Kinh tế biển Việt Nam - Tầm quan trọng và tiềm năng phát triển

09:27 26/04/2024

Kinh tế biển đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thịnh vượng của đất nước. Với hơn 3.260 km đường bờ biển, Việt Nam sở hữu nguồn tài nguyên biển lớn, gồm các nguồn tài nguyên hải sản, dầu khí, năng lượng gió, du lịch biển và vận tải biển.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa.

Về khía cạnh kinh tế, ngư nghiệp và công nghiệp khai thác biển đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế biển của Việt Nam. Ngư nghiệp biển là ngành kinh tế truyền thống và cung cấp nguồn thực phẩm quan trọng cho dân cư nội địa và xuất khẩu. Việt Nam là một trong những quốc gia hàng đầu về xuất khẩu thủy sản trên thế giới. Công nghiệp khai thác tài nguyên biển như dầu khí và khoáng sản cũng đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách quốc gia và tạo ra việc làm cho người dân.

Ngoài ra, kinh tế biển còn gắn liền với ngành công nghiệp du lịch biển. Với cảnh quan đẹp, bãi biển tuyệt vời và đa dạng sinh thái, Việt Nam thu hút một lượng lớn khách du lịch quốc tế và trong nước. Du lịch biển không chỉ tạo ra nguồn thu kinh tế mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của các vùng ven biển, tạo ra việc làm, đẩy mạnh dịch vụ và thương mại địa phương.

Hơn nữa, kinh tế biển còn có tiềm năng phát triển đáng kể trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, chẳng hạn như năng lượng gió và năng lượng mặt trời. Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển các dự án năng lượng tái tạo trên biển nhờ vào gió mạnh và ánh sáng mặt trời dồi dào. Việc đầu tư và phát triển các nguồn năng lượng tái tạo trên biển không chỉ giúp nguồn cung cấp năng lượng mà còn đóng góp vào việc giảm thiểu khí thải và bảo vệ môi trường biển.

Tuy vậy, để khai thác tối đa tiềm năng kinh tế biển, Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức. Cần có sự quản lý bền vững và bảo vệ môi trường biển để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành kinh tế biển. Việc áp dụng công nghệ tiên tiến, quản lý nguồn lợi biển một cách bền vững và giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ và bảo tồn tài nguyên biển cũng là những yếu tố quan trọng.

Chính phủ Việt Nam đã nhận thức được tầm quan trọng của kinh tế biển và đã triển khai nhiều chính sách và biện pháp nhằm khai thác và phát triển nguồn tài nguyên biển một cách bền vững. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng biển, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh của ngư nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào khai thác tài nguyên biển, và đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực biển đang là những nỗ lực đáng kể.

Ngoài ra, việc xây dựng các khu kinh tế biển, khu công nghiệp ven biển và các cảng biển hiện đại cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế cũng mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam trong việc phát triển kinh tế biển, thông qua việc tham gia vào các hiệp định thương mại tự do và hợp tác kinh tế vùng.

Trên hết, việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, đảm bảo an ninh và an toàn trên biển cũng là những yếu tố quan trọng trong việc phát triển kinh tế biển. Việc đảm bảo an ninh biển và phòng ngừa tội phạm trên biển sẽ tạo ra sự tin tưởng cho các nhà đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và thương mại trên biển.

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam
PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho hay, nhiều tỉnh sát biển đua nhau làm cảng biển, đã xây dựng gần một trăm cảng biển. Song, động lực “vươn ra biển lớn” của phong trào rầm rộ này-rầm rộ đến mức đã trở thành “hội chứng”-thật sự không rõ ràng, bị chi phối bởi tư duy lợi ích dự án cục bộ thay vì một mục tiêu đua tranh phát triển lành mạnh và có tầm nhìn xa.

Theo ông Thiên, do thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích chưa hấp dẫn thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế biển, trong điều kiện đầu tư vào các ngành nghề hoạt động trên biển có mức độ rủi ro cao về thời tiết, thiên tai, an toàn, đầu tư xây dựng công trình hạ tầng biển thường có suất đầu tư lớn, thu hồi vốn chậm nên việc phát triển kinh tế biển chưa được như mong muốn.

Tóm lại, kinh tế biển có tầm quan trọng to lớn đối với sự phát triển và thịnh vượng của đất nước. Với nguồn tài nguyên và tiềm năng phong phú, kinh tế biển mang lại nhiều cơ hội và thách thức. Vậy nên, nước ta cần tiếp tục đẩy mạnh việc khai thác bền vững và bảo vệ tài nguyên biển, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh và quản lý hiệu quả. Chỉ có sự phát triển bền vững và cân nhắc kỹ lưỡng, kinh tế biển Việt Nam mới thực sự góp phần vào sự phát triển toàn diện của đất nước.

Nghệ Nhân