Đồng Tháp định hướng phát triển lúa gạo trở thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực

Ước tính năm 2023, diện tích gieo trồng lúa toàn tỉnh Đồng Tháp dự kiến đạt 494.400ha, năng suất trung bình ước đạt 6,6 tấn/ha, sản lượng dự kiến đạt 3,26 triệu tấn; tăng 0,05 triệu tấn so với năm 2022. Đến nay, diện tích lúa gieo trồng khoảng 471.271ha (tương đương 95,32% kế hoạch), diện tích còn lại 23.129ha. Diện tích đã thu hoạch khoảng 326.379ha (đạt 66% kế hoạch) với sản lượng lúa thu được khoảng 2 triệu tấn. Diện tích lúa còn lại 168.021ha (tương đương với sản lượng hơn 1,1 triệu tấn) sẽ được thu hoạch từ nay đến cuối năm 2023.

Theo số liệu từ Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, hiện tại, toàn tỉnh có 20 doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo được Bộ Công Thương cấp Giấy Chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Trong đó, lượng gạo tồn kho của doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn tỉnh gần 130.000 tấn (cập nhật đến ngày 25/7/2023). Mức tồn kho hiện tại đảm bảo mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó, theo quy định tại Điều 12 của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP.

Trong năm 2023, kế hoạch xuất khẩu gạo của Đồng Tháp dự kiến đạt 338.000 tấn, kim ngạch dự kiến đạt 232 triệu USD. Trong 7 tháng đầu năm 2023, lượng gạo xuất khẩu của Đồng Tháp ước đạt 273.007 tấn, kim ngạch ước đạt 156,95 triệu USD, tăng 49,96% về lượng và tăng 58,87% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Theo đó, gạo xuất khẩu sang 29 thị trường, trong đó thị trường châu Á chiếm tỷ trọng khoảng 90%, châu Đại Dương là 7%, còn lại là các châu lục khác. Giá gạo xuất khẩu tham khảo tại một số thị trường như: Singapore và Philipines khoảng 515 - 560 USD/tấn; thị trường EU khoảng 630 - 650 USD/tấn, thị trường Mỹ khoảng 1.000 - 1.050 USD/tấn...

Trước các biến động bất ổn của tình hình kinh tế - chính trị thế giới theo Sở Công Thương nhận định, nhu cầu tích trữ lúa gạo tăng cao, dẫn đến tình hình thị trường xuất khẩu gạo của Đồng Tháp có nhiều bất lợi, lượng hàng xuất khẩu lẫn giá bán tăng mạnh. Khi giá gạo xuất khẩu tăng cao cũng đẩy giá gạo thành phẩm tại nội địa tăng cao, việc này gặp khó bài toán vốn đối với nhiều doanh nghiệp đã ký hợp đồng với đối tác trước đó.

Năm 2023, tuy lượng gạo và kim ngạch xuất khẩu của tỉnh tăng trưởng so với cùng kì, nhưng, thị trường xuất khẩu gạo Đồng Tháp phần lớn dựa vào thị trường châu Á (Philippines, Singapore. ..) với khoảng 90%, trong khi đó, tỉ trọng gạo xuất khẩu sang thị trường châu Âu cùng các thị trường truyền thống vẫn còn khiêm tốn. Do nhiều doanh nghiệp  xuất khẩu gạo của tỉnh chưa mạnh dạn đổi mới về phân khúc thị trường, vẫn hướng về những thị trường quen thuộc như: Philippines, Singapore. .. ; không chủ động tìm kiếm những thị trường khó tính như Mỹ, EU. ..

Theo đó, Sở Công Thương đề nghị Bộ Công Thương hỗ trợ Đồng Tháp tham gia các sự kiện kết nối thị trường châu Âu, đặc biệt là mặt hàng gạo để doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận thị trường này nhằm khai thác hiệu quả Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Đồng thời, đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chính sách khuyến khích doanh nghiệp phát triển vùng trồng, nghiên cứu phát triển những giống lúa gạo chất lượng cao đáp ứng với nhu cầu của thị trường. 

Ngọc Thư