Đồng Nai: Khai thác tiềm năng kinh tế sinh thái dưới tán rừng

Diễn đàn cấp cao nhằm mục tiêu kết nối các nguồn lực, chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp để đưa ra các giải pháp, ý tưởng mới cho sự phát triển kinh tế sinh thái dưới tán rừng, giúp giảm thiểu lãng phí nguồn lực và thương mại hoá các sản phẩm lâm nghiệp. Diễn đàn cũng giúp phát huy thế mạnh của mỗi địa phương trong vùng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của toàn vùng Đông Nam bộ.

Theo ông Lê Văn Gọi - Phó giám đốc Sở NN và PTNT tỉnh Đồng Nai, hiện nay tỉnh này đang phối hợp cùng một số tổ chức, người dân làm kinh tế sinh thái dưới tán rừng như: mô hình trồng xen theo tỷ lệ nhất định giữa cây rừng và cây nông nghiệp, cây công nghiệp, trồng cây dược liệu, cây ngắn ngày dưới tán rừng trồng, nuôi trồng thủy sản trên các diện tích khoán mặt nước của rừng ngập mặn … góp phần tạo thêm thu nhập, cải thiện, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thực hiện, nghiên cứu thành công mô hình trồng nấm linh chi đỏ dưới tán rừng; tham mưu UBND tỉnh Quyết định số 1244/2023 phê duyệt Phương án quản lý, sử dụng, phát triển bền vững diện tích đất giao khoán trên địa bàn tỉnh với nhiều giải pháp để quản lý tốt các diện tích giao khoán và phát triển các mô hình lâm nông kết hợp trên các diện tích khoán.

Sở cũng tham mưu UBND tỉnh phát triển du lịch sinh thái tại các khu rừng đặc dụng, phòng hộ. Triển khai Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tại các đơn vị chủ rừng trong tỉnh. Hiện nay, Sở đang đôn đốc 04 đơn vị chủ rừng xây dựng Đề án Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí theo quy định của Luật Lâm nghiệp 2017. 

Tại diễn đàn, nhiều chuyên gia rất tâm đắc với chủ đề Phát triển hệ sinh thái dưới tán rừng. Bà Trương Thị Bích Ngọc - Giám đốc Đào tạo và Phát triển Sản phẩm của Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa và Du lịch Việt Nam (Viện 3AI TPHCM) cho biết, mong muốn xây dựng một hệ sinh thái du lịch xanh và bền vững trên cơ sở thấu hiểu và trân trọng hệ sinh thái rừng nhiệt đới đa tầng tại Vườn quốc gia Cát Tiên. Hiện nay, trung tâm đang phối hợp thực hiện chủ đề Forest Foster - Rừng nuôi dưỡng người - Người tri ân rừng với Vườn quốc gia Cát Tiên. Bà Trương Thị Bích Ngọc chia sẻ: “Chúng tôi sau khi nghiên cứu các hệ sinh thái thực vật thì đánh giá cây tre Đồng Nai và cây dầu rái đây là hai cây có nhiều giá trị hiều giá trị cao về kinh tế như lấy gỗ, chất keo kết dính. Ngoài ra, cây dầu rái còn tạo ra trường sinh khí tốt cho con người, hấp thụ CO2, làm giàu NPK cho đất tạo môi trường sinh trưởng tốt cho các cây xung quanh. Đặc biệt nhiều sản phẩm từ tre có thể kết hợp với làng nghề người Châu Mạ làm ra được nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ, trong kế hoạch thiết kế các sản phẩm của chúng tôi muốn hướng đến.

Các khoá đào tạo dành cho khách du lịch là đối tượng trẻ em, thanh thiếu niên từ 6-13 tuổi hướng đến đào tạo các kỹ năng sinh tồn trong tự nhiên và ứng phó thiên tai. Rèn luyện sự nhanh nhạy của các giác quan: ngũ quan và trực giác điều này rất thiếu trong vấn đề giáo dục hiện nay, dưới rừng các em sẽ được học và kết nối các giác quan để phát triển cả thể chất tinh thần một cách toàn diện nhất. Cần đào tạo cho các em hiểu được kiến thức về rừng nhiệt đới: cây rừng, hệ nấm, rêu- dương xỉ, thú và chim rừng. Để từ đó thực hành lòng biết ơn rừng theo từng mùa trong năm, theo chủ đề thực hành gieo hạt, trồng cây, chăm sóc cây Và đặc biệt hiện nay vấn đề Trung Tâm Nghiên cứu văn hoá và phát triển du lịch Việt Nam (Viện 3AI TPHCM) chúng tôi quan tâm là làm thế nào để các đơn vị khai thác du lịch có kiến thức về nguyên liệu thực phẩm an toàn (không độc tố), chế biến bữa ăn xanh lành, trong vấn đề khai thác và làm các sản phẩm lưu niệm với nguyên liệu thân thiện với môi trường theo chủ đề rừng và sinh vật rừng dễ thương theo lứa tuổi.

Tại diễn đàn, các đại biểu đã trình bày và bàn luận về các vấn đề liên quan đến giá trị của hệ sinh thái rừng đến kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường; cơ hội và nhu cầu phát triển kinh tế sinh thái dưới tán rừng; ứng dụng Design Thinking trong thiết kế hệ sinh thái kinh doanh du lịch và nông nghiệp; một số mô hình du lịch sinh thái và nông nghiệp công nghệ cao kết hợp sinh thái. Các đại biểu cũng đã đề xuất các giải pháp, chính sách cụ thể, khả thi để cùng nhau phối hợp chặt chẽ, thực hiện hiệu quả nhằm khai thác các tiềm năng đa giá trị của hệ sinh thái rừng, để sử dụng hệ sinh thái rừng bền vững.

Trước diễn đàn, các đại biểu đã đi tham quan một số khu rừng ở hai huyện Vĩnh Cửu và Định Quán của Đồng Nai, để trực tiếp nhìn nhận những giá trị kinh tế sinh thái dưới tán rừng. Các khu rừng này đang được khai thác theo các mô hình như ca cao tuần hoàn trên hệ sinh thái phục hồi từ đồi đất đá bạc màu; nông lâm kết hợp; du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, khoa học giáo dục.

Đây là những hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển lâm nghiệp bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm lâm nghiệp; bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học; góp phần nâng cao đời sống của người dân địa phương.

Quang Duy - Vân Nguyễn