Hành trình lập nghiệp của “Vua trái cây” Trung Quốc

Sinh năm 1968, Yu Huiyong đến Thâm Quyến lập nghiệp với số vốn khởi nghiệp là 200.000 nhân dân tệ và sau nhiều lần thất bại, người đàn ông này đã trở thành một huyền thoại trong ngành trái cây trong nước. Với bề dày hoạt động hơn 20 năm, Baiguoyuan đã hoàn thành ít nhất 8 vòng gọi vốn và đã tập hợp được một nhóm đầu tư hàng đầu của Trung Quốc bao gồm Tiantu Investment, CICC Capital, Shenzhen Venture Capital, Zhongzhi Capital, Cornerstone Capital, Source Code Capital và Yuexiu Industry với hơn 20 tổ chức VC / PE cũng như các quỹ. Năm 2021 hứa hẹn là một năm đầy cơ hội cho ngành thực phẩm tươi sống khi lần lượt các công ty hoạt động trong lĩnh vực này gấp rút IPO và Baiguoyuan cũng không nằm ngoài dự đoán. 

 “Vua Trái Cây” 53 tuổi

Nói không ngoa, Yu Huiyong là linh hồn của Baiguoyuan. Năm 1995, xuất phát điểm là một nhân viên bán rau sạch, chỉ trong vòng một năm Yu đã được thăng chức trưởng vòng kinh doanh và đến năm thứ hai anh phụ trách mảng kinh doanh thực phẩm xanh của Công ty TNHH Thực phẩm Xanh Audi Thâm Quyến.

Thời điểm đó, khi mặt hàng táo Fuji đỏ đang rất “hot” và được bán với giá nhập khẩu cao, Yu Huiyong đã lặn lội đến Sơn Đông tìm nguồn hàng và bán lại cho thị trường Thâm Quyến với giá rẻ. Để thu hút khách hàng, Yu Huiyong hứa sẽ giao hàng tận nơi và lập 27 điểm bán hàng trực tiếp trên địa bàn thành phố. Mô hình bán hàng này đã thành công rực rỡ vào năm 2001, công ty Aidi đạt doanh thu gần 100 triệu nhân dân tệ và bản thân Yu Huiyong đã trở thành “Vua bán hàng” nổi tiếng trong ngành hoa quả ở Thâm Quyến.

Kinh nghiệm khởi nghiệp thành công đã mang lại cho Yu Huiyong ý tưởng khởi nghiệp một lần nữa. Anh đã suy nghĩ rất nhiều về hình thức kinh doanh tích hợp bán buôn và bán lẻ sau đó mở rộng quy mô dưới dạng các chuỗi. Vậy làm thế nào để biến trái cây trở thành những thương hiệu nổi tiếng quốc tế như McDonald's và KFC? Với những lý tưởng như vậy, Yu Huiyong đã thành lập Công ty TNHH Phát triển Công nghiệp Baiguoyuan Thâm Quyến vào cuối năm 2001. Vào đầu năm 2002, cửa hàng Baiguoyuan đầu tiên khai trương, doanh thu trong tháng đầu tiên lên đến 410.000 nhân dân tệ và công việc kinh doanh ngày càng phát đạt. Nhằm mở rộng quy mô hoạt động, Yu Huiyong giới thiệu hệ thống nhượng quyền thương mại. Nhờ đó số lượng cửa hàng đã tăng lên nhanh chóng, đến năm 2008, Baiguoyuan đã có hơn 100 cửa hàng.

Tuy nhiên, tại thời điểm này, mô hình chuỗi nhượng quyền lỏng lẻo đã trở thành “hố sâu” đầu tiên mà Baiguoyuan cần phải vượt qua. Năm đó, một cửa hàng nhượng quyền của Baiguoyuan bán chuối Phillipines kém chất lượng gây ra một vụ náo động trong ngành. Do thiếu kinh nghiệm trong việc quản lý các đối tác nhượng quyền nên những sự vụ tương tự liên tục xảy ra và hình ảnh thương hiệu của Baiguoyuan bị ảnh hưởng rất nhiều. Yu Huiyong cũng từng chia sẻ: “Điểm hấp dẫn cơ bản của mô hình chuỗi là các sản phẩm dịch vụ được tiêu chuẩn hóa nhưng trái cây lại là một sản phẩm cực kỳ khó đặt tiêu chuẩn. Ngành trái cây thiếu những nhân tài hiểu biết về dịch vụ và quản lý. Nếu muốn tiếp tục phát triển Baiguoyuan cần phải giải quyết vấn đề này trước tiên”.

Yu Huiyong ngay lập tức dừng mô hình nhượng quyền và dành 3 năm mua lại cổ phần của tất cả các bên nhận quyền. Yu quyết định đưa ra mô hình nhượng quyền hợp tác mới: bên nhận quyền nắm giữ 20%-40% cổ phần của cửa hàng và Baiguoyuan nắm 60%-80%. Tính đến năm 2017, Baiguoyuan đã mở hơn 2.000 cửa hàng và tất cả những người nhận quyền đều là nhân viên của chính công ty.

Trong 20 năm qua, Baiguoyuan đã nỗ lực hoạt động với hơn 4.600 cửa hàng, hơn 70 triệu thành viên tích hợp và hơn 200 triệu dịch vụ đa kênh trực tuyến cũng như ngoại tuyến,  trở thành chuỗi thương hiệu trái cây đình đám. Theo "Báo cáo về sự phát triển của thị trường đầu tư mạo hiểm Trung Quốc" của Deloitte, doanh số bán hàng của Baiguoyuan trong năm 2019 đạt 12 tỷ nhân dân tệ. 

8 vòng tài trợ và hơn 20 tổ chức đầu tư 

Trong suốt những năm tháng phát triển, Baiguoyuan đã Baiguoyuan đã trải qua ít nhất 8 vòng tài trợ với hơn 20 tổ chức VC / PE bao gồm Tiantu Investment, CICC Capital, Shenzhen Venture Capital, Zhongzhi Capital, Source Code Capital và Yuexiu Industrial Fund. Trong số đó, Tiantu Investment là nhà đầu tư tổ chức lớn nhất tại Baiguoyuan cũng là nhà đầu tư có ảnh hưởng lớn nhất.

Vào tháng 9 năm 2015, Tiantu Investment đã dẫn đầu vòng tài trợ 400 triệu nhân dân tệ A của Baiguoyuan với số tiền đầu tư là 350 triệu nhân dân tệ. Vòng tài trợ này đã lập kỷ lục về tài trợ trong ngành thực phẩm tươi sống. Với tư cách là nhà đầu tư, Feng Weidong, đối tác của Tiantu Investment đặt mục tiêu rất rõ ràng đó là giúp Baiguoyuan nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường và lên sàn trong vòng 3 đến 5 năm.

Chỉ hai tháng sau khi hoàn thành việc cấp vốn, Tiantu Investment đã tạo điều kiện cho Baiguoyuan mua lại một dự án đã đầu tư khác là Guodumei. Vào tháng 4 năm 2016, Baiguoyuan mua lại Nanjing Fresh Times và mua lại 20 cửa hàng ở Nam Kinh. Tháng 11 cùng năm, Baiguoyuan mua lại thương hiệu chuỗi trái cây Trường Sa. Vào tháng 6 năm sau, Baiguoyuan thực hiện một động thái khác và mua lại Chaoqi, thương hiệu hàng đầu của Siêu thị trái cây Trùng Khánh. Kể từ đó, Baiguoyuan đã phát triển từ một công ty có doanh thu 2 tỷ trở thành một gã khổng lồ với quy mô bán hàng hơn 10 tỷ nhân dân tệ.

Tháng 1 năm 2018, Baiguoyuan đã hoàn thành một đợt tài trợ bom tấn kể từ khi thành lập, thu được 1,5 tỷ nhân dân tệ tài trợ vòng B từ khoản đầu tư chung của hơn 5 tổ chức đầu tư mạo hiểm bao gồm Thâm Quyến Venture Capital, Source Code Capital, Cornerstone Capital và Yuexiu Industrial Fund. Tại thời điểm đó, mức định giá trước khi đầu tư đạt 8,5 tỷ nhân dân tệ.

So với các hình thức bán lẻ khác, mặt hàng trái cây tươi cho thấy đặc điểm tần suất tiêu thụ cao, chất lượng và người dùng ổn định ví dụ như số lượng giao dịch của Baiguoyuan trong năm 2017 đã đạt gần 200 triệu lượt. Doanh thu trung bình hàng năm của ngành bán lẻ trái cây là 700 tỷ nhân dân tệ và Baiguoyuan hiện chỉ chiếm 1% thị phần, trong tương lai khoảng trống phát triển của ngành này còn có thể lên đến gấp 5 gấp 10 lần.

Tuy nhiên với tình hình thương mại điện tử thực phẩm tươi sống đang được đón nhận như hiện nay, sản phẩm cốt lõi của Chùa chủ yếu là trái cây được cho là tương đối đơn lẻ. Vì lý do này, Baiguoyuan cũng đã bắt đầu bán rau - Panda Daxian được tung ra thị trường vào tháng 11/2020. Yu Huiyong từng chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng chỉ cần chúng ta kiên trì, Baiguoyuan sẽ thu được hàng trăm tỷ USD trên thị trường trái cây nghìn tỷ USD, và điều đó chắc chắn sẽ thành hiện thực”.

Đường đua IPO của các công ty TMĐT thực phẩm tươi sống 

"Nữ hoàng đầu tư mạo hiểm" Xu Xin từng nói: “Pháo đài cuối cùng của thương mại điện tử là thực phẩm tươi sống, và những người chiến thắng thực phẩm tươi sống sẽ chiến thắng thế giới”. Từ đầu năm đến nay, tin tức về các công ty thực phẩm tươi sống tìm cách niêm yết cổ phiếu ra công chúng đã tràn ngập khi chỉ trong vòng 5 ngày, 6 công ty thực phẩm tươi sống đã gấp rút IPO.

Vào ngày 18 tháng 2, Dingdong Maicai được cho là sẽ niêm yết tại Hoa Kỳ kỳ vọng huy động được ít nhất 300 triệu đô la Mỹ. Cùng ngày, có thông tin rằng Duodaianxian của Wumart đã ra mắt công chúng tại Hoa Kỳ trong lần thứ hai trong nửa năm nay. Ngay sau đó, Daily Youxian đã bí mật thực hiện một đợt IPO.

Tại sao các công ty thực phẩm tươi sống lại chọn tổ chức IPO vào thời điểm này? Một số nhà phân tích cho rằng nền kinh tế nhà đất hiện đang trong giai đoạn bùng nổ, vì vậy thời điểm hiện tại cũng là cơ hội tốt để các công ty thương mại điện tử thực phẩm tươi sống định giá IPO cao hơn. Lấy ví dụ Xingsheng Optimal được định giá ít nhất 8 tỷ đô la Mỹ sau khi hoàn thành vòng tài trợ gần đây nhất trong khi chỉ sáu tháng trước, định giá của công ty này chỉ là 4 tỷ USD.

Một câu hỏi khác được đặt ra do đâu thực phẩm tươi sống lại có sức hút như vậy? Một số nhà phân tích chỉ ra rằng dịch bệnh đã làm thay đổi phương thức mua hàng của người tiêu dùng và mô hình kinh doanh thương mại điện tử thực phẩm tươi sống đã dần chín muồi. Ngày nay, làn sóng thực phẩm tươi sống đang lan rộng khắp cả nước và các doanh nghiệp đang trong cuộc đua giành thị phần trong thương mại điện tử thực phẩm tươi sống tại Trung Quốc.

TL