Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có tác động lớn đối với hoạt động ngân hàng

Phát biểu tại “Tọa đàm góp ý kiến đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)”, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Nguyễn Quốc Hùng cho biết: Sau gần 8 năm tổ chức thi hành Luật Đất đai 2013 (Luật), công tác quản lý đất đai đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, chặt chẽ, khả thi cho việc khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả đất đai, để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. 

Trong xu thế hội nhập kinh tế, việc sửa đổi Luật là yêu cầu cấp thiết, bảo đảm phù hợp với hệ thống pháp luật, đặc biệt là quy định của Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật chuyên ngành; khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong quá trình thi hành chính sách pháp luật về đất đai, đồng thời góp phần đảm an toàn cho hoạt động của các ngân hàng. 

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng và lấy ý kiến đối với dự thảo Luật (sửa đổi) với một số điểm mới về đổi mới và nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; tăng cường tính công khai, minh bạch; tăng cường sự tham gia của người dân trong công tác lập quy hoạch sử dụng. Đồng thời, bổ sung quy định về tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý của nhân dân trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; quy định chặt chẽ các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất... 

Do Dự thảo Luật (sửa đổi) có tác động lớn đối với hoạt động ngân hàng nên ngày 17/8/2022, Hiệp hội Ngân hàng đã có Công văn gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường góp ý đối với Dự thảo Luật (sửa đổi), trong đó Hiệp hội Ngân hàng đã tập hợp hàng trăm ý kiến góp ý của các TCTD. Đến nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã sửa đổi Dự thảo Luật (sửa đổi) so với dự thảo trước về một số nội dung như: Bảo đảm của Nhà nước đối với người sử dụng đất; quyền của công dân đối với đất đai; quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất...

Tuy nhiên, tại dự thảo đang lấy ý kiến lần này vẫn còn rất nhiều ý kiến vướng mắc các TCTD phản ánh, cần được cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu trao đổi, làm rõ như: Về chủ thể sử dụng đất; xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; các loại hình bất động sản mới; đăng ký biến động đồng thời; thế chấp quyền sử dụng đất cho các tổ chức nước ngoài vay vốn; tài sản đã hình thành chưa được cấp giấy chứng nhận; cầm cố bất động sản. 

“Dự thảo Luật (sửa đổi) rất quan trọng đối với hoạt động cho vay của các TCTD, vì vậy, Câu lạc bộ Pháp chế ngân hàng thuộc Hiệp hội Ngân hàng đã xây dựng báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý chi tiết, cụ thể với cơ quan soạn thảo”, ông Hùng nói. 

Đáng chú ý, báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý với cơ quan soạn thảo Dự thảo Luật (sửa đổi) đã đưa ra nhiều đề xuất, đề nghị liên quan đến vấn đề thu hồi đất, thuê đất, hạn sử dụng đất. Báo cáo cho biết, tại Khoản 2 Điều 97 dự thảo Luật quy định: “Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”. Nội dung này chưa rõ, dễ bị hiểu nhầm bởi có nhiều trường hợp bị thu hồi nhưng không thuộc trường hợp phải di chuyển chỗ ở, ví dụ: Đất chỉ bị thu hồi một phần và diện tích ở còn lại vẫn đủ điều kiện để ở theo quy định. Bởi vậy, báo cáo đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét sửa thành: “Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất đối với trường hợp phải di chuyển chỗ ở thì phải bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở mới, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”.

Ngoài ra, báo cáo cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung Khoản 7: “Trường hợp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất bị nhà nước thu hồi là tài sản thế chấp để đảm bảo nghĩa vụ thì sẽ được bồi thường bằng tiền và chi trả trực tiếp cho bên nhận thế chấp” để đảm bảo quyền lợi của bên nhận thế chấp sẽ trực tiếp nhận được tiền đền bù đối với tài sản thế chấp. 

Đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo mở rộng hình thức thuê đất (trả hàng năm và trả tiền một lần) đối với đất thương mại, dịch vụ. Trường hợp chỉ có hình thức thuê hàng năm thì cần quy định cách ứng xử đối với đất thương mại, dịch vụ có hình thức theo Luật Đất đai hiện hành (thuê trả tiền một lần). Đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung quy định về hoán đổi đất nông nghiệp, đất ở chưa có cơ sở hạ tầng với đất ở có cơ sở hạ tầng khi nhà nước thu hồi hồi đất. 

Hiện tại dự thảo chỉ quy định thu hồi, bồi thường và các khoản hỗ trợ: tái định cư, hỗ trợ đào tạo, ổn định đời sống. Báo cáo đề nghị cơ quan soạn thảo sử dụng thống nhất thuật ngữ “nhà đầu tư” hoặc “chủ đầu tư” để tránh việc gây nhầm lẫn về đối tượng đang được nhắc đến. Xem xét thống nhất về thời hạn sử dụng đất, nhà ở trong trường hợp cá nhân nước ngoài sở hữu nhà ở cũng như bổ sung định nghĩa và hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến không gian ngầm và khoảng không để có cơ sở áp dụng thực hiện.

Hà Anh