Xử lý “điểm nghẽn” trong giải ngân vốn đầu tư công

3/5 địa phương (Bắc Ninh, Hà Nam, Đà Nẵng) có tỷ lệ giải ngân thấp dưới 15%. Có 4/5 địa phương chưa thực hiện giải ngân vốn ODA hoặc giải ngân với tỉ lệ rất thấp (tỉnh Quảng Nam đạt 1,9%).

“Việc giải ngân chậm do nhiều nguyên nhân. Yêu cầu đặt ra là các cấp, các ngành phải có trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công, việc phân bổ, giao kế hoạch, giải ngân vốn đầu tư công ảnh hưởng rất lớn đến kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nên phải nhanh, hiệu quả và phải đảm bảo đúng pháp luật”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Năm nay, theo Bộ trưởng, không chỉ cần giải ngân vốn đầu công theo kế hoạch năm, mà còn cả vốn của Chương trình Phục hồi, do vậy số vốn cần giải ngân rất lớn. “Nếu không đẩy nhanh, không hấp thụ được vốn thì sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu, kế hoạch của Chương trình Phục hồi”, Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, vẫn cần sự chủ động tích cực của các địa phương trong việc bám sát nhiệm vụ và kế hoạch giải ngân vốn.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ, bên cạnh các yếu tố khách quan còn có yếu tố chủ quan. “Chúng ta cũng chưa quyết liệt, chưa tập trung, nghiêm túc, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng cao, nguyên nhân tồn tại từ lâu như tổ chức GPMB, năng lực nhà thầu, năng lực tư vấn, xu hướng đặc trưng đặc thù của đầu tư công, ta phải làm theo trình tự thủ tục”, Bộ trưởng Dũng cho hay.

Do vậy, Bộ trưởng yêu cầu, trong thời gian tới, cần tiếp tục rà soát các quy định pháp luật liên quan đến các thủ tục về đầu tư công, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công còn bất cập, đồng thời rà soát các quy định về xây dựng, đất đai, tài nguyên, hải quan, y tế…để kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, điều chỉnh nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì và phối hợp với Bộ Tài chính khẩn trương rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định việc điều chỉnh, cắt giảm, bổ sung vốn NSTW kế hoạch năm 2022 giữa các bộ, ngành, địa phương trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 63/NQ-CP ngày 3/5/2022.

Đề nghị Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính có giải pháp, cơ chế, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công khi giá vật tư, vật liệu xây dựng tăng cao như trong thời gian vừa qua.

Đối với các UBND tỉnh thành phố, cần tiếp tục duy trì hoặc thành lập mới Tổ công tác liên ngành cấp tỉnh do lãnh đạo UBND tỉnh làm tổ trưởng để thúc đẩy, đôn đốc, kiểm tra, giám sát, xử lý “ điểm nghẽn” trong giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án trọng điểm, động lực;

Đặc biệt, tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác GPMB, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để người dân có đất bị thu hồi hiểu rõ chủ trương, chính sách của nhà nước về giá đất bồi thường, GPMB, sớm bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Kiên quyết cắt giảm, điều chuyển vốn từ các dự án chậm sang dự án có nhu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân tốt hơn để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.

Về giải pháp, Chủ tịch tỉnh Hà Nam đề xuất, tập trung hoàn thiện thủ tục, chọn nhà đầu tư, lập quy hoạch các khu tái định cư cho các dự án, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tháo gỡ khó khăn cho từng dự án trong quá trình triển khai.

Tỉnh cũng kiến nghị với thủ tục đấu nối, thỏa thuận đất nối, chuyển đổi sử dụng đất… các bộ ngành liên quan cần tháo gỡ nhanh vì mất rất nhiều thời gian. Sớm ban hành Nghị định về tính giá đất, không làm nhanh thì không tính giá đất được và không thể triển khai dự án.

Bên cạnh đó, một số địa phương cũng kiến nghị xem xét, sửa đổi quy định tại khoản 2, điều 68 luật đầu tư công theo hướng HĐND các cấp quyết định kéo dài thời gian thực hiện và thanh toán đối với kế hoạch vốn thuộc cấp mình quản lý, tạo sự chủ động và gắn với trách nhiệm cụ thể đối với từng cấp ngân sách.

Hiếu Kiêng