Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc sửa đổi Luật Di sản Văn hóa đã trở thành một nhiệm vụ cấp thiết nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa quốc gia. Một trong những điểm nhấn quan trọng của dự thảo lần này là việc đề xuất miễn các loại thuế, phí liên quan cho các di vật, cổ vật được hồi hương về nước mà không vì mục đích trao đổi, mua bán hay kinh doanh kiếm lời.
Thượng tọa Thích Đức Thiện, đại biểu Quốc hội, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này. Theo ông, việc miễn thuế, phí sẽ là một động lực mạnh mẽ khuyến khích các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước tham gia vào quá trình hồi hương di vật, cổ vật có nguồn gốc Việt Nam. Điều này không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa quý báu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và phát huy các giá trị này trong bối cảnh hiện đại.
Về quyền sở hữu và các quyền liên quan đến di sản văn hóa, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho rằng dự thảo luật đã có những quy định rõ ràng hơn. Cụ thể, Nhà nước sẽ bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu di sản văn hóa và người đại diện. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc giải quyết các bất cập và chồng chéo lâu nay trong công tác quản lý di tích giữa các tổ chức tôn giáo và các ban quản lý di tích.
Một điểm mới đáng chú ý khác trong dự thảo luật là quy định về việc đăng ký di vật, cổ vật. Theo Điều 39 của dự thảo, Nhà nước khuyến khích các tổ chức và cá nhân đăng ký di vật, cổ vật thuộc sở hữu của mình với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch địa phương. Thượng tọa Thích Đức Thiện đã đánh giá cao quy định này, cho rằng việc đăng ký sẽ giúp dễ dàng quản lý, nhận diện và hình thành bộ dữ liệu di sản, đồng thời ngăn ngừa vấn nạn đánh cắp di vật, cổ vật.
Tuy nhiên, Thượng tọa Thích Đức Thiện cũng đề xuất Ban soạn thảo cần làm rõ hơn mối quan hệ ràng buộc giữa việc đăng ký di vật, cổ vật với quyền lợi của chủ sở hữu khi tham gia vào thị trường trao đổi, mua bán hay trưng bày các di vật đã được đăng ký. Điều này sẽ đảm bảo quyền lợi chính đáng của chủ sở hữu, đồng thời thúc đẩy việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa một cách hiệu quả hơn.
Thượng tọa Thích Đức Thiện cũng đề nghị Chính phủ cần có chiến lược hồi hương cổ vật, nhằm đưa những di vật, cổ vật có nguồn gốc Việt Nam từ nước ngoài về nước. Ông nhấn mạnh rằng, việc miễn thuế và phí liên quan cho các di vật, cổ vật hồi hương không vì mục đích trao đổi, mua bán hay kinh doanh kiếm lời sẽ thực sự thu hút nguồn lực cho công tác này.
Với hơn 2000 năm lịch sử, Phật giáo đã trở thành một thành tố không thể thiếu trong truyền thống văn hóa, văn hiến Việt Nam. Phật giáo đã đóng góp phần lớn vào kho tàng di sản văn hóa Việt Nam, từ di sản văn hóa vật thể đến phi vật thể, di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cả nước hiện có hơn 41.000 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có nhiều di tích Phật giáo được xếp hạng quốc gia và cấp tỉnh.
Dự thảo Luật Di sản Văn hóa (sửa đổi) được đánh giá là một bước tiến quan trọng, phù hợp với thực tiễn hiện nay và hướng tới việc phát triển công nghiệp văn hóa, đồng thời tuân thủ các công ước của UNESCO. Việc sửa đổi và bổ sung các quy định mới không chỉ giúp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền văn hóa Việt Nam trong tương lai.
Như Tâm