Chiến lược 2024 của Bộ Công thương: Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển xuất khẩu bền vững

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã chia sẻ về diễn biến của sản xuất công nghiệp và xuất nhập khẩu trong năm 2023, đồng thời nhấn mạnh rằng mặc dù đã gặp nhiều khó khăn và suy giảm đáng kể ở những tháng đầu năm, nhưng cuối cùng đã có sự lội ngược dòng đáng chú ý.

Ông cho biết năm 2023 đã là một năm khó khăn chưa từng có, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Sản xuất công nghiệp đạt mức tăng trưởng thấp nhất trong 10 năm, xuất khẩu giảm đáng kể. Trong ngữ cảnh biến động phức tạp, nhanh chóng và khó lường của kinh tế thế giới năm 2023, thương mại toàn cầu chỉ tăng 0,8%, giảm một nửa so với dự báo 1,7% của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ở đầu năm. Chi phí sản xuất do ảnh hưởng của giá nguyên liệu đầu vào, năng lượng và logistics toàn cầu tăng cao đã tác động lớn đến doanh nghiệp. Tình hình lạm phát ở nhiều quốc gia vẫn cao, dẫn đến xu hướng tiết kiệm chi tiêu và giảm nhu cầu nhập khẩu.

Trung Quốc mở cửa lại, tạo áp lực cạnh tranh lớn đối với xuất khẩu của Việt Nam, và các chính sách bảo hộ thương mại và cạnh tranh về giá đã gia tăng. Nhiều quốc gia cũng tăng cường rào cản kỹ thuật, tạo thêm áp lực đối với sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam.

Tuy nhiên, vào nửa cuối năm, nền kinh tế bắt đầu phục hồi, đặc biệt là trong ngành công nghiệp, mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức từ các yếu tố bên ngoài và các vấn đề nội tại kéo dài. Nhờ vào các biện pháp kịp thời và tích cực, cũng như sử dụng cơ hội từ sự phục hồi của các thị trường lớn, xuất khẩu của Việt Nam đã được duy trì và tăng cường. Tổng giá trị xuất khẩu đạt 355,5 tỷ USD, trong khi nhập khẩu là 327,5 tỷ USD.

Mặc dù xuất khẩu năm 2023 chưa đạt được mục tiêu đề ra, nhưng đây là một thành tựu đáng chú ý với xuất siêu kỷ lục cao nhất trong nhiều năm. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm đạt 683 tỷ USD, và tình hình xuất siêu tích cực đã góp phần quan trọng vào cân đối thanh toán, duy trì dự trữ ngoại hối và ổn định tỷ giá. Bộ trưởng cũng thừa nhận rằng mặc dù con số tăng trưởng không đạt mức kỳ vọng và mục tiêu đề ra cho năm 2023, nhưng đây là một nỗ lực đáng kể trong bối cảnh khó khăn của kinh tế thế giới. Đặc biệt, cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu năm thứ 8 liên tiếp, đạt mức thặng ước 28 tỷ USD, mang lại lợi ích quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam.

Trước bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp và khó đoán, với nhiều rào cản ngày càng nhiều từ các thị trường, công tác điều hành xuất nhập khẩu của ngành Công thương phải trở nên "linh hoạt" và "thần tốc" hơn nhiều so với trước. Khó khăn về thương mại hàng hóa đã xuất hiện từ cuối năm 2022 và gia tăng khi chuyển sang năm 2023, đặc biệt là trong giai đoạn đầu năm.

Mặc dù năm 2022 kết thúc với kim ngạch xuất khẩu ước đạt trên 371 tỷ USD, tăng 10,6% so với năm 2021, nhưng có sự lạc quan về triển vọng của năm 2023. Bộ Công thương đã tỏ ra nhạy bén và chủ động, chỉ đạo các đơn vị chức năng, đặc biệt là hệ thống thương vụ, nghiên cứu và đánh giá để nắm bắt các biến động tại các thị trường quan trọng. Việc này giúp họ nhận diện, dự báo chính xác những khó khăn của kinh tế thế giới từ đầu năm 2023, tham mưu cho Chính phủ xây dựng các kịch bản ứng phó chủ động và linh hoạt.

Ngay từ đầu năm 2023, Bộ Công thương đã tổ chức Hội nghị thúc đẩy sản xuất tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu, nhận diện tầm quan trọng của việc mở rộng thị trường để giảm thiểu tác động của biến động thị trường quốc tế. Các biện pháp cụ thể như xúc tiến thương mại, hội chợ và kết nối giao thương đã được triển khai trong và ngoài nước, với sự đổi mới và sự cụ thể trong hoạt động giao ban Thương vụ.

Bộ Công thương đã duy trì việc cập nhật diễn biến xuất khẩu tại các cửa khẩu biên giới, từ đó đề xuất giải pháp và tháo gỡ vướng mắc kịp thời. Chúng tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa và giúp doanh nghiệp thích ứng với biến động thị trường.

Bộ cũng chủ động đối phó với chính sách Zero-Covid của Trung Quốc, dự đoán và chuẩn bị kỹ lưỡng để tận dụng cơ hội khi Trung Quốc mở cửa nền kinh tế. Các biện pháp này đã mang lại kết quả tích cực, với xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 62 tỷ USD, tăng 6,4% so với năm 2022.

Với những khó khăn tiếp tục dự kiến trong kinh tế thế giới và thương mại năm 2024, Bộ Công thương đã xây dựng kịch bản ứng phó chủ động cho biến động trong năm 2024. Trong bối cảnh nền kinh tế quốc tế tiếp tục diễn biến phức tạp, Bộ Công thương sẽ tập trung giải quyết các "điểm nghẽn," hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất. Ưu tiên sẽ được đặt vào việc phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn và công nghệ mới, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chuyển sang xuất khẩu chính ngạch, thúc đẩy xuất khẩu bền vững và xây dựng thương hiệu. Bộ cũng sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ để doanh nghiệp tận dụng các FTA và đàm phán thêm các thỏa thuận thương mại tự do với các đối tác tiềm năng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết.

Thanh Hà t/h