Cải cách giá điện: Bộ Công thương đề xuất sửa Luật Điện lực sau 20 năm triển khai

Sau gần 20 năm triển khai thi hành, Luật Điện lực đã đóng vai trò quan trọng trong việc điều hành và phát triển thị trường điện lực tại Việt Nam. Tuy nhiên, cải cách giá điện vẫn còn nhiều bất cập và đặc biệt về chính sách giá điện theo cơ chế thị trường. Mặc dù đã có cơ sở pháp lý để cải cách giá điện, nhưng trên thực tế vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần được giải quyết.

Bộ Công Thương nhấn mạnh về sự cần thiết ban hành Luật Điện lực (sửa đổi) nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho đất nước và gắn liền với hoàn thiện quy hoạch, các quy định điều kiện hoạt động điện lực. Đồng thời, để đáp ứng yêu cầu của thị trường điện lực ngày càng phát triển, cần có các quy định mới liên quan đến giá điện và thị trường điện.

Bộ Công Thương xây dựng dự thảo Luật Điện lực sửa đổi với 5 nhóm chính sách lớn, bao gồm:

- Quy hoạch và đầu tư phát triển điện lực nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho đất nước;

- Hoàn thiện các quy định về điều kiện hoạt động điện lực và việc cấp, thu hồi giấy phép hoạt động điện lực;

- Quản lý hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường;

- Quản lý vận hành hệ thống điện, chú trọng khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, tăng cường thực hiện giải pháp quản lý nhu cầu điện;

- Điều chỉnh phụ tải điện cùng vấn đề an toàn sử dụng điện, vận hành nhà máy thủy điện.

Một trong những vấn đề quan trọng cần được giải quyết là điều chỉnh giá điện. Điều này đòi hỏi phải có tính pháp lý cao hơn so với quy định hiện hành để đảm bảo sự thống nhất trong điều hành kinh tế vĩ mô của Chính phủ. Việc điều chỉnh giá điện chịu nhiều sức ép từ dư luận và có thể gây ảnh hưởng lớn tới tình hình kinh tế, vì vậy cần xem xét đánh giá tổng thể trên nhiều lĩnh vực.

Định hướng phát triển thị trường điện lực ở Việt Nam là mở ra cạnh tranh đối với khâu phát điện, sau đó là bán buôn điện và tiến tới là cạnh tranh bán lẻ điện. Để thu hút đầu tư tư nhân vào khâu phát điện, các dự án theo hình thức IPP, BOT đã được triển khai, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư không phải là Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN. Tuy nhiên, cần đảm bảo mức sinh lợi nội tại về tài chính (IRR) của các dự án này là hợp lý và không quá cao so với các đơn vị phát điện khác.

Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi quy định về thẩm quyền ban hành cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện theo hướng Chính phủ ban hành nghị định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện. Theo đó, quy định thẩm quyền điều chỉnh giá bán lẻ điện theo từng mức điều chỉnh giá sẽ gồm Chính phủ và đơn vị điện lực là EVN. Việc bổ sung quy định về chính sách giá điện nhằm giảm dần tiến tới xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng và miền. Cơ chế giá điện sẽ được điều chỉnh ở cấp nghị định để đồng bộ với pháp luật chung về giá.

Dự thảo cũng đề cập đến vấn đề phân cấp và phân quyền trong giá điện và hoạt động mua bán điện. Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng quy định liên quan đến các loại giá điện, trong đó giao Bộ Công Thương xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lộ trình thực hiện và đối tượng áp dụng đối với giá điện hai thành phần. Các hoạt động mua bán điện với nước ngoài sẽ do Chính phủ quy định chi tiết.

Việc thực hiện chính sách giá điện cho các đơn vị điện lực được đảm bảo công khai, minh bạch và bình đẳng, giúp tạo điều kiện cạnh tranh lành mạnh trong thị trường điện lực. Nâng cao tính công bằng, minh bạch và đảm bảo lợi ích của người dân cũng như các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này là mục tiêu quan trọng của sửa đổi Luật Điện lực.

Việc sửa Luật Điện lực và đề xuất cải cách giá điện là một bước tiến quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường điện lực ngày càng phát triển và giúp Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng cho phát triển bền vững của đất nước.

Thanh Hà