Dự án tạo thuận lợi thương mại (TFD):Doanh nghiệp xuất nhập khẩu hưởng lợi lớn nhất

Mặc dù nền kinh tế Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế có độ mở nhất trên thế giới, thủ tục xuất nhập khẩu rườm rà vẫn là một rào cản đáng kể đối với thương mại. Ví dụ, thủ tục kiểm tra chuyên ngành nhằm đảm bảo hàng hóa xuất nhập khẩu đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cần thiết tốn rất nhiều thời gian. Điều này là do hoạt động kiểm tra chuyên ngành ở Việt Nam có sự tham gia của nhiều bộ ngành. Thời gian thông quan kéo dài tại cửa khẩu gây tốn kém thời gian và tiền bạc của doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài trợ đang hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xây dựng một môi trường kinh doanh hấp dẫn hơn cho các doanh nghiệp, thương nhân và nhà đầu tư. Những nỗ lực này bao gồm việc đơn giản hóa thủ tục hải quan và giảm ùn tắc tại các cảng của Việt Nam, chẳng hạn như tại Cát Lái, cảng container nhộn nhịp nhất cả nước. Điều này ngày càng trở nên quan trọng khi thương mại phục hồi hậu COVID-19 và sẽ thúc đẩy việc thực hiện Hiệp định Tạo thuận lợi Thương mại (TFA) của Tổ chức Thương mại Thế giới mà cả Việt Nam và Hoa Kỳ đều là thành viên.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ cho biết, mặc dù trong giai đoạn triển khai gặp nhiều khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19, song với sự nỗ lực từ phía Bộ Tài chính, cơ quan Hải quan và sự hỗ trợ của USAID, dự án đã đạt được những kết quả đáng chú ý.

Cụ thể, từ năm 2019 - 2020, hoạt động kiểm tra chuyên ngành đã góp phần giảm một nửa thời gian thông quan trung bình tại biên giới đối với hàng nhập khẩu (từ 104 giờ xuống 55 giờ); giảm 2,5 lần thời gian thông quan trung bình đối với hàng xuất khẩu (từ 96 giờ xuống 38 giờ); giảm 45% chi phí hoàn tất các thủ tục qua biên giới cho doanh nghiệp đối với hàng nhập khẩu (từ 569 USD xuống 313 USD) và 20% đối với hàng xuất khẩu (từ 420 USD xuống 338 USD).

Một trong những nguyên nhân của kết quả trên là trong thời gian triển khai tại Việt Nam, dự án đã hỗ trợ hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý hải quan và xây dựng các quy định về quản lý hải quan đối với các giao dịch qua thương mại điện tử; xây dựng Nghị định về kiểm tra chuyên ngành trong triển khai Đề án Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra chất lượng hàng hóa xuất hàng hóa nhập khẩu theo Quyết định 38/QĐ-TTg. Đồng thời, hỗ trợ xây dựng chiến lược phát triển hải quan giai đoạn 2021 - 2030 và triển khai Đề án tái thiết kế hệ thống công nghệ thông tin hải quan hướng tới hải quan số, hải quan thông minh.

Dự án còn hỗ trợ nâng cao vai trò của Ủy ban Một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và Tạo thuận lợi thương mại quốc gia thông qua việc xây dựng cơ chế thực hiện các hoạt động tạo thuận lợi thương mại tại địa phương; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ Hải quan thông qua các chương trình đào tạo về các lĩnh vực nghiệp vụ quan trọng.

Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ thực hiện quản trị Hiệp định tạo thuận lợi thương mại của WTO với việc đánh giá mức độ thực thi các cam kết nhằm chuyển đổi lộ trình cam kết thực hiện Hiệp định phù hợp với tình hình triển khai các biện pháp tạo thuận lợi thương mại mà Việt Nam đã đạt được. Kết quả là sau khi thực hiện chuyển đổi, Việt Nam đã hoàn thành 84% các cam kết tại Hiệp định và sẽ hoàn thành 100% các cam kết đến năm 2024.

Về các kết quả cụ thể, dự án đã hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xây dựng 43 luật và văn bản quy định liên quan đến thương mại (37 trong số đó đã được ban hành); đào tạo cho hơn 3.000 cán bộ nhà nước và đại diện khu vực tư nhân; thu thập 9.000 câu trả lời khảo sát về mức độ hài lòng của doanh nghiệp trên toàn quốc để hỗ trợ đẩy mạnh cải cách. Dự án cũng giúp Việt Nam đi đúng hướng để hoàn thành trước thời hạn các cam kết trong Hiệp định WTO-TFA, hỗ trợ thực hiện 20/24 điều khoản của Hiệp định. Việt Nam dự kiến sẽ tuân thủ đầy đủ Hiệp định WTO-TFA vào cuối năm 2024.

Theo bà Aler Grubbs, Giám đốc Quốc gia USAID tại Việt Nam, “những kết quả đầy ấn tượng mà Dự án TFP do USAID tài trợ đã đạt được là một ví dụ điển hình về những thành quả mà quan hệ đối tác bền chặt giữa hai nước chúng ta có thể đạt được. Chúng tôi mong muốn sẽ tiếp tục nỗ lực chung này để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn nữa”.