Lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ khiến việc tích trữ gạo trở nên phổ biến tại Canada và khắp thế giới

Tại Canada, Mỹ và nhiều quốc gia đã ghi nhận tình trạng mua hàng trong lo âu của nhiều khách hàng, trước bối cảnh hình ảnh về các cửa hàng giới hạn số lượng gạo bán ra cho mỗi người cũng như điều chỉnh lại về giá cả ngày càng trở nên phổ biến trên các trang mạng xã hội. Sriram Ramamurthy, quản lý của cửa hàng Iqbal Halal Foods tại Toronto, đã nói rằng, anh ta nhìn thấy trước được nhu cầu về gạo sẽ tăng cao như thế nào ngay sau khi lệnh cấm xuất khẩu gạo được công bố. “Mọi người bắt đầu đến đây và muốn mua ngày càng nhiều gạo”, anh cho biết. Sau đó anh đã phải giới hạn mỗi người chỉ được mua một túi, nhưng việc đó cũng không ngăn cản được họ khi khách hàng bắt đầu quay trở lại cùng các thành viên trong gia đình họ. “Mỗi người đều cố gắng lấy hai hoặc ba túi cùng lúc”.

Một số khách hàng thậm chí còn tiếp cận những khách hàng không có nhu cầu mua gạo khác và thuyết phục những người này mua hộ cho họ, anh nói thêm.

Ramamurthy nói rằng, anh nhập gạo của hơn 40 hãng khác nhau về bán tại cửa hàng, đa số là từ Ấn Độ nhưng phần lớn gạo anh bán là gạo basmati, loại gạo thượng hạng không bị đưa vào danh mục cấm xuất khẩu. Dù vậy, điều đó cũng không ngăn cản nổi việc khách hàng của anh đang cố dốc hết khả năng để mua gạo bất chấp với tâm lý cứ đề phòng cho chắc, kể cả có là gạo basmati hay là các loại gạo trong danh sách bị cấm đi chăng nữa, anh cho biết.

Ramamurthy cho biết, anh ta vẫn chưa nâng giá chỗ gạo trong cửa hàng của mình, nhưng anh ta nghĩ bên cung cấp gạo cho anh sẽ làm việc đó sớm thôi. Các cửa hàng cung cấp thực phẩm cho cộng đồng người Nam Á tại Canada đều đang đối mặt với tình trạng tương tự, bao gồm cả Siêu thị Savor tại Saskatoon, nơi mà lượng gạo bán ra đã bị giới hạn. Các cửa hàng tại Mỹ và Úc đều đang gặp tình trạng nhu cầu tăng vọt tương tự.

Siraj Mohammed, một khách hàng, cho biết, anh cũng đã được nghe về lệnh cấm, do vậy anh đã quyết định xuống phố và tìm cửa hàng nào đó vì hy vọng điều này sẽ không xảy ra tại Canada. “Nhưng điều tồi tệ nhất đã xảy ra”, anh nói. Anh muốn mua một loại gạo basmati đặc biệt nhưng hiện tại không còn tí nào trong cửa hàng lúc này cả. “Giờ thì tôi chẳng còn cơ hội mua nó nữa”.

Giá cả tăng vọt

Ấn Độ đang thực hiện bước tiếp theo nhằm đảm bảo nguồn cung và hạ giá thành gạo trong nước, trước bối cảnh giá cả tăng cao do mưa lớn kéo dài và hạn hán tại các vùng chuyên về trồng lúa tại quốc gia này.

Theo số liệu từ chính phủ Ấn Độ, giá gạo trong nước đối với dòng gạo phi basmati đã tăng gần 10% trong tháng này. Vào tháng 9 năm ngoài, một tấn gạo phi basmati tại Ấn Độ có giá là 330 đô-la Mỹ. Đến bây giờ mức cao nhất là 450 đô-la Mỹ, theo giá được thỏa thuận trên các hợp đồng sắp tới đối với loại gạo đắt khách nhất tại quốc gia này.

Sophia Murphy, Giám đốc điều hành của Viện Chính sách Nông nghiệp và Thương mại tại Minneapolis, cho biết, gạo là nguồn cung lương thực chủ yếu tại Ấn Độ và để phục vụ thị trường 1,2 tỷ dân tại quốc gia này nên chính phủ cần phải quản lý chặt chẽ. Không giống như các loại lương thực khác, bà cho biết, thị trường gạo toàn cầu chủ yếu phục vụ thị trường nội địa hơn là xuất khẩu, khi chỉ có ít hơn 10% tổng trữ lượng gạo trên thế giới được xuất qua biên giới các quốc gia. Vì Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm hơn 40% khối lượng gạo giao dịch trên toàn cầu nên khi họ gặp phải vấn đề về nguồn cung trong nước, họ sẽ ưu tiên dùng gạo mình có để đáp ứng nguồn cung đó trước tiên. Đó là lý do tại sao họ đã từng có nhiều lần cấm xuất khẩu gạo trong quá khứ, bà nói.

“Nếu họ cấm hoặc hạn chế xuất khẩu bằng một cách nào đó, việc này sẽ giúp họ duy trì được sản xuất trong nước và làm giảm lạm phát lên giá lương thực”, bà cho biết.

Canada nhập khẩu khối lượng gạo với giá trị khoảng 650 triệu đô-la Mỹ trong năm ngoái, theo số liệu từ chính phủ nước này cho hay. Trong đó, khối lượng gạo nhập khẩu từ Ấn Độ có giá trị là 140 triệu đô-la Mỹ - và chỉ có vài phần trăm trong số đó là những loại gạo có tên trong danh sách cấm xuất khẩu mà thôi.

Murphy cũng nói rằng, mặc dù nguồn cung gạo basmati có thể bị kiểm soát, chính phủ Ấn Độ đã không có động thái cấm xuất khẩu với loại gạo này do đây là sản phẩm thượng hạng và có giá trị hơn. Nhu cầu trong nước cũng chủ yếu tập trung vào các loại gạo khác nên chính phủ của quốc gia này mới sử dụng biện pháp mạnh là cấm xuất khẩu.

“Ban hành các lệnh cấm thường dễ giải thích cho công chúng hiểu hơn”, bà cho biết, “rằng chúng ta không bán lương thực ra ngoài nữa, chúng ta sẽ dùng nó để lo cho người dân trong nước. Cách làm đó khá thô kệch và không phải lúc nào cũng hiệu quả, nhưng nó có ý nghĩa về mặt chính trị và đối nội”.

Phong Linh