Sửa đổi Luật Việc làm nhằm hạn chế trục lợi chính sách Bảo hiểm thất nghiệp

Trong thời gian gần đây đã xuất hiện một số trường hợp người lao động vừa đi làm vẫn hưởng trợ cấp thất nghiệp, dẫn đến tình trạng trục lợi, đóng trùng các khoản trợ cấp. Để hạn chế tình trạng này, việc sửa đổi Luật Việc làm đã được đề xuất nhằm giới hạn tối đa trường hợp trục lợi quỹ Bảo hiểm thất nghiệp.

Theo đánh giá của Bộ LĐ-TB&XH, vẫn còn tình trạng một số người lao động chưa tuân thủ các quy định pháp luật về Bảo hiểm thất nghiệp, nghĩa là có việc làm trong thời gian chờ hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng không thông báo theo quy định, dẫn đến phải thu hồi.

Việc trục lợi Bảo hiểm thất nghiệp một phần do Luật chưa có quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc thông báo ngay cho cơ quan lao động, cơ quan Bảo hiểmXH về việc có việc làm của người lao động nên xảy ra trường hợp lao động đã có việc làm mà vẫn được hưởng Bảo hiểm thất nghiệp. Bên cạnh đó, chưa có quy định cụ thể về quản lý đối tượng thuộc diện tham gia Bảo hiểm thất nghiệp.

Mặt khác, các chế độ Bảo hiểm thất nghiệp hiện nay còn nặng về giải quyết trợ cấp thất nghiệp, chưa chú ý nhiều đến các chế độ mang tính chủ động, phòng ngừa, hạn chế thất nghiệp.

Trước đây, người lao động chỉ có thể chấm dứt và hưởng trợ cấp thất nghiệp một lần duy nhất. Tuy nhiên, từ khi Luật Việc làm được thực hiện, đã có sự điều chỉnh. Vì Bảo hiểm thất nghiệp là một hình thức bảo hiểm rủi ro khi người lao động mất việc làm, việc bảo lưu quyền hưởng trợ cấp sẽ giúp người lao động có thời gian tích lũy, sẵn sàng đối mặt với rủi ro mất việc trong tương lai.

Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu áp dụng chính sách này, một số người lao động chưa nắm rõ quy định. Sự hạn chế về năng lực quản lý và sự phân tán dữ liệu tham gia đóng Bảo hiểm tại các địa phương khác nhau đã dẫn đến tình trạng người lao động tham gia hưởng trợ cấp tại một nơi nhưng làm việc tại nơi khác, gây ra việc đóng và hưởng trùng. Tuy nhiên, hiện nay, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã tập trung cơ sở dữ liệu tham gia Bảo hiểm, đạt sự thống nhất trên toàn quốc, từ đó hạn chế được tình trạng trùng đóng và trùng hưởng.

Để giảm tình trạng trục lợi quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm đã tăng cường thông tin tuyên truyền về quyền và trách nhiệm của người lao động, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để xử lý các vi phạm. Công nghệ thông tin cũng được ứng dụng để tránh trường hợp đóng và hưởng trùng, và cũng để tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, địa phương nhằm phát hiện vi phạm và xử lý trách nhiệm đầy đủ.

Trong đề xuất sửa đổi Luật Việc làm, Bộ LĐ-TB&XH đã đề xuất bổ sung quy định về trách nhiệm thông báo của người sử dụng lao động và xử lý đối với trường hợp người sử dụng lao động không thể thực hiện đầy đủ nghĩa vụ Bảo hiểm thất nghiệp và quản lý đối tượng.

Ngoài ra, đề xuất cũng bổ sung một số trường hợp không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, bao gồm người lao động đơn phương chấm dứt Hợp đồng Lao động, người lao động bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng và những trường hợp tương tự. Đặc biệt, sửa đổi và bổ sung quy định người lao động không được hưởng tiền trợ cấp thất nghiệp và không được bảo lưu thời gian đóng Bảo hiểm thất nghiệp đối với thời gian bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Nhờ những điều chỉnh và bổ sung trong Luật Việc làm, hy vọng rằng tình trạng trục lợi quỹ Bảo hiểm thất nghiệp sẽ được hạn chế, từ đó tăng cường sự công bằng và đảm bảo tính bền vững của chính sách Bảo hiểm thất nghiệp trong hệ thống phúc lợi xã hội của Việt Nam.

Hữu Huân