Bán lẻ thuốc lá lậu: “Chùn tay” trước Nghị định 124/2015/NĐ-CP

Sau 5 tháng Nghị định 124 có hiệu lực (từ ngày 5/1/2016), bước đầu hoạt động buôn bán TLL nhỏ lẻ tại cửa hàng, chợ truyền thống, nhà hàng, đường phố khu vực phía Nam đã không còn diễn ra công khai như trước vì người bán sợ bị phạt tù. Hoạt động mua bán chuyển sang dạng ngầm, hàng cấm được cất giấu kỹ và trao đổi lén lút.

Long An là vùng nóng của TLL, đây cũng là địa bàn tiêu thụ mạnh TLL nhỏ lẻ. Hai huyện Đức Huệ và Đức Hòa là những  điểm nóng nhất về nhập lậu và buôn bán lẻ TLL nhưng khi cơ quan chức năng kiểm soát chặt, TLL đã giảm rõ rệt, nhất là hoạt động buôn bán lẻ.

Ông Nguyễn Văn Sâm - Đội trưởng đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 - Chi cục QLTT Long An - cho biết, năm 2015, Đội QLTT số 1 đã xử lý 10 vụ buôn bán TLL nhỏ lẻ, trong đó có 1 vụ đã xét xử hình sự. Từ đầu năm đến nay, Đội xử phạt hành chính 2 vụ TLL nhỏ lẻ, thu 85 gói thuốc lá Jet, xử phạt 7 triệu đồng. “Người kinh doanh ở hai huyện Đức Hòa và Đức Huệ  sau khi được thông báo rõ hành vi buôn bán TLL sẽ bị xử tù, nhiều người đã “chùn tay” nên không dám bày bán công khai như trước” - ông Sâm khẳng định.

Trong tháng 5/2016, lực lượng QLTT Hậu Giang đã xử lý 20 vụ buôn bán nhỏ lẻ, tịch thu 1.069 gói TLL. Theo ông Nguyễn Văn Thậm - Phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh Hậu Giang, nhờ  tăng cường kiểm soát chặt địa bàn, tuyên truyền sâu rộng đến cộng đồng với khẩu hiệu “nói không với thuốc lá lậu”, nạn buôn bán TLL nhỏ lẻ đã giảm nhiều so với trước đây.

Từ đầu năm đến nay, QLTT tỉnh An Giang đã xử lý 51 vụ TLL nhỏ lẻ trên địa bàn, thu giữ 10.311 gói TLL. Để có kết quả trên, ông Phan Lợi - Chi cục trưởng Chi cục QLTT An Giang - nhìn nhận, ngoài tăng cường kiểm soát chặt hoạt động buôn bán tại các điểm kinh doanh, QLTT còn tổ chức dán 4.400 tờ áp phích tuyên truyền chống TLL trên địa bàn, kết hợp với các tổ chức xã hội, trường học và người kinh doanh ký cam kết không kinh doanh TLL.

Xử phạt nghiêm - Thuốc lá lậu “giảm nhiệt”

Tại TP.Hồ Chí Minh, Nghị định 124 đã phát huy tác dụng khi góp phần kéo giảm tình trạng buôn bán TLL trên địa bàn. Chỉ riêng tháng 4/2016, lực lượng  QLTT đã xử lý 90 vụ vi phạm, thu giữ 29.257 gói TLL. Ông Nguyễn Văn Bách - Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT TP.Hồ Chí Minh - cho hay, tình trạng bán lẻ TLL tại các trung tâm, trên đường phố đã giảm hẳn khi áp dụng mức phạt 500.000 đồng đến 1triệu đồng khi tang vật là 10 gói TLL trở xuống, mức phạt cao này khiến cho người kinh doanh nhỏ lẻ “run tay”.

Thuốc lá lậu nhỏ lẻ đã bị bắt và xử phạt nghiêm tại Long An và TP.Hồ Chí Minh

Tại khu vực đường Học Lạc (quận 5), camera gắn ở hai đầu đường, áp phích dán trước cửa các điểm kinh doanh, những bản cam kết không bán TLL đã được ký, lực lượng kiểm tra túc trục thường xuyên và mức xử lý nặng là những yếu tố làm “giảm nhiệt” hoạt động buôn bán TLL ở trung tâm buôn bán thuốc lá mạnh nhất trên địa bàn này.

Bà Trần Thúy L, một người kinh doanh mặt hàng thuốc lá ở Học Lạc chia sẻ, thông tin về mức xử phạt theo quy định mới đã được chuyển giao cụ thể đến từng hộ kinh doanh vì thế không dại gì bán hàng cấm để đi tù nếu bị phát hiện.

Trên địa bàn quận Tân Phú, trước đây hầu hết các tủ bán thuốc lá đều kinh doanh TLL, nhưng hiện nay người lạ rất khó mua mặt hàng này vì người bán sợ gặp… công an. Bà Mai Thị M, chủ tiệm tạp hóa tại phường Tân Quý vừa bị xử lý hành chính vì bán TLL cho biết, cứ nghĩ bán TLL có chút lời nên lâu nay cứ vô tư bán, ngờ đâu mức phạt bây giờ gấp 2 - 5 lần giá trị số hàng vi phạm nên tôi đã làm cam kết không mua bán TLL nữa.

TP.Hồ Chí Minh hiện có 600 cơ sở được cấp phép kinh doanh thuốc lá và đang tồn tại hàng ngàn cơ sở không có giấy phép kinh doanh mặt hàng này. Hiện tại 46.000 người buôn bán nhỏ đã tái ký cam kết không bán TLL và số người ký cam kết mới đang tiếp tục thực hiện.

Để loại bỏ tình trạng buôn bán TLL trên địa bàn, theo ông Phan Hoàn Kiếm Chi cục trưởng Chi cục QLTT TP.Hồ Chí Minh, biện pháp tăng nặng xử phạt  hành vi kinh doanh TLL theo  Nghị định 124 và người kinh doanh  ký cam kết là chưa đủ để loại bỏ TLL ra khỏi thị trường. Quan trọng hơn, người tiêu dùng cần nhận thức thấu đáo về việc sử dụng TLL là tiếp tay cho hành vi kinh doanh trái phép, đồng thời phải ý thức được tác hại của TLL lậu gây ra cho sức khỏe con người.