Bài X: Triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam cần tránh đội vốn

Phải đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong đầu tư

Theo thông báo từ Văn phòng Chính phủ vào ngày 7/10, Thường trực Chính phủ đã nhấn mạnh yêu cầu dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam phải được tính toán kỹ lưỡng, nhằm tránh tình trạng vượt quá tổng mức đầu tư và đội vốn trong quá trình triển khai. Đây là một chỉ đạo quan trọng, phản ánh sự quyết tâm của Chính phủ trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong đầu tư công.

Bộ Giao thông Vận tải được giao nhiệm vụ rà soát suất đầu tư phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của đất nước, và các yếu tố đặc thù của công trình. Mục tiêu là đưa ra một tổng vốn đầu tư "chính xác nhất, đủ tin cậy và thuyết phục", để từ đó có thể huy động các nguồn lực cần thiết cho dự án.

Để hiện thực hóa dự án này, Chính phủ đã xác định rằng, nguồn vốn đầu tư công sẽ đóng vai trò chủ đạo. Các nguồn vốn này bao gồm ngân sách trung ương, địa phương, vốn vay, phát hành trái phiếu công trình, và các hình thức huy động khác như BOT, BT (đổi đất lấy hạ tầng). Đặc biệt, cần có cơ chế đặc biệt để huy động tối đa nguồn lực và cắt giảm, rút gọn thủ tục đầu tư, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tiến độ triển khai dự án.

Thường trực Chính phủ cũng đã yêu cầu các cơ quan liên quan phải bám sát chủ trương đầu tư toàn tuyến với tốc độ thiết kế lên đến 350 km/h. Việc lựa chọn hướng tuyến cần phải thẳng nhất có thể để giảm chi phí, đảm bảo tốc độ khai thác, tạo không gian phát triển mới và tiết kiệm chi phí cho dự án.

Một trong những yếu tố quan trọng của dự án là đảm bảo kết nối hợp lý với các khu vực đô thị lớn và các tuyến giao thông quan trọng khác. Tuyến đường sắt cao tốc sẽ được thiết kế để tránh khu dân cư, đô thị lớn, nhưng vẫn đảm bảo kết nối thuận lợi đến sân bay và cảng biển lớn. Điều này không chỉ tạo thuận lợi cho việc đi lại của người dân mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương, tạo ra nhiều cơ hội phát triển mới.

Đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam là một chủ trương lớn cần phải chuẩn bị để tránh đôi vốn. (Ảnh: Minh họa bằng AI).

Dự án sẽ đi qua 20 tỉnh thành, bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP. HCM). Sự hiện diện của tuyến đường sắt này sẽ không chỉ giúp giảm tải cho các phương tiện giao thông hiện tại mà còn tạo ra một làn sóng phát triển mới cho các khu vực đi qua.

Theo thông tin từ Bộ Giao thông Vận tải, tổng mức đầu tư cho dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đã được xác định sơ bộ là 67,34 tỷ USD. Dự kiến, giá vé sẽ được chia thành ba mức khác nhau, phù hợp với khả năng chi trả của người dân cũng như nhu cầu và mức độ tiện nghi. Cụ thể, giá vé hạng nhất mỗi km dự kiến là 0,18 USD (khoang VIP), hạng hai là 0,074 USD và hạng ba là 0,044 USD. Như vậy, nếu tính trên chặng Hà Nội - TP. HCM, vé hạng nhất khoảng 6,9 triệu đồng, hạng hai là 2,9 triệu đồng và hạng ba là 1,7 triệu đồng. Điều này cho thấy dự án không chỉ hướng đến việc nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn đảm bảo tính hợp lý trong chi phí đi lại cho người dân.

Động lực phát triển kinh tế bền vững

Một trong những điểm nổi bật nhất của dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam là tác động tích cực mang lại cho các chỉ số kinh tế vĩ mô. Sự phối hợp giữa Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Tài chính không chỉ giúp đánh giá tình hình nợ công và nợ nước ngoài, mà còn đề xuất các giải pháp tối ưu nhằm bảo đảm tính bền vững cho dự án. Cải thiện hạ tầng giao thông sẽ không chỉ giảm chi phí di chuyển cho người dân mà còn làm giảm đáng kể chi phí logistics, qua đó nâng cao tính cạnh tranh của nền kinh tế. Việc này sẽ tạo ra một động lực mạnh mẽ cho các doanh nghiệp, khuyến khích đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng cho đất nước.

Trong bối cảnh đó, phát triển bền vững trở thành một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua. Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam cần được thiết kế không chỉ để đáp ứng nhu cầu đi lại mà còn phải chú trọng đến vấn đề môi trường. Chính phủ đã yêu cầu các cơ quan chức năng đề xuất cơ chế đặc thù để khai thác đất, vật liệu xây dựng, và phân cấp tối đa cho địa phương trong việc cấp phép và đánh giá tác động môi trường. Những biện pháp này nhằm đảm bảo rằng dự án không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, góp phần vào sự phát triển bền vững cho các thế hệ tương lai.

Với sự quyết tâm và cam kết mạnh mẽ từ phía Chính phủ, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam không chỉ đơn thuần là một công trình giao thông mà còn là biểu tượng cho khát vọng phát triển của Việt Nam. Sự kết hợp giữa nâng cao chất lượng hạ tầng và bảo vệ môi trường sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài. Điều này không chỉ giúp tăng cường khả năng kết nối giữa các vùng miền mà còn mở ra cơ hội cho việc phát triển kinh tế xã hội, hướng tới một tương lai bền vững và thịnh vượng cho toàn dân. Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam còn là biểu tượng cho khát vọng phát triển và hội nhập của Việt Nam. Với sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, cam kết huy động nguồn lực tối đa, và sự đồng lòng từ cộng đồng, dự án này hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi tích cực cho hạ tầng giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế, và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, đường sắt cao tốc Bắc - Nam sẽ là một bước tiến lớn giúp Việt Nam không chỉ kết nối các vùng miền mà còn khẳng định vị thế của mình trên bản đồ kinh tế thế giới.