Định mức tái chế gây áp lực doanh nghiệp và tăng giá hàng hóa

Theo khảo sát của Hiệp hội bia rượu nước giải khát Việt Nam (VBA), việc tái chế bao bì và tận dụng tài nguyên để bảo vệ môi trường đang nhận được sự ủng hộ từ tất cả các doanh nghiệp. Tuy nhiên, khảo sát cũng cho thấy tới 80% doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện điều này. Một trong những khó khăn chính là doanh nghiệp phải đối diện với chi phí tái chế đáng kể, khiến cho việc thực hiện quy định về tái chế trở nên áp lực đối với họ.

Theo bà Chu Thị Vân Anh - Phó chủ tịch VBA, dù dự thảo ngày 26-7 đã có điều chỉnh giảm một số định mức chi phí tái chế nhưng định mức tái chế (Fs) của Việt Nam vẫn cao hơn trung bình 14 nước Tây Âu là các nước rất phát triển. Việc áp dụng các định mức chi phí tái chế cao như vậy có thể tác động không nhỏ đến sức khỏe của doanh nghiệp, đặc biệt trong tình trạng kinh tế khó khăn hiện nay khi đã có đến 100.000 doanh nghiệp phải đóng cửa trong 6 tháng đầu năm và số người thất nghiệp đã lên tới 1,07 triệu người.

Theo dự thảo quy định, chỉ riêng 3 loại bao bì chính là giấy, nhựa và kim loại, các doanh nghiệp sẽ phải đóng tới 6.127 tỉ đồng mỗi năm để tái chế. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho các doanh nghiệp trong việc thực hiện quy định tái chế bao bì, đồng thời ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và tài chính của họ.

Tuy nhiên, bà Vân Anh cũng đưa ra một đề xuất giải pháp để giảm bớt áp lực này cho doanh nghiệp. Bà đề xuất áp dụng hệ số điều chỉnh 0 hoặc 0,1 cho các bao bì, sản phẩm có giá trị vật liệu thu hồi cao hơn chi phí tái chế như kim loại, giấy các tông, nhựa cứng theo đúng nguyên tắc kinh tế tuần hoàn. Các vật liệu khác cần được xem xét cẩn thận và áp dụng hệ số phù hợp như hệ số 0,2 cho chai lọ thủy tinh, hệ số 0,2 hoặc 0,3 cho giấy hỗn hợp, hệ số 0,3 cho bao bì đơn vật liệu mềm và hệ số 0,5 cho bao bì đa vật liệu mềm để đảm bảo Fs không bị quá cao.

Bà Vân Anh nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh các hệ số như trên sẽ giúp đẩy mạnh quá trình tái chế, bảo vệ môi trường một cách hiệu quả và hợp lý, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Việc hỗ trợ các doanh nghiệp tái chế bao bì đồng thời cần được kết hợp chặt chẽ với việc kiểm soát chặt chẽ quá trình tái chế và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong việc thu thập và sử dụng phí tái chế.

Như vậy, việc điều chỉnh định mức chi phí tái chế theo các hệ số đề xuất có thể giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính và đồng thời thúc đẩy quá trình tái chế, góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng một kinh tế tuần hoàn bền vững cho đất nước.

Tương tự, ông James Ollen - Giám đốc điều hành của Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam TP.HCM (AmCham Việt Nam) - cũng có những lo ngại về việc định mức chi phí tái chế cao sẽ gây tăng giá hàng hóa. Ông Ollen cho rằng, việc tăng giá hàng hóa không chỉ gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người dân. Ông đề xuất rằng các bao bì và sản phẩm có giá trị tái chế cao nên được áp dụng hệ số 0,1 để hỗ trợ việc thu gom và tái chế ở vùng sâu, vùng xa. Nhưng ông cho rằng, không nên đặt định mức tái chế cao hơn mức này, để tránh tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và cuộc sống của người dân.

Bên cạnh đó, ông Ollen cũng đưa ra kiến nghị cho phép các doanh nghiệp kết hợp cả hình thức tự tái chế và nộp tiền hỗ trợ tái chế đối với một loại bao bì, sản phẩm trong cùng năm, thay vì bắt buộc phải chọn một trong hai hình thức. Điều này giúp doanh nghiệp có thể thực hiện đầy đủ trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất theo mong muốn của Chính phủ và cũng giảm bớt áp lực tài chính đối với họ.

Tuy nhiên, bà Nguyễn Hồng Mỹ - Tổng thư ký Hiệp hội Nhựa - đã đưa ra những thông tin về tình hình của ngành bao bì nhựa. Theo bà Mỹ, ngành này là ngành gia công với công nghệ đơn giản, dễ làm nên biên lợi nhuận rất thấp, chỉ khoảng 5%, tương đương khoảng 10 tỉ đồng/năm cho doanh nghiệp có quy mô trung bình 200 tỉ doanh số mỗi năm. Với mức phí Fs như đề xuất của Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc đóng góp tái chế đã chiếm gần 40% lợi nhuận của doanh nghiệp trong ngành bao bì nhựa.

Bà Mỹ đã bày tỏ lo ngại về tình hình này, khi lãi ít mà đóng góp lại quá lớn, ngành nhựa Việt Nam đứng trước nguy cơ teo tóp ngay từ khi mới bắt đầu phát triển. Điều này có thể tạo áp lực lớn đối với các doanh nghiệp và đe dọa sự bền vững của ngành này trong tương lai.

Việc áp đặt định mức chi phí tái chế cao đối với các bao bì và sản phẩm có giá trị tái chế đã gây ra nhiều lo ngại từ phía doanh nghiệp và các hiệp hội. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến khả năng tái chế mà còn đến sự ổn định và phát triển của ngành công nghiệp và đời sống người dân. Do đó, việc xem xét cẩn thận và điều chỉnh hợp lý các định mức chi phí tái chế là cần thiết để đảm bảo môi trường được bảo vệ một cách hiệu quả, cùng với sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp và ngành công nghiệp nói chung.

Như Hương