều chỉnh, bổ sung quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị. Những nội dung này sẽ được báo cáo UBND TP Hồ Chí Minh để cập nhật vào Đồ án Quy hoạch chung thành phố Thủ Đức đến năm 2040 và Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060.

Theo quy hoạch, khi hoàn thành, hệ thống đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh sẽ gồm 8 tuyến đường sắt đô thị, 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường sắt một ray với tổng chiều dài khoảng 220 km và tổng vốn đầu tư ước tính hơn 25 tỷ USD. Hiện tại, thành phố đã triển khai thành công 2 tuyến là metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên và metro số 2 Bến Thành - Tham Lương.

Tuy nhiên, việc hoàn thành toàn bộ mạng lưới đường sắt đô thị còn lại trong vòng 12 năm tới đối diện với một thách thức lớn, đòi hỏi thành phố phải thay đổi mạnh mẽ, quyết tâm và có những đột phá toàn diện để đạt được mục tiêu theo Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh đã đề xuất thành lập Tổ công tác xây dựng Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị, nhằm nghiên cứu và áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù để nhanh chóng triển khai các dự án nhằm đáp ứng yêu cầu và kịp thời hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh.

Hữu Ước