Điện mặt trời mái nhà "bán" giá 0 đồng: Liệu có đi ngược nguyên tắc thị trường?

Khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo

Mới đây, Bộ Công Thương giữ đề xuất điện mặt trời mái nhà lắp tại nhà ở, cơ quan công sở để tự dùng và nối lưới quốc gia sẽ không được bán hoặc bán giá 0 đồng. Tức, người dân có thể bán phần dư thừa nhưng Nhà nước chỉ ghi nhận sản lượng, không thanh toán tiền.

Theo đó, mô hình "bán" điện giá 0 đồng thông qua hệ thống điện mặt trời mái nhà có thể mang lại nhiều lợi ích tích cực. Đầu tiên, nó khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo và giảm lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường. Thứ hai, giúp giảm chi phí điện cho cá nhân và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiết kiệm năng lượng và đẩy mạnh sự phát triển bền vững.

Cụ thể, với mô hình "bán" điện giá 0 đồng có thể gây ra một số ảnh hưởng đối với thị trường năng lượng. Một trong những nguy cơ đó là sự không cân bằng trong cung cầu điện. Nếu số lượng hệ thống điện mặt trời mái nhà giá 0 đồng tăng lên một cách đáng kể, điều này có thể dẫn đến tình trạng cung điện vượt quá nhu cầu, gây ra sự lãng phí năng lượng và tăng chi phí vận hành hệ thống điện.

Như vậy, mô hình "bán" điện giá 0 đồng có thể tạo ra sự cạnh tranh không công bằng đối với các công ty điện lực truyền thống. Nếu một số lượng lớn khách hàng chuyển sang sử dụng điện mặt trời mái nhà và "bán" điện với giá 0 đồng, các công ty điện lực truyền thống có thể gặp khó khăn trong việc duy trì doanh thu và lợi nhuận. Điều này có thể gây ra sự không công bằng và tranh cãi trong ngành công nghiệp năng lượng.

1. TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho rằng, việc đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà nhưng không được bán cho cá nhân, tổ chức khác hoặc bán lên lưới với giá “0” đồng như dự thảo ban đầu và vẫn giữ nguyên ý kiến đề xuất của Bộ Công Thương là không công bằng và đi ngược nguyên tắc thị trường.

“Nếu vẫn tồn tại cơ chế xin - cho độc quyền mua điện rồi bán điện thì có thể trục lợi từ những chính sách phi thị trường, phi cạnh tranh lành mạnh”, ông Việt cho hay.

Các giải pháp quản lý đối với mô hình “bán” điện giá 0 đồng

Để đảm bảo sự cân bằng và công bằng trên thị trường năng lượng, cần thiết phải có quy định và quản lý hợp lý đối với mô hình "bán" điện giá 0 đồng. Chính phủ và các cơ quan quản lý có trách nhiệm đảm bảo sự ảnh hưởng của mô hình "bán" điện giá 0 đồng trên thị trường năng lượng mái nhà sẽ phụ thuộc vào cách triển khai và quản lý của các tổ chức liên quan.

Một là, cần thiết lập các quy định và quản lý hợp lý để đảm bảo sự cân bằng và công bằng trên thị trường năng lượng. Chính phủ và các cơ quan quản lý có thể xem xét việc thiết lập một cơ chế đền bù công bằng cho các công ty điện lực truyền thống, để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng.

Hài là, các tổ chức và công ty hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nên tìm kiếm cách tăng cường hợp tác công tư. Việc hợp tác giữa các công ty điện lực truyền thống và các nhà cung cấp điện mặt trời mái nhà có thể tạo ra một mô hình kinh doanh hợp tác, trong đó cả hai bên có thể chia sẻ lợi ích và tận dụng những ưu điểm của từng hệ thống.

Ba là, để giảm tác động tiêu cực đến thị trường năng lượng, cần khuyến khích sự đa dạng hóa nguồn năng lượng. Điện mặt trời mái nhà chỉ là một phần của hệ thống năng lượng tái tạo. Việc đẩy mạnh sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo khác như gió, thủy điện và năng lượng sinh học có thể giúp giảm tình trạng quá tải và cung cầu không cân đối trên thị trường.

Bồn là, cần phải đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ năng lượng sạch và hiệu quả có thể giúp tăng cường sự cạnh tranh và giảm chi phí của các hệ thống năng lượng tái tạo. Chính phủ và các tổ chức liên quan nên khuyến khích sự đổi mới và ứng dụng công nghệ mới để đạt được sự phát triển bền vững trong lĩnh vực năng lượng.

Tóm lại, mô hình "bán" điện giá 0 đồng thông qua hệ thống điện mặt trời mái nhà có thể mang lại nhiều lợi ích tích cực như giảm lượng khí thải và giảm chi phí điện. Tuy nhiên, cần có sự quản lý và điều chỉnh hợp lý để đảm bảo sự cân bằng và công bằng trên thị trường năng lượng. Bằng việc áp dụng các giải pháp như quản lý hợp lý, hợp tác công tư, đa dạng hóa nguồn năng lượng và đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, có thể tạo ra một môi trường thị trường năng lượng bền vững và phát triển.

Nhân Hà Phan