Thực hiện hiệu quả các thỏa thuận thương mại, thách thức các doanh nghiệp Việt Nam

Gia tăng thương mại

Bộ Công Thương đã thực hiện các biện pháp giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các thương vụ để thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường các nước ký kết FTA. Bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Ngoại thương, Bộ Công Thương cho biết, các Hiệp định FTA thế hệ mới gần đây nhất như Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định toàn diện và tiến bộ xuyên Việt Hiệp định Đối tác Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại Tự do Anh - Việt (UKVFTA) đã được chứng minh là có hiệu lực. 

EVFTA đã có những đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế của cả hai bên. Năm 2021, kim ngạch thương mại song phương tăng 14,8% lên 63,6 tỷ USD. Trong tổng số, xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 45,8 tỷ đô la Mỹ, tăng 14,2 phần trăm so với cùng kỳ năm trước, trong khi nhập khẩu đạt 17,9 tỷ đô la Mỹ, tăng 16,5 phần trăm so với năm trước. UKVFTA, có hiệu lực vào ngày 1 tháng 5 năm 2021, cũng đã làm sáng tỏ bức tranh kinh tế của Việt Nam.

Các FTA đã góp phần chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam theo hướng tích cực khi tăng tỷ trọng hàng chế biến và giảm tỷ trọng hàng sơ chế và xuất khẩu thô.

Cạnh tranh lờ mờ

Các thỏa thuận thương mại đã tạo ra lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của đất nước và tạo điều kiện thuận lợi cho sự thâm nhập của hàng hóa Việt Nam vào các thị trường xuất khẩu, nhưng chúng cũng gây ra nhiều thách thức.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2022, đã góp phần thúc đẩy thương mại và đầu tư của Việt Nam với các nước ASEAN và năm đối tác (Úc, New Zealand, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc). Tuy nhiên, việc thực hiện hiệu quả thỏa thuận thương mại sẽ gặp nhiều thách thức hơn do cơ cấu kinh tế của các nước thành viên RCEP tương tự như Việt Nam, ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên thuộc Bộ Công Thương cho biết. "Sẽ mất nhiều năm để thấy được những lợi ích của RCEP và nó có thể không đáng kể như CPTPP và EVFTA", ông Thái nói thêm.

Do sự luân chuyển hàng hóa dễ dàng hơn giữa các thành viên RCEP, các doanh nghiệp Việt Nam có thể phải đối mặt với nhiều cạnh tranh hơn cả trong nước và thị trường xuất khẩu. Không thích ứng với sự cạnh tranh mới sẽ biến cơ hội thành thách thức.

EU áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, bao gồm các quy định về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và ghi nhãn sản phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Hiện tại, giới hạn dư lượng tối đa mặc định (MRL) là 0,01 mg / kg được áp dụng cho nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật, đây là ngưỡng rất thấp. Ngoài ra, EVFTA là EVFTA đầu tiên của EU trong khu vực nhưng nó đang đàm phán các hiệp định thương mại với các nước khác trong khu vực. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA để tạo chỗ đứng vững chắc, đồng thời tăng cường thu hút đầu tư, thúc đẩy chuyển giao công nghệ để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mai Anh