Chân dung nhà khoa học Sarah Gilbert - "mẹ đẻ" của vaccine ngừa COVID-19 AstraZeneca

Chia sẻ Facebook

Bà Gilbert là giáo sư chuyên ngành vắc xin tại Viện Nghiên cứu Jenner của Đại học Oxford, một trong những trung tâm nghiên cứu y khoa hàng đầu thế giới. Ít người biết rằng, "mẹ đẻ" của AstraZeneca, giáo sư Sarah Gilbert, đã phải chạy đua với thời gian, làm việc không biết mệt mỏi để cùng các đồng nghiệp cho ra đời vắc xin này.

Sarah Gilbert sinh năm 1962 trong một gia đình có cha là nhân viên văn phòng và mẹ là giáo viên tiếng Anh ở Kettering, một thị trấn ở Northamptonshire, miền Trung nước Anh. Bà Gilbert theo học ngành sinh học tại Đại học East Anglia rồi sau đó học lên tiến sĩ hóa sinh chuyên ngành di truyền học tại Đại học Hull.

Giáo sư Sarah Gilbert và búp bê Barbie phiên bản chính bà (Ảnh: PA)..

Lấy bằng tiến sĩ, bà làm việc tại trung tâm nghiên cứu bia và tập trung vào cách kiểm soát men bia rồi mới chuyển sang làm việc trong lĩnh vực liên quan đến sức khỏe con người. Bà Gilbert cho biết bản thân chưa từng có ý định trở thành chuyên gia về vaccine nhưng những cơ hội nghiên cứu luôn đến với bà.

Giữa những năm 1990, bà đã nghiên cứu về bệnh sốt rét tại Đại học Oxford và bắt tay với giám đốc Viện nghiên cứu Jenner, giáo sư Adrian Hill, để tìm ra vaccine cho bệnh này.

Tiếp tục sự nghiệp của mình, tiến sĩ Gilbert học lên giáo sư tại Viện Jenner danh giá của Đại học Oxford. Sau đó, bà thành lập một nhóm nghiên cứu riêng để nỗ lực tạo ra một loại vaccine có hiệu quả với mọi chủng virus cúm.

Đến năm 2014, giáo sư Gilbert là người dẫn dắt cuộc thử nghiệm vaccine đầu tiên ngừa Ebola. Khi dịch MERS-CoV (hội chứng hô hấp Trung Đông) bùng phát, bà Gilbert lập tức đến Ả Rập Xê Út để phát triển vaccine chống lại virus này.

Đầu năm 2020, khi vaccine MERS thử nghiệm lần thứ 2, đại dịch Covid-19 bùng phát. Bà Gilbert nhận ra rằng mình có thể tạo ra vaccine Covid-19 tương tự cách đã làm với MERS.

Giáo sư Sarah Gilber và giáo sư Adrian Hill (trái, ảnh) tại phòng nghiên cứu trường Đại học Oxford, Anh. Nguồn: Internet.

Theo đó, chỉ trong một tuần sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố cấu trúc di truyền của loại virus mới, nhóm của bà Gilbert đã thiết kế xong vaccine Covid-19. Ba người con của bà Gilbert, đều theo học ngành hoá sinh, cũng đã ủng hộ và tin tưởng mẹ khi đăng ký thử nghiệm tiêm vaccine này.

Sau nhiều lần thử nghiệm thành công vaccine Covid-19, nhóm nghiên cứu của bà Gilbert đã đạt được thỏa thuận phát triển, sản xuất và phân phối vắc xin trên toàn cầu với công ty dược Anh/Thụy Điển AstraZeneca.

Bà Gilber từng trả lời báo The Star (Malaysia) rằng: "Là người đã phát minh ra loại vaccine này, tôi có thể kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ. Nhưng tôi từ chối nhận bằng sáng chế vaccine . Tôi không muốn độc quyền sáng chế vì tôi muốn chia sẻ công nghệ này để mọi người có thể sản xuất vaccine".

Với quyết định không thu lợi nhuận từ vaccine trong đại dịch, công việc của bà Gilbert và nhóm nghiên cứu của bà đã giúp các nước nghèo, các nước đang phát triển có cơ hội sở hữu công cụ để chống lại dịch bệnh này.

Báo The Guardian (Anh), ngày 26/8 đưa tin giáo sư Sarah Gilbert được định mức lương hơn 20 triệu bảng Anh khi công ty công nghệ sinh học do cô đồng sáng lập chuẩn bị có mặt trên thị trường chứng khoán ở Mỹ. Bà Gilbert, sở hữu 5,2% cổ phần của Vaccitech, một công ty con của Đại học Oxford sở hữu công nghệ sinh học đằng sau vaccine AstraZeneca và những loại thuốc khác dành cho Mers, viêm gan B, virus gây bệnh zona và một loạt bệnh ung thư.

My An (tổng hợp)