Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức khóa tập huấn "Kỹ năng đưa tin về nhóm dễ bị tổn thương"

Khóa tập huấn do Trung tâm bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (VJTC) trực thuộc VJA tổ chức, với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, Đại sứ quán Na Uy và Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam.

Phát biểu tại lễ khai mạc, bà Nguyễn Thị Hải Vân, Giám đốc VJTC, nhấn mạnh vai trò quan trọng của truyền thông trong việc định hướng dư luận và nâng cao nhận thức cộng đồng về các nhóm dễ bị tổn thương. Bà cũng kêu gọi các nhà báo thể hiện trách nhiệm xã hội của mình thông qua việc đưa tin chính xác, khách quan và tôn trọng đối với các nhóm này.

Trong khuôn khổ khóa tập huấn, các học viên sẽ được trang bị kiến thức về quyền, lợi ích và khó khăn của phụ nữ, người LGBTI và người khuyết tật, đồng thời được chia sẻ kinh nghiệm và kỹ năng đưa tin hiệu quả, tránh gây tổn thương hoặc kỳ thị.

Bên cạnh đó, nguyên tắc đưa tin về nhóm dễ bị tổn thương cần phải  đảm bảo mọi người đều bình đẳng, không bị phân biệt đối xử. Sử dụng báo chí để bảo vệ quyền con người và buộc người có trách nhiệm phải thực hiện.

Trong đó, cần loại bỏ thông tin tiêu cực, rập khuôn, định kiến về các nhóm dễ bị tổn thương. Sử dụng ngôn ngữ nhạy cảm, phù hợp. Đồng thời, chia sẻ câu chuyện đa chiều, khách quan, không phân biệt đối xử. Không tập trung vào khó khăn mà thể hiện khả năng, thành công của họ. Tránh thông tin giật gân, câu view. Bảo vệ sự an toàn, bí mật đời tư, tôn trọng quyền quyết định của nhóm dễ bị tổn thương. Không tiết lộ thông tin nhạy cảm, không đưa tin gây tổn thương. Tóm lại, đưa tin về nhóm dễ bị tổn thương cần dựa trên sự tôn trọng, khách quan, chính xác và bảo vệ quyền lợi của họ.

Khi đưa tin về nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ, người khuyết tật và người LGBTIQ+, nhà báo cần đặc biệt chú ý để tránh gây tổn thương hoặc kỳ thị. Đối với phụ nữ, cần tránh thiên vị, đánh đồng, tiết lộ thông tin cá nhân nhạy cảm hay đổ lỗi cho nạn nhân bạo lực. Thay vào đó, hãy đưa tin chính xác, khách quan, tôn trọng sự riêng tư và thể hiện bình đẳng giới.

Đối với người khuyết tật, việc sử dụng đúng thuật ngữ, tránh từ ngữ miệt thị là rất quan trọng. Hãy tập trung vào khả năng và thành tựu của họ thay vì khuyết tật. Tương tự, khi đưa tin về người LGBTIQ+, hãy sử dụng từ ngữ tôn trọng, chính xác, tránh nhầm lẫn về giới tính hay tạo khuôn mẫu. Hãy thể hiện sự đa dạng trong cuộc sống và công việc của họ một cách chân thực.

Trong quá trình quay phim, chụp ảnh, cần xin phép trước, tôn trọng quyền riêng tư và đảm bảo sự an toàn cho nhân vật. Tránh ép buộc, chụp ảnh trong tình huống nhạy cảm hoặc tập trung vào khuyết tật.

Một lưu ý quan trọng khác là luôn có giấy chứng nhận đồng thuận trả lời phỏng vấn, quay phim, chụp ảnh trước khi thực hiện. Hãy giải thích rõ mục đích sử dụng thông tin, hình ảnh và tôn trọng quyền từ chối của người được phỏng vấn.

Việc đưa tin nhạy cảm và bao trùm về nhóm dễ bị tổn thương đòi hỏi sự cẩn trọng và tinh tế. Bằng cách tuân thủ những nguyên tắc trên, nhà báo có thể góp phần xây dựng một xã hội bình đẳng, tôn trọng và không phân biệt đối xử.

Khóa tập huấn cũng giới thiệu cuốn "Sổ tay dành cho báo chí đưa tin về các nhóm dễ bị tổn thương", một tài liệu tham khảo hữu ích giúp các nhà báo nâng cao chất lượng nội dung truyền thông về các nhóm này.

Quang Duy - Vân Nguyễn