Lược thuật chất vấn và trả lời chất vấn lĩnh vực xây dựng

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, theo Chương trình kỳ họp, bắt đầu từ chiều 03/11 đến hết ngày 05/11 năm 2022, Quốc hội tổ chức Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với 04 nhóm vấn đề liên quan đến lĩnh vực phụ trách của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà và Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong; cùng tham gia giải trình có các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực và các Bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các Bộ trưởng, trưởng ngành trả lời đúng trọng tâm, không né tránh, đưa ra được các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi cho cả trước mắt và lâu dài để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trên từng lĩnh vực.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội tin tưởng rằng, các vị đại biểu Quốc hội, các thành viên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tạo nên một phiên chất vấn và trả lời chất vấn sôi nổi và thành công, góp phần đưa hoạt động chất vấn ngày càng trở thành điểm nhấn quan trọng của kỳ họp, đáp ứng sự mong đợi của cử tri, Nhân dân cả nước và của chính các vị đại biểu Quốc hội.

Phát biểu điều hành phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, phiên chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực xây dựng, đề nghị đại biểu Quốc hội tập trung vào các nội dung:

Một là, thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch, quản lý phát triển đô thị của Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn, việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội.

Hai là, việc quản lý thị trường bất động sản, việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch, huy động vốn kinh doanh bất động sản.

Ba là, việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn. Bốn là, trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản, việc kiểm soát giá cả và bảo đảm nguồn nguyên liệu, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án trọng điểm của quốc gia.

Bốn là, trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản, việc kiểm soát giá cả và bảo đảm nguồn nguyên liệu, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án trọng điểm của quốc gia.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương khẳng định, trong quá chất vấn thuộc lĩnh vực của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tọa sẽ mời các Bộ trưởng, Trưởng ngành như Kế hoạch Đầu tư, Tài chính, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Lao động Thương binh và Xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng Kiểm toán, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội có thể trả lời và giải trình thêm và mời Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành báo cáo giải trình thêm những vấn đề liên quan.

Trước khi đại biểu Quốc hội tiến hành chất vấn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị phát biểu về vấn đề chất vấn.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, Chỉnh phủ, sự quan tâm phối hợp, cộng tác, giúp đỡ, giám sát của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức xã hội cùng chính quyền các cấp, toàn thể người dân, Bộ Xây dựng đã luôn nỗ lực, cố gắng, đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực được phân công. 

Bên cạnh đó, vẫn còn những tồn tại, hạn chế, những kết quả chưa đạt như mong muốn. Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Bộ đã ý thức được những tồn tại hạn chế này và đã triển khai nhiều biện pháp để khắc phục những vướng mắc, hạn chế của toàn ngành, góp phần đưa công tác đạt được kết quả tốt hơn nữa trong thời gian tới. Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cảm ơn và hoan nghênh những góp ý của các đại biểu Quốc hội, đồng thời cho biết sẽ lắng nghe, trả lời các ý kiến chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Phát biểu tại phiên họp, đai biểu Nguyễn Thị Lệ cho biết, việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chủ yếu từ nguồn lực xã hội hóa, do vậy, việc hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội phụ thuộc phần lớn vào các chủ đầu tư dự án.

Mặt khác, quy định pháp luật về nhà ở chưa đảm bảo cho việc tạo nguồn cung nhà ở xã hội và chưa nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án. Chính vì vậy, nguồn cung nhà ở xã hội trong thời gian qua còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động. Do đó, trong thời gian tới Bộ Xây dựng có ban hành hoặc đề xuất ban hành chính sách gì để khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là hỗ trợ vốn và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quy trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội?

Đồng thời có biện pháp như nào để đảm bảo hiệu lực trong thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư và đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động có thu nhập thấp?

Phát triển đô thị là nhiệm vụ rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, hiện thực trạng ngập úng đô thị xảy ra ở khắp nơi tương đối cao như Lào Cai, Đà Lạt, Quảng Ninh, Hải Phòng, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ hay ở Hà Nội mưa là lụt và ngập.

Bên cạnh đó, tình trạng kẹt xe, tắc nghẽn giao thông do mật độ xây dựng quá cao, không đảm bảo tỷ lệ hạ tầng giao thông với mật độ dân cư. Những vấn đề trên đã xuất hiện từ lâu nhưng ngày càng chậm, chạy chưa thấy hướng ra. Vậy, với trách nhiệm quản lý của ngành trong cái vấn đề quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị, đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị Bộ trưởng cho biết, chủ trương, giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên để phục vụ cho việc xây dựng phát triển đô thị đạt được những cái kết quả tốt hơn trong thời gian tới?

Đặt vấn đề chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng, đại biểu Quốc hội Phan đức Hiếu cho biết, hiện nay ở Hà Nội có rất nhiều dự án nhà ở, dự án khu đô thị sau một thời gian sử dụng thì hạ tầng xuống cấp, đường xá, vỉa hè… nhưng không thể nâng cấp.

Đại biểu cho biết, qua phản ánh cửa cử tri, điều này làm mất cảnh quan đô thi và ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Đại biểu Hiếu đề nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm rõ vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng không và nếu có đề nghị Bộ trưởng làm rõ sẽ giải quyết như thế nào trong thời gian sắp tới.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu liên quan đến vấn đề nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, trong những năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và nhà ở xã hội nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, việc thực hiện công tác này vẫn còn một số tồn tại, khó khăn. Cụ thể là hành lang pháp lý vẫn còn vướng mắc trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi tại Luật Nhà ở và các luật khác liên quan, Về tổ chức thực hiện vẫn còn khó khăn đó là ngân sách Trung ương chưa bố trí được đầy đủ nguồn vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; một số địa phương chưa chú trọng việc này để tập trung nguồn lực đầu tư hoặc phát triển quỹ đất...

Cho rằng tình hình triển khai, phát triển nhà ở xã hội còn chưa đạt yêu cầu, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, các bộ ngành cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội để tháo gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi làm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, tháo gỡ những nút thắt cho các dự án xây dựng nhà ở đô thị.

Về chất vấn của đại biểu đối với việc thoát nước đô thị, dù được các địa phương quan tâm nhưng vấn đề ngập úng vẫn chưa được giải quyết cơ bản, còn bất cập làm ảnh hưởng đời sống người dân.

Về nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng cho biết, là do điều kiện tự nhiên môi trường, do quy hoạch, do quá trình bê tông hóa, nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng được yêu cầu. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung nâng cao chất lượng quy hoạch, hướng dẫn các địa phương điều chỉnh quy hoạch có tính tới việc thoát nước, chống nước biển dân; tập trung nguồn lực xây dựng đồng bộ các công trình thoát nước theo quy hoạch, tăng cường thanh tra kiểm tra để việc thoát nước đạt được yêu cầu đề ra...

Liên quan đến vấn đề bàn giao công trình đô thị, Bộ trưởng cho biết, đúng như ý kiến đại biểu, nhiều địa phương trong cả nước đã phát triển các dự án nhà ở, dự án đô thị khác nhau về cả quy mô và chất lượng hạ tầng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại nhiều dự án chưa bàn giao đã xuống cấp. Nguyên nhân là do quy định pháp luật về xây dựng đô thị mới chỉ mang tính nguyên tắc, do đó bàn giao quản lý còn lúng túng khi thực hiện, dự án kéo dài nên bị ảnh hưởng; nhều dự án chủ đầu tư không thực hiện duy tu bảo dưỡng; nguồn lực quản lý chính quyền đô thị còn chưa tốt...

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tập trung giải pháp rà soát quy định pháp luật để quy định rõ hơn trách nhiệm chủ đầu tư; quy định rõ cơ quan nhà nước thẩm định dự án hạ tầng đô thị; đề xuất sửa đổi một số Nghị định về nội dung này, trong đó có xử phạt hành chính nếu không tuân thủ….

Hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng ưu tiên là chính sách ưu việt của Đảng và Nhà nước, được cụ thể hóa bằng nhiều chính sách, nhiều chương trình hỗ trợ phát triển nhà trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, với tình trạng giá nhân công, vật liệu xây dựng tăng cao như hiện này thì mức hỗ trợ các chương trình hỗ trợ phát triển nhà ở cho các đối tượng ưu tiên bị lỗi thời, khó đáp ứng được nhu cầu.

Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh đề nghị Bộ trưởng cho biết, hướng hỗ trợ các chương trình hỗ trợ phát triển nhà ở cho các đối tượng ưu tiên trong thời gian tới?

Tham gia chất vấn tại phiên họp, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân nêu rõ, theo quy định của Luật Xây dựng và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật liên quan đến quy hoạch thì chỉ điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng các khu chức năng không áp dụng đối với quy hoạch nông thôn. Trong khi đó, quy hoạch nông thôn bao gồm cả quy hoạch chung xây dựng, toàn xã và quy hoạch chi tiết điểm dân cư nông thôn nên đối với các xã tiếp giáp với các đô thị và khu công nghiệp có tốc độ đô thị hóa nhanh và khó khăn trong công tác dự báo thì việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể sẽ tốn kém và mất rất nhiều thời gian.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ hướng giải quyết vấn đề này? Bên cạnh đó, để hoàn thiện quy trình cấp có thẩm quyền phê duyệt thì việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư là một thủ tục cần thiết. Tuy nhiên, trên thực tế việc tiến hành lấy ý kiến thường được thực hiện một cách hình thức, chiếu lệ và không đi sâu vào chuyên môn. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết giải pháp khắc phục tình trạng này để ý kiến cộng đồng phải được tiếp thu, giải trình, làm rõ?

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đại biểu Tô Văn Tám đề cập về vấn đề mục tiêu nhà ở xã hội hướng tới người lao động có thu nhập thấp và giải quyết nhà giá rẻ là điểm mấu chốt chính sách nhở cho công nhân, người lao động.

Theo đại biểu Tô Văn Tám, mục tiêu trên còn khó thực hiện khi thực trạng giá nhà ở xã hội đang ở mức rất cao so với thu nhập của người lao động. Một số liệu cho thấy, giá trung bình ở mức trên 15 triệu đồng/m2, có nơi từ 21 đến 25 triệu đồng/m2.

Trước thực trạng trên, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết nguyên nhân của thực trạng này và có thể đưa giá nhà ở xã hội phù hợp với khả năng của công nhân, người lao động có thu nhập thấp hay không? Nếu được thì giải pháp nào và trong thời gian bao lâu?

Trả lời đại biểu Nguyễn Văn Cảnh về hỗ trợ nhà ở cho đối tượng chính sách, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng chính sách là một trong chính sách ưu tiên và thể hiện tính ưu việt của chế độ Đảng, Nhà nước ta. Thời gian qua, các chương trình hỗ trợ về nhà ở như chương trình hỗ trợ người có công, chương trình hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo khu vực nông thôn, chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng tránh bão, lũ khu vực miền Trung cũng đã triển khai đạt hiệu quả cao, góp phần hỗ trợ cải thiện chất lượng nhà ở cho các đối tượng chính sách.

Tuy nhiên, tình trạng tăng giá vật liệu, nhân công cũng ảnh hưởng và không đáp ứng được chương trình này. Về giải pháp Bộ Xây dựng tổng hợp báo cáo của các địa phương, tổng kết chương trình hỗ trợ báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo giao Bộ Xây dựng tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành, các địa phương để xây dựng chính sách hỗ trợ cho các đối tượng người có công, người nghèo đảm bảo đáp ứng yêu cầu. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang hoàn thiện dự thảo chính xác theo hướng tăng mức hỗ trợ cho Nhà nước cho các đối tượng này.

Đối với câu hỏi đại biểu về việc điều chỉnh quy hoạch nông thôn, Bộ trưởng khẳng định hiện chưa có quy định điều chỉnh cục bộ xây dựng nông thôn, từ đó dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, cũng như đảm bảo tình hình thực tế của xây dựng nông thôn mới. Thời gian tới, Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó quy định rõ hơn quy trình, trình tự trong công tác điều chỉnh quy hoạch, trong đó có điều chỉnh quy hoạch cục bộ xây dựng nông thôn, xây dựng điểm dân cư nông thôn.

Liên quan đến ý kiến của đại biểu Tô Văn Tám về nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định mục tiêu phát triển nhà ở xã hội theo chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020 chưa đạt mục tiêu theo yêu cầu và giá nhà ở xã hội cũng đang ở mức cao. Nguyên nhân là chưa đảm bảo được nguồn cung nhà ở xã hội; quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội cũng còn hạn chế; nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội chưa được đảm bảo; chính sách ưu đãi, khuyến khích chưa thật sự thu hút và khả thi; khâu rổ chức thực hiện còn nhiều phức tạp dẫn đến nguồn cung chưa đảm bảo… Thời gian tới, giải pháp được nêu ra là điều chỉnh pháp luật để thu hút phát triển nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội, cố gắng đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, việc điều chỉnh quy hoạch đô thị có hai cấp độ: điều tổng thể và điều chỉnh cục bộ. Công tác rà soát, điều chỉnh quy hoạch là yêu cầu khách quan, cần thiết và tất yếu để đảm bảo khắc phục kịp thời các bất cập, tồn tại cũng như điều chỉnh những dự báo chưa chính xác trong quy hoạch, những định hướng không phù hợp với định hướng phát triển. 

Tuy nhiên, thời gian qua, bên cạnh những kết qủa tích cực đã đạt được, công tác này còn tồn tại, hạn chế. Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, nguyên nhân là do rà soát đánh giá quá trình thực hiện quy hoạch còn chưa kịp thời, việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư còn mang tính hình thức, chưa được quan tâm đúng mức, việc thi hành pháp luật còn chưa được triệt để

Cuối phiên chất vấn, theo thông lệ tại các kỳ họp cuối năm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ thay mặt Chính phủ làm rõ các vấn đề có liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, về cách thức tiến hành chất vấn như tại các kỳ họp trước đây, với tinh thần dành tối đa thời gian cho việc đặt câu hỏi chất vấn và trả lời chất vấn, người trả lời chất vấn phát biểu một số vấn đề thuộc lĩnh vực chất vấn không quá 05 phút trước khi Quốc hội tiến hành chất vấn. Thời gian trả lời không quá 03 phút đối với một vấn đề chất vấn.

Theo: https://quochoi.vn