Khai thác tốt UKVFTA để đi trên nhiều con đường

UKVFTA là một trong những Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam đã và đang tham gia. Cùng với Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), các cam kết trong UKVFTA được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư - thương mại theo hướng hiện đại, minh bạch và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp nói chung.

Đặc biệt, với những cam kết sâu về mở cửa thị trường hàng hóa và dịch vụ, UKVFTA được mong đợi sẽ là một đòn bẩy mạnh mẽ cho việc thúc đẩy trao đổi thương mại - đầu tư song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. 

Phát biểu khai mạc Hội nghị "Năm đầu tiên thực thi UKVFTA: Thành tựu nổi bật và định hướng sắp tới", Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho hay, thời điểm Hiệp định này chính thức có hiệu lực cũng là lúc cả Việt Nam và Vương quốc Anh phải đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Số ca nhiễm tăng cao ở cả hai nước gây ra các hệ lụy không tránh khỏi về nguồn nhân lực, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác.

Tuy nhiên, dù khởi đầu trong bối cảnh khó khăn như vậy, trao đổi thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương quốc Anh vẫn đạt 6,6 tỷ USD, tăng trưởng 17,2% so với năm 2020. Mức tăng trưởng 2 chữ số này đã giúp kim ngạch song phương chính thức phục hồi về mức kim ngạch năm 2019, sau khi bị sụt giảm nghiêm trọng trong năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng 16,4% còn Vương quốc Anh xuất khẩu sang Việt Nam tăng 24%. “Số liệu này cho thấy UKVFTA thực sự là con đường cao tốc hai chiều, giúp thúc đẩy trao đổi thương mại song phương theo hướng ngày càng cân bằng hơn” - Thứ trưởng nhận định.

Bên cạnh đó, trong năm 2021, đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam được cấp mới với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD, tăng trưởng 157% so với cùng kỳ, duy trì mức đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam ở mức 4 tỷ đô la Mỹ. Hiện nay, Vương quốc Anh đang nằm trong nhóm 12 nước có vốn đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Việt Nam.   

UKVFTA được ký chính thức tại Luân Đôn, Vương quốc Anh (UK) ngày 29/12/2020, được áp dụng tạm thời từ ngày 01/01/2021, và đã chính thức có hiệu lực từ ngày 01/5/2021.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, UKVFTA là một trong những FTA thế hệ mới, bên cạnh CPTPP hay EVFTA mà Việt Nam đang tham gia, những cam kết tại UKVFTA được kỳ vọng giúp Việt Nam đẩy nhanh tiến trình cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư thương mại theo hướng hiện đại, minh bạch và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp. Đặc biệt, với những cam kết sâu về mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ, UKVFTA được mong đợi là đòn bẩy mạnh mẽ cho trao đổi thương mại, thu hút đầu tư.

Ông ví von, 2021 là năm "vạn sự khởi đầu nan cho tiến trình thực thi UKVFTA". Thời điểm hiệp định có hiệu lực, đặt trong bối cảnh cả 2 nước cùng đối diện với đại dịch, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu.

Ông Kenneth Atkinson, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Anh quốc tại Việt Nam (Britcham) cho biết, UKVFTA sẽ mang lại cơ hội tăng cường thương mại, đâu tư và thúc đẩy sự tăng trưởng cho cả Việt Nam và Vương quốc Anh. "Dù đại dịch nhưng đường bay giữa 2 nước đã mở lại, các thỏa thuận hợp tác giữa các Tập đoàn, doanh nghiệp 2 nước hồi cuối năm ngoái trong chuyến thâm của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Anh và dự Corp 26 sẽ là tiền đề để đầu tư, thương mại đạt được những thành tựu mới".

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) nhận định, UKVFTA đã mang lại tác động rất tích cực trong thương mại. So với xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2021 tăng 19%, có thể xuất khẩu sang Anh chưa cao bằng (gần 16%), nhưng nhìn ở góc độ nếu chưa có UKVFTA, chưa chắc xuất khẩu sang Anh chưa chắc đã có được mức tăng trưởng này.

"UKVFTA đi vào hiệu lực trong bối cảnh thuận lợi, khó khăn đan xen, nhất là năm 2021, đợt dịch Covid-19 lần thứ 4, tác động cộng hưởng từ UKVFTA đã mang lại tac động tích cực về thương mại, đầu tư", bà Trang nhấn mạnh.

Tính bổ sung một cách tuyệt đối trong thương mại 2 chiều Việt - Anh, không có sản phẩm nào cạnh tranh trực tiếp đối đầu đã tiếp sức cho xuất khẩu đạt 5,7 tỷ USD trong năm qua. Việt Nam xuất khẩu nhiều điện thoại, linh kiện, nông sản sang Anh, trong khi Anh cung cấp nhiều dược phẩm cho Việt Nam.

Ông Gareth Ward, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam cho hay: "Nhiều điện thoại di động mang thương hiệu Samsung bày bán tại Anh do Tập đoàn của Hàn Quốc sản xuất tại Việt Nam đã được xuất sang Anh, hay rất nhiều các loại linh kiện điện tử, Anh cũng nhập từ Việt Nam. Chuỗi cung ứng hàng hóa đã thay đổi từ khi UKVFTA đi vào thực thi. Ông nhấn mạnh, dư địa để khai thác UKVFTA còn rất lớn, nhưng Việt Nam cần hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhiều hơn để khai thác tốt hiệp định này trong thời gian tới.

Về điều này, bà Trang cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp nhiều hơn. "Năm đầu tiên thực thi UKVFTA, một bộ phận doanh nghiệp đã tận dụng đươc tương đối tốt là do họ có sự chuẩn bị, nhưng đâu đó thì nhận thức của doanh nghiệp về các FTA vẫn còn hạn chế. Mới có gần 20% doanh nghiệp hiểu về UKVFTA. Với mức độ thấp như vậy, doanh nghiệp cần được phổ biến nhiều hơn về hiệp định. Đơn cử như hạn ngạch với gạo xuất đi Anh, cơ chế cấp hạn ngạch như thế nào, để hưởng ưu đãi thì làm gì", bà Trang nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, để tận dụng hiệu quả hơn Hiệp định này, bên cạnh sự hỗ trợ, hướng dẫn của các cơ quan quản lý Nhà nước thì các doanh nghiệp cũng cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu, nắm vững nội dung, cam kết của Hiệp định; cần chú trọng tìm hiểu thông tin thị trường, nhu cầu tiêu dùng, và tuân thủ các quy định của nước bạn. Đồng thời các doanh nghiệp cần quan tâm, chú trọng việc cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu cũng như tăng tính cạnh tranh với hàng hóa của các nước xuất khẩu khác.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Vương quốc Anh tổ chức các hoạt động đa dạng khác để góp phần tích cực vào việc xây dựng các chính sách thiết thực và hiệu quả nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.

PV