Xây dựng thương hiệu cho sầu riêng để phát triển bền vững

Tại một hội nghị trực tuyến về kết nối nông sản mới đây, bà Vũ Thị Hậu, Chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam cho hay, sầu riêng có giá trị dinh dưỡng cao nhưng nếu mua phải quả hỏng thì về sau người tiêu dùng sẽ rất cảnh giác. Do vậy, với loại đặc sản này, cần có tiêu chuẩn rõ ràng: quả phải có kích cỡ, độ già như thế nào để bảo đảm chất lượng thì mới được đưa lên kệ hàng. Người tiêu dùng rất chuộng sầu riêng miền Nam, tuy nhiên phần lớn khách hàng rất lúng túng khi mua vì thiếu sự tư vấn, không biết khi nào thì quả  sầu riêng chín.

Xây dựng thương hiệu để phát triển bền vững

Bà Võ Bạch Lê, chủ thương hiệu sầu riêng Huỳnh Lâm (Lesvents) cho hay, lần đầu tiên doanh nghiệp này giới thiệu sầu riêng Lesvents ra thị trường vào cuối năm 2018, doanh số không đáng kể. Sau 3 năm hoạt động, đến nay chỉ tính riêng thị trường trong nước, Lesvents đã đạt doanh số 100 tấn/tháng.

Bà Lê nhận định, thị trường nội địa của sầu riêng Việt Nam còn rộng, nhiều đơn vị tham gia thì mới cung cấp đủ. Tuy nhiên, đây là loại quả khó làm, người bán phải tính toán được tỉ lệ hao hụt do mất ký tự nhiên và lựa chọn để ít gặp quả hư, phải đổi trả cho khách.

Bà Lê cho biết thêm, đơn vị của bà vừa cung cấp phân hữu cơ cho các vùng nguyên liệu nên nông dân sẽ trồng theo quy trình của công ty đưa ra và được thu mua với giá ổn định theo 2 mùa thuận - nghịch. “Sầu riêng là một sản phẩm khó nhưng thị trường cần nên chúng tôi đưa hàng vào các hệ thống siêu thị rất dễ dàng, nhanh chóng. Không chỉ các hệ thống siêu thị như: Co.opmart, Lotte Mart, Kingfoodmart… mà các cửa hàng trái cây cao cấp vẫn giữ thương hiệu chúng tôi chứ không dán nhãn riêng" - bà Lê nói. 

Ông Nguyễn Trung Dũng, quản lý cửa hàng Wefarmer TP HCM cho biết, trong quá trình tìm nguồn sầu riêng về bán, ông nhận thấy các chủ vườn thích bán cho thương lái làm hàng xuất khẩu hơn.

"Bán cho thương lái nhanh hơn vì họ cắt chỉ vài đợt là xong, trong khi bán cho các cửa hàng nội địa phải đợi trái già để chín tự nhiên. Các vườn sầu riêng có chứng nhận VietGAP (thực hành sản xuất nông nghiệp tốt tại Việt Nam) rất hiếm. Tuy nhiên, cũng có một số nhà vườn, HTX muốn bán được sản phẩm ngon đến người tiêu dùng nên chịu khó thực hiện. Đơn cử, HTX Tân Phú (tỉnh Bến Tre) cung cấp nguồn hàng rất tốt, chúng tôi bán lẻ được người tiêu dùng ưa chuộng" - ông Dũng dẫn chứng. 

 Bà Nguyễn Thị Thinh, Giám đốc HTX Tân Phú, cho biết, sản phẩm của HTX có chứng nhận VietGAP và chỉ dẫn địa lý. Bà Thinh nhìn nhận: "So với canh tác thông thường, sản phẩm của chúng tôi có tiếng hơn, dễ bán hơn. Đợt dịch vừa qua, khi xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc khó khăn, chúng tôi có thể bán cho thị trường nội địa với giá tốt".

Sầu riêng cấp đông có thể tiêu thụ quanh năm

Không chọn con đường bán sầu riêng tươi, Công ty TNHH Song Mỹ Group phát triển sản phẩm sầu riêng cấp đông từ giống Monthon vùng Đạ Huoai (tỉnh Lâm Đồng) và mới tung sản phẩm hồi tháng 9 vừa qua. Bà Nguyễn Thị Mỹ Trang, Giám đốc công ty, cho biết, tín hiệu thị trường khá tốt, khách hàng chủ yếu là dân văn phòng, hiểu về sản phẩm đông lạnh. "So với sầu riêng đông lạnh nhập khẩu, giá sầu riêng Việt chỉ bằng một nửa. Công ty thu mua sản phẩm chính vụ, để chín tự nhiên và cấp đông bán quanh năm".

Ông Trần Minh Hải, Giám đốc Trung tâm Kinh tế hợp tác - trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn II cho hay, hiện Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất. "Thương nhân nước này đang chuyển qua nhập cơm sầu riêng thay vì nguyên trái. Lý do là tiện cho việc vận chuyển và chắc chắn về chất lượng, không phải lo quả đẹp bên ngoài, hư bên trong. Do đó, các vùng nguyên liệu sầu riêng nên chú ý đầu tư nhà xưởng sơ chế, đóng gói để đáp ứng yêu cầu thị trường".

Nhanh chóng tìm thị trường mới khi sản lượng tăng

Theo Cục Trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2021, sản lượng sầu riêng cả nước ước đạt 642.600 tấn, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2020.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Vina T&T khuyến cáo, những năm qua giá sầu riêng tốt là do cung chưa đủ cầu. Nhưng hiện nay diện tích sầu riêng sắp thu hoạch trong thời gian tới rất lớn nên cần phải tìm đầu ra. Những năm trước, giá sầu riêng được xuất khẩu sang Mỹ, Úc nên giá tốt, nay nhiều doanh nghiệp tham gia đang có dấu hiệu cạnh tranh giá rẻ. Hơn nữa, thị trường Trung Quốc vẫn chưa cho phép nhập khẩu chính ngạch sầu riêng Việt Nam nên việc tiêu thụ loại trái cây này vẫn còn tiềm ẩn rủi ro nên chính phủ và Bộ NN & PTNT cần sớm đàm phán mở cửa được thị trường.

Lê Thanh Đào