Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng: “Những vấn đề lớn của đất nước và tôi luôn trăn trở chúng ta phải cùng giải quyết cho được”

Đây là một trong những phiên thảo luận sâu nhất từ trước đến nay về chiến lược phát triển 11 ngành công nghệ chiến lược, với tinh thần “huy động trí tuệ Việt Nam toàn cầu – hành động khẩn cấp trong những năm tới”.

Ngay từ đầu phiên họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mới, nơi khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực chủ đạo. Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ 11 ngành công nghệ chiến lược cùng 32 sản phẩm trọng điểm, đặt nền móng cho hệ sinh thái công nghệ tiên phong của Việt Nam.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì phiên họp với các chuyên gia, thúc đẩy chiến lược phát triển 11 ngành công nghệ mũi nhọn tại NIC Hòa Lạc.

Phó Thủ tướng yêu cầu phiên làm việc tập trung vào câu hỏi cốt lõi: “Trong 1–2 năm tới, Việt Nam phải làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược?” Ông thẳng thắn chỉ ra: “Chúng ta còn lúng túng trong việc lựa chọn bài toán lớn và thiết kế chương trình đủ mạnh để dẫn dắt ngành. Tôi mong các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá, thay vì phân tích chung chung.”

Sau khi lắng nghe các chuyên gia kiến nghị, Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý đến những vấn đề lớn cấp bách đang tác động trực tiếp tới đời sống người dân và sự phát triển của đất nước, từ biến đổi khí hậu gây ra bão lũ, sạt lở đất đá ở nhiều địa phương, đến tình trạng tắc nghẽn giao thông tại các đô thị lớn, hay ô nhiễm và ngập úng đô thị vốn là bài toán mà nhiều quốc gia, như Anh Quốc, đã phải đầu tư hàng trăm tỷ USD để xử lý. Theo ông, chỉ có công nghệ mới là chìa khóa để làm chủ các ngành công nghiệp mới, phát triển vật liệu mới và giải quyết những thách thức sống còn của quốc gia.

Chuyên gia Lại Thiên Phong, Chủ tịch Công ty Địa chính và Xây dựng Nam Hà Nội cập nhật với Phó Thủ tướng giải pháp cảnh báo sạt lở, lũ lụt với công nghệ mới nhất tại sự kiện.

Tại sự kiện, trao đổi với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, ông Lại Thiên Phong, Chủ tịch Công ty Địa chính và Xây dựng Nam Hà Nội chia sẻ: “Tôi cảm nhận rất rõ sự trăn trở của Phó Thủ tướng trước những vấn đề lớn của đất nước, từ bão lũ, sạt lở đất đá gây ra thảm họa nặng nề cho tới yêu cầu phát triển thực tiễn các ngành công nghệ chiến lược. Chúng tôi đã và đang triển khai các giải pháp công nghệ theo thời gian thực (real-time), áp dụng tại nhiều dự án và địa phương để cảnh báo người dân không di chuyển vào khu vực sạt lở, đồng thời mô phỏng và cảnh báo ngập lụt nhằm phục vụ công tác cứu hộ – cứu nạn, sơ tán người dân trước khi xả lũ, ngập lụt. Công nghệ này cũng theo dõi lượng xả lũ và cảnh báo biến dạng thân đập theo thời gian thực, giúp bảo đảm an toàn hồ đập và hạn chế các rủi ro ảnh hưởng tới cộng đồng, bảo vệ nhân dân và Tổ quốc một cách thiết thực”.

Tại phiên làm việc, Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc hoàn thiện thể chế là một trong những nền tảng then chốt để Việt Nam triển khai thành công các ngành công nghệ chiến lược. Trong những năm gần đây, số lượng luật, nghị định, thông tư, hướng dẫn và cơ chế do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp xây dựng đã đạt mức kỷ lục, tạo hành lang pháp lý thông suốt cho nghiên cứu, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ và hợp tác công – tư. Ông khẳng định đến hết tháng 12 năm nay, toàn bộ khung thể chế mới sẽ được đồng bộ hóa, giúp gỡ bỏ mọi điểm nghẽn pháp lý trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Phát triển công nghệ chiến lược không chỉ giới hạn trong danh mục 11 ngành và 35 sản phẩm. Phó Thủ tướng cho rằng tầm nhìn phải rộng hơn, đủ để công nghệ tác động trực tiếp đến an toàn, năng suất, đời sống xã hội và năng lực cạnh tranh quốc gia. Để làm được điều đó, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cần vận hành như một chỉnh thể, nơi Nhà nước đóng vai trò dẫn dắt chiến lược, doanh nghiệp làm trung tâm đổi mới, viện trường cung cấp tri thức và nhân lực, còn các chuyên gia Việt Nam toàn cầu là lực lượng tiên phong đưa công nghệ vào thực tiễn.

Trong buổi thảo luận, qua ý kiến của các chuyên gia, Phó Thủ tướng nhấn mạnh cơ chế thu hút “Tổng công trình sư” và “Kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia – hai vị trí quyết định việc thiết kế cấu trúc, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ lõi và tổ chức thực thi, nhằm giảm rủi ro và tạo sự đồng bộ chiến lược.

Chuyên gia Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC), Giám đốc Trung tâm Tổ chức chống lừa đảo Việt Nam kiến nghị các giải pháp tại buổi làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ và các chuyên gia.

Trong lĩnh vực an ninh mạng, chuyên gia Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC), Giám đốc Trung tâm Tổ chức chống lừa đảo Việt Nam đưa ra các giải pháp: "Để Việt Nam đi nhanh trong các ngành công nghệ chiến lược, chúng ta cần bắt đầu từ niềm tin số, dữ liệu sạch và nhân lực thực chiến. Trong 1–2 năm tới, cần thành lập Trung tâm Phòng chống Lừa đảo và Tội phạm mạng Quốc gia, xây dựng khung sandbox chia sẻ dữ liệu an toàn, đầu tư đào tạo kỹ sư AI và an ninh mạng. Về dài hạn, chúng ta phải xây dựng hệ sinh thái chủ quyền số Việt Nam, trở thành trung tâm an ninh mạng của Đông Nam Á và ban hành đạo luật bảo vệ người dùng số thế hệ mới".

Buổi thảo luận còn sự chia sẻ của nhiều chuyên gia đại diện cho từng lĩnh vực và mạng lưới đáng chú ý.

Trong lĩnh vực bán dẫn, các chuyên gia từ Đài Loan (Trung Quốc), nơi có hơn 40.000 sinh viên Việt Nam học tập, một nửa trong số đó theo ngành kỹ thuật, đề xuất tăng cường hợp tác đào tạo, thực tập và chuyển giao công nghệ với mô hình INTENSE, dự kiến mở 880 suất học bổng STEM – bán dẫn vào năm 2026. Trong lĩnh vực y sinh, đại diện Genetica phân tích phản ứng của thị trường toàn cầu trước công nghệ AI – genomics và khả năng hình thành một “biohub tầm khu vực” ngay tại Việt Nam. Các chuyên gia UAV – hàng không tầm thấp, chia sẻ bài học từ Hàn Quốc, khuyến nghị Việt Nam tham gia phân khúc UAV nhỏ, trung bình, đồng thời đầu tư hệ sinh thái quản lý không gian bay tầm thấp. Đại diện Dassault Systèmes nêu tiềm năng hình thành Trung tâm R&D Digital Twin và AI với NIC, hướng tới việc đào tạo đội ngũ kỹ sư Virtual Twin – AI “Make in Vietnam”.

Phát biểu tại sự kiện, Phó Thủ tướng cho biết ông “rất ấn tượng với những ý kiến tâm huyết, có chiều sâu thực tiễn và bắt nhịp xu hướng công nghệ của thế giới”. Ông nhấn mạnh Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tạo ra bước nhảy vọt, và mọi kiến nghị hôm nay đều góp phần quan trọng vào hệ sinh thái công nghệ chiến lược quốc gia. Chính phủ cam kết đồng hành và triển khai nhanh nhất những sáng kiến khả thi.

Phó Thủ tướng Chính phủ chụp ảnh lưu niệm với các chuyên gia của năm Mạng lưới Đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển các ngành công nghệ chiến lược tại sự kiện.

Sau hơn ba giờ trao đổi đầy sôi nổi, Phó Thủ tướng ghi nhận toàn bộ kiến nghị và yêu cầu chuyển ngay vào hành động. Bộ Tài chính được giao xây dựng cơ chế huy động nguồn lực và phát triển NIC thành hạt nhân của hệ sinh thái công nghệ chiến lược. Bộ Khoa học và Công nghệ hoàn thiện bộ tiêu chuẩn, sở hữu trí tuệ và đặt hàng các nhiệm vụ khoa học trọng điểm. Mạng lưới VIN được yêu cầu hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, phát triển sản phẩm mẫu và chủ động đề xuất các chương trình triển khai ưu tiên.

Khép lại phiên làm việc, Phó Thủ tướng gửi thông điệp đặc biệt đến đội ngũ chuyên gia: “Các chuyên gia không chỉ nghiên cứu, mà cần tham gia sâu vào phản biện chính sách, định hướng công nghệ, đào tạo nhân lực và chuyển giao tri thức. Chúng ta phải tận dụng tối đa nguồn lực trí thức Việt Nam toàn cầu. Phát triển các ngành công nghệ chiến lược là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao năng lực quốc gia. Việc còn lại là chúng ta vào cuộc cùng nhau, quyết liệt và bền bỉ để đưa Việt Nam bước vào quỹ đạo tăng trưởng mới, mạnh mẽ hơn, hướng tới mục tiêu thịnh vượng và hùng cường.”