VASEP: Thẻ vàng IUU tiếp tục là thách thức đối với hải sản Việt Nam

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa đưa ra những đánh giá về triển vọng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong năm 2024 sau một năm 2023 đầy khó khăn.

Theo VASEP, năm 2023 đã chứng kiến sự gia tăng của lạm phát, giảm nhu cầu, tích tụ tồn kho lớn, giảm giá xuất khẩu và những khó khăn trong sản xuất kinh doanh nội địa, đặt ra nhiều thách thức cho ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 9 tỷ USD, giảm 17% so với năm trước đó.

Đối với năm 2024, các chuyên gia của VASEP dự báo rằng tình hình lạm phát ở các nước lớn đã được kiểm soát, kinh tế thế giới đang có dấu hiệu phục hồi, nhưng quá trình này diễn ra chậm, ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản. Các xung đột toàn cầu như Nga – Ukraine, chiến sự ở Trung Đông và các vấn đề chính trị khác trên thế giới đang làm xáo trộn thương mại, trong đó có thủy sản. Điều này khiến chi phí vận chuyển tăng, giá nguyên liệu sản xuất thủy sản tăng, và cũng có thể gây ra làn sóng lạm phát mới, ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản trong năm 2024.

VASEP nhấn mạnh rằng "thẻ vàng" về khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không kiểm soát (IUU) tiếp tục là một thách thức lớn đối với ngành thủy sản Việt Nam. Nếu vấn đề này không được giải quyết trong năm 2024, có thể dẫn đến tình trạng thủ tục xác nhận, chứng nhận khai thác thủy sản không đáp ứng yêu cầu, gây ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản sang EU. Các ngành hàng chính như cá ngừ, mực, bạch tuộc và cá biển sẽ là những mảng chịu ảnh hưởng lớn nhất.

Ngoài ra, chu kỳ giảm giá của nhiều loại thủy sản có thể tiếp tục trong nửa đầu năm 2024. Đối với tiêu thụ, dự báo nhu cầu thị trường sẽ tập trung vào các phân khúc giá rẻ như cá hộp, cá nguyên liệu cho chế biến cá hộp, cá khô, tép khô.

Về thị trường cụ thể, VASEP nhận định rằng phục hồi của nhu cầu có thể diễn ra chậm, và có khả năng xuất khẩu tôm của Việt Nam sẽ gặp khó khăn hơn đối với Mỹ nếu bị áp thuế chống trợ cấp (CVD) do xu hướng tăng nhập khẩu tôm giá rẻ từ Ecuador. Tại Trung Quốc, mặc dù có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ, nhưng với mức giá thấp, đây sẽ là thách thức trong cạnh tranh.

Đối với mặt hàng tôm, Việt Nam tiếp tục cạnh tranh với Ecuador và Ấn Độ về giá và nguồn cung. Tình trạng dư cung có thể vẫn diễn ra đến nửa đầu năm (sản lượng tôm thế giới dự kiến ​​tăng 4,8%, lên 5,9 triệu tấn). Ecuador và Ấn Độ đang tăng thị phần tại Mỹ, Trung Quốc, EU và Nhật Bản, đồng thời mở rộng xuất khẩu tôm chế biến mặc dù tỷ trọng vẫn khiêm tốn.

Về mặt hàng cá tra, VASEP cho rằng, tồn kho tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc, EU không còn là vấn đề. Giá xuất khẩu cá tra dự kiến sẽ tăng trở lại ở các thị trường. Ngoài sản phẩm fillet đông lạnh, xu hướng nhập khẩu cá tra giá trị gia tăng và các sản phẩm phụ (bong bóng cá, chả cá tra) tiếp tục tăng.

VASEP dự báo rằng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sẽ có sự hồi phục dần trong năm 2024 và có triển vọng tích cực hơn trong nửa cuối năm. Với sự thích nghi và điều chỉnh với bối cảnh thị trường, dự kiến doanh số xuất khẩu thủy sản sẽ hồi phục trong khoảng từ 9,5 tỷ USD đến 10 tỷ USD trong năm 2024, tăng khoảng 3%-8% so với kết quả thực hiện trong năm 2023.

PV (t/h)