Xuất khẩu tôm tiếp nối đà giảm

Xuất khẩu tôm tụt dốc nhiều nhất trong các sản phẩm thủy sản. Từ mức cao đỉnh điểm 456 triệu USD trong tháng 5, tới tháng 8 kim ngạch xuất khẩu tôm hạ xuống còn 356 triệu USD. Lũy kế 8 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm đã chạm mốc 3 tỷ USD, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, tôm chân trắng chiếm 76% với 2,2 tỷ USD, tăng 20%, tôm sú có doanh thu 411 triệu USD, tăng gần 10%.

Tuy nhiên, mức tăng trưởng này không thể hiện xu hướng lạc quan vì tháng 8/2021 là tháng đỉnh dịch COVID-19 ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều nhà máy sản xuất thủy sản hoạt động gián đoạn và xuất khẩu giảm sâu nhất trong nhiều năm.

Nhận định về vấn đề này, bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo và xúc tiến thương mại VASEP cho biết, sản xuất tôm nguyên liệu khó khăn vì các chi phí đầu vào cao và thời tiết bất lợi, trong khi nhu cầu của các thị trường chính chững lại khi lượng tồn kho tăng. Các yếu tố này cùng với tác động của lạm phát khiến cho xuất khẩu tôm sang Mỹ và Trung Quốc 2 thị trường lớn sụt giảm từ tháng 7. Trong tháng 8, xuất khẩu tôm sang Mỹ giảm 33%, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 13%. Với tốc độ tuột dốc nhanh sang Mỹ, luỹ kế xuất khẩu tôm 8 tháng đầu năm sang thị trường này đã giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2021.

Theo ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta, Mỹ là thị trường tiêu thụ tôm lớn nhất thế giới, cũng là thị trường xuất khẩu hàng đầu của tôm Việt. Tuy nhiên sản phẩm của Việt Nam trong mấy năm gần đây phải cạnh tranh rất lớn với hàng giá rẻ từ Ấn Độ và Indonesia, đặc biệt là Ecuador. Đặc biệt năm nay, chi phí vận chuyển hàng từ Việt Nam sang Mỹ từ mức 4.000 - 5.000 USD/container (40 feet) tăng thêm từ 4-5 lần, có thời điểm lên đến 20.000 USD/container. Trong khi đó, Ecuador với vị trí gần Mỹ, chi phí vận chuyển hàng hoá đến Mỹ chỉ bằng 1/5 so với Việt Nam, sản phẩm tôm của họ có lợi thế cạnh tranh hơn hẳn.

Xét về giá trị chế biến, tôm Việt Nam được đánh giá hàng đầu thế giới nhưng trong bối cảnh kinh tế suy thoái, lạm phát tăng cao hàng giá rẻ dễ bán hơn. Tại thị trường Mỹ, sản phẩm tôm Việt Nam phần lớn nằm ở phân khúc hàng giá trị gia tăng nên chỉ chiếm khoảng 10% thị phần. Ấn Độ và Indonesia chiếm khoảng 20% mỗi nước còn Ecuador chiếm tới 40%. Ecuador bán được 3 con thì Việt Nam chỉ bán được 1 con.

Ông Hồ Quốc Lực cũng đưa ra khuyến nghị, Ecuador hưởng lợi bất ngờ trong bối cảnh khó khăn chung của ngành tôm toàn thế giới liên quan đến kinh tế suy thoái. Chính vì vậy, lúc này doanh nghiệp Việt Nam phải rất cân nhắc và cẩn thận trong việc lựa chọn thị trường mục tiêu. Phải tổ chức lại vùng nuôi theo các tiêu chuẩn cao của thị trường như ASC, BAP để trực tiếp đưa hàng lên kệ của các hệ thống phân phối lớn.

P.V