Bánh tráng phơi sương Trảng Bàng (Tây Ninh): Gắn với phát triển du lịch cần phải giữ gìn và phát tri

Vừa qua, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 180 năm Tây Ninh hình thành và phát triển đã chính thức khai mạc Lễ hội Văn hóa – Du lịch và đón nhận Bằng chứng nhận của Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch về việc công bố nghề làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng nằm trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Được lưu truyền qua nhiều thế hệ, nghề làm bánh tráng phơi sương tồn tại đến nay đã hơn một thế kỷ, trở thành nét văn hóa ẩm thực rất riêng và độc đáo của người dân nơi đây. Bánh tráng phơi sương Trảng Bàng là món ăn đặc trưng, không thể thiếu, thể hiện bản sắc văn hóa của cộng đồng dân cư miền Đông Nam Bộ. Để có được sản phẩm những chiếc bánh tráng phơi sương đẹp về thẩm mỹ và ngon về chất lượng, từ công đoạn đầu tiên là làm bột đến tráng bánh, nướng bánh, phơi sương và xếp bánh đều đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỷ và kinh nghiệm của đôi bàn tay các nghệ trong việc lựa chọn nguyên liệu và chế biến. Bánh ngon là bánh có mùi trắng đục, dẻo, tròn, có vị mặn và mùi thơm đặc trưng từ mùi thơm của gạo. Cụ Phạm Thị Khải (84 tuổi), biết tráng bánh từ năm 14 tuổi ngụ huyện Trảng Bàng, là một trong số ít nghệ nhân còn lưu giữ được kinh nghiệm tráng bánh truyền thống này. Cụ Khải chia sẻ: Để có được những chiếc bánh ngon, người làm bánh phải lựa chọn loại gạo ngon, làm sạch, rồi ngâm nước từ 12 đến 14h, sau đó vớt ra vo kỹ, để ráo nước, xong cho vào cối đá xay thành bột, và cho thêm ít muối vào khuấy đều để bánh có độ dai và mặn. Bánh phải được tráng tuần tự thành hai lớp, phơi độ từ 9h đến 10h30 phút sáng thì bánh sẽ ngon hơn; còn nếu để quá trưa, nắng gắt thì bánh dễ bể và bong tróc. Đây cũng chính là “bí quyết” được mẹ của cụ Khải truyền lại. Kế thừa nghiệp làm bánh tráng phơi sương của ông bà, anh Lê Văn Hùng, 45 tuổi (con út cụ Khải) cho biết, “Hễ còn sống là còn giữ cái nghề tráng bánh của má”. Nhìn sự say mê cùng những giọt mồ hôi của má rơi mỗi lần tráng bánh, anh càng thấy được giá trị và ý nghĩa của nghề làm bánh truyền thống do chính bà ngoại mình truyền lại cho má. Không chỉ là nghề đảm bảo cuộc sống kinh tế của gia đình, nó còn là niềm tự hào của người dân nơi đây, kết tinh trong đó biết bao giá trị về văn hóa ẩm thực, di sản của cha ông. Anh Hùng cho biết thêm. Ông Dương Văn Phong, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao & Du lịch Tây Ninh nhấn mạnh: Nghề làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng còn thể hiện tinh thần yêu lao động, tảo tần sớm hôm, chịu thương chịu khó, phản ánh sự sáng tạo của con người trong văn hóa ẩm thực, có sức sống và tồn tại lâu dài, có tiềm năng kinh tế cao nếu được quy hoạch thành điểm du lịch làng nghề. Đặc biệt, nó đã đi vào thơ ca, nhạc, kịch, và trở nên gần gũi, gắn bó mật thiết với người dân Tây Ninh “Ai về dưới ấy Trảng Bàng, mua giúp một ràng bánh tráng phơi sương”. Tại lễ đón nhận Bằng chứng nhận công bố nghề làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng nằm trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Bộ VHTTDL. Ông Phạm Văn Tân, Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, trong bài phát biểu đã nêu rõ: UBND huyện Trảng Bàng và các sở nghành của tỉnh phải có giải pháp thiết thực trong bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề bánh tráng phơi sương, gắn với phát triển du lịch của tỉnh nhà. “Quy hoạch làng nghề thủ công truyền thống, đưa nghề làm bánh tráng phơi sương vào các quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương, xây dựng và quảng bá thương hiệu, trở thành một trong những sảm phẩm đặc trưng nhằm thu hút du khách đến với Tây Ninh. Vận động các nghệ nhân truyền dạy nghề lại cho con cháu, đặc biệt là kinh nghiệm làm nên những chiếc bánh ngon, hấp dẫn du khách. Đề xuất kịp thời các chính sách đãi ngộ, khen thưởng và phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước cho các nghệ nhân làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng”. Ông Tân nhấn mạnh. Nhân dịp này, UBND tỉnh Tây Ninh đã trao tặng bằng khen cho 11 cá nhân có nhiều đóng góp trong việc lưu giữ, truyền dạy và phát triển nghề truyền thống bánh tráng phơi sương Trảng Bàng. Bài và ảnh: Anh Đức (Văn phòng Đại diện phí Nam)