Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo: Khủng hoảng lương thực nghiêm trọng nhất ở đâu?

Ấn Độ - Nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, vừa đưa ra một quyết định có tính chất đột phá bằng việc áp đặt lệnh cấm bán một số loại ngũ cốc ra nước ngoài, có hiệu lực ngay lập tức. Biện pháp này chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát việc xuất khẩu gạo trắng non-basmati, loại chiếm tới 1/4 tổng lượng gạo xuất khẩu của đất nước này.

Quyết định này được đưa ra với mục tiêu đảm bảo nguồn cung gạo trong nước và ngăn chặn sự tăng giá tại thị trường nội địa. Không chỉ đơn thuần là nguồn cung, gạo còn đóng vai trò là nguồn lương thực chính cho hơn ba tỷ người trên toàn cầu, và nhu cầu tiêu thụ đang gia tăng mạnh mẽ.

Trong bối cảnh hiện nay, nguồn cung gạo đã trở thành một vấn đề quan trọng, do những hạn chế liên quan đến đại dịch Covid-19, những căng thẳng về chính trị như xung đột ở Ukraine và tác động của hiện tượng thời tiết El Nino. Tất cả những yếu tố này đã gây ra tác động lớn đến quá trình sản xuất và thương mại gạo.

Việc áp đặt lệnh cấm xuất khẩu là một động thái quan trọng từ Ấn Độ, nhằm duy trì ổn định trong cung cấp lương thực nội địa và ổn định giá cả. Trong bối cảnh biến động và không chắc chắn về nguồn cung trên thế giới, quyết định này hứa hẹn sẽ giúp đảm bảo ổn định trong nguồn cung và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng trong nước.

Lệnh cấm mới của Ấn Độ đến vào thời điểm giá gạo thế giới đạt mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Với hơn 40% tổng số lô hàng gạo toàn cầu đến từ Ấn Độ, quyết định này có tiềm năng làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực ở các quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu ngũ cốc.

Các quốc gia châu Phi, cùng với Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Pakistan, là những quốc gia có khả năng bị ảnh hưởng nặng nề vì đang phải đối mặt với lạm phát và giá lương thực cao. Mặc dù đã có những nỗ lực trước đó của chính phủ Ấn Độ để kiểm soát tình hình bằng cách cấm vận chuyển gạo tấm và áp thuế xuất khẩu 20% đối với gạo trắng vào tháng 9, xuất khẩu gạo trắng non-basmati vẫn tăng 35% hàng năm trong quý hai.

Quyết định cấm xuất khẩu gạo trong thời điểm này dự kiến sẽ làm tăng giá lương thực và gây khó khăn cho các nhà cung cấp khác trong việc lấp đầy khoảng trống mà Ấn Độ để lại. Điều này đặc biệt lo ngại khi thị trường lúa mì toàn cầu cũng đang tăng mạnh sau khi Moscow hủy bỏ thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen, bảo hộ xuất khẩu của Ukraine, làm giá lúa mì tăng vọt.

Trong bối cảnh này, nhiều quốc gia khác cũng đã thực hiện các biện pháp như ban hành, điều chỉnh hoặc dỡ bỏ lệnh cấm đối với các mặt hàng thực phẩm khác nhau để kiểm soát giá cả và đảm bảo nguồn cung trong nước. Sự gián đoạn trong lương thực toàn cầu đòi hỏi sự đồng lòng và nỗ lực hợp tác giữa các quốc gia để ổn định thị trường và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về lương thực trên toàn thế giới.

Xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine

Trong nỗ lực kiểm soát an ninh lương thực toàn cầu và tăng lợi nhuận, Nga đã hủy bỏ thỏa thuận cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, đồng thời thực hiện các cuộc tấn công tên lửa vào các thành phố cảng của Ukraine, phá hủy các kho dự trữ ngũ cốc đáng kể.

Năm quốc gia Đông Âu, dẫn đầu là Ba Lan, đang thúc đẩy gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine cho đến cuối năm nay do nông dân địa phương phải vật lộn với giá giảm do hàng Ukraine nhập khẩu giá rẻ.

Ba Lan đã tuyên bố ý định duy trì lệnh cấm sau khi hết hạn vào ngày 15 tháng 9, bất kể quyết định của EU.

Sản xuất cây trồng châu Âu

Hạn hán đã ảnh hưởng đến sản lượng của một nửa diện tích đất ở EU, làm dấy lên lo ngại về sản xuất lương thực. Phần phía nam của lục địa, đặc biệt là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, đã phải chịu tình trạng khô hạn kéo dài, ảnh hưởng đáng kể đến sản xuất lương thực và cây trồng.

Lượng mưa gần đây đã làm rất ít để bù đắp ảnh hưởng của thời kỳ khô hạn trước đó và các đợt nắng nóng kéo dài. Đồng thời, một đợt hạn hán mới đang phát triển ở các khu vực phía bắc, bao gồm Vương quốc Anh, Ireland và Đức, do thiếu mưa nghiêm trọng, làm dấy lên lo ngại về sự phát triển của cây trồng.

Ủy ban châu Âu có kế hoạch cung cấp thêm kinh phí cho nông dân EU để giúp họ đối phó với thời tiết bất lợi và chi phí cao.

Xuất khẩu hành tây của Kazakhstan

Kazakhstan tạm dừng xuất khẩu hành tây từ tháng 2/2023 để ổn định giá nội địa. Ủy ban liên ngành của đất nước đã áp đặt lệnh cấm ba tháng vào tháng 1 năm 2023 sau khi nhu cầu toàn cầu tăng do thiên tai ở Pakistan và sương giá nghiêm trọng ở Kazakhstan và Uzbekistan.

Dự trữ hành tây đủ để tiêu thụ trong nước cho đến vụ thu hoạch tiếp theo và lệnh cấm xuất khẩu nhằm đảm bảo an ninh lương thực trong nước. Lệnh cấm này đã bị đình chỉ một tháng sau đó và được thay thế bằng một giới hạn về khối lượng xuất khẩu.

Các biện pháp của Belarus

Trong một động thái nhằm kiểm soát giá trong nước và trong bối cảnh tuyên bố rằng họ có đủ sản phẩm, Belarus đã cấm xuất khẩu táo, bắp cải và hành tây, với động thái này ảnh hưởng đến cả người mua chính của họ là Nga.

Tuy nhiên, quyết định này dự kiến ​​sẽ không tác động đáng kể đến giá cả nhưng có thể gây tổn hại cho thương mại và giảm doanh thu nhà nước, vì số lượng nhập khẩu hàng hóa này của Belarus hàng năm vượt quá xuất khẩu của họ.

Các chuyên gia dự đoán lệnh cấm này có thể khiến giá giảm trong thời gian ngắn, sau đó có khả năng tăng nếu sản xuất bị giảm để đáp ứng.

Mexico cấm xuất khẩu ngô trắng

Chính phủ Mexico đã áp đặt mức thuế 50% tạm thời đối với xuất khẩu ngô trắng để đảm bảo nguồn cung trong nước và ổn định giá cả.

Quyết định này dựa trên vai trò quan trọng của ngô trắng trong ẩm thực Mexico, là thành phần chính trong bánh ngô.

Điều này xảy ra trong bối cảnh tranh chấp đang diễn ra giữa Mexico và Hoa Kỳ về quyết định cấm ngô biến đổi gen và loại bỏ dần thuốc diệt cỏ, glyphosate, trước năm 2024.

Xuất khẩu thịt gà của Malaysia

Bộ trưởng Nông nghiệp và An ninh Lương thực Mohamad Sabu cho biết Chính phủ Malaysia đã dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu thịt gà, ngoại trừ gà con một ngày tuổi, từ ngày 1/7/2023 để tăng doanh thu và dòng tiền vào nước này.

Lệnh cấm được áp dụng vào năm ngoái để đảm bảo nguồn cung trong nước và kiểm soát việc tăng giá lương thực do tình trạng thiếu thức ăn chăn nuôi toàn cầu do xung đột Nga-Ukraine.

Quốc gia chủ yếu xuất khẩu gà sống sang Singapore và Thái Lan, phải đối mặt với tình trạng thừa cung nhẹ, khiến giá gà giảm xuống dưới mức trần do chính phủ quy định.

Chính phủ sẽ mở rộng trợ cấp cho sản xuất trứng và thịt gà sau ngày 1/7 và duy trì kiểm soát giá đối với các mặt hàng lương thực này.

Động thái này nhằm đảm bảo phúc lợi của công chúng và tính bền vững của ngành chăn nuôi gia cầm khi chi phí thức ăn gia tăng do đại dịch Covid-19 và xung đột chính trị ở Ukraine.

Hải Anh