NHNN đề nghị không sửa Nghị định 31 mà chuyển hình thức hỗ trợ

Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về tình hình triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm thông qua hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) cho thấy, tính đến cuối tháng 02/2023, doanh số hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 84.000 tỷ đồng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 44.000 tỷ đồng, số tiền đã hỗ trợ cho khách hàng đạt gần 256 tỷ đồng cho 1.784 khách hàng.

Theo NHNN, căn cứ thực tế triển khai, các khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện và đánh giá khả năng giải ngân hỗ trợ lãi suất, các NHTM đã dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất lũy kế từ đầu chương trình đến hết năm 2023 chỉ đạt khoảng 2.570 tỷ đồng. Trong đó, số tiền hỗ trợ lãi suất năm 2022 là khoảng 135 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất năm 2023 là khoảng 2.435 tỷ đồng.

Như vậy, số dự kiến không sử dụng hết của Chương trình lên tới 37.430 tỷ đồng (năm 2022 là 15.900 tỷ đồng, năm 2023 là 21.530 tỷ đồng).

Theo Ngân hàng Nhà nước, kết quả hỗ trợ lãi suất còn thấp, chưa như kỳ vọng là do một số khó khăn, vướng mắc như khách hàng đủ điều kiện nhưng từ chối nhận hỗ trợ lãi suất, chủ yếu là tâm lý e ngại thanh kiểm tra của khách hàng (nhất là các doanh nghiệp), cân nhắc giữa lợi ích từ hỗ trợ lãi suất 2% và chi phí bỏ ra khi nhận hỗ trợ lãi suất (theo dõi hồ sơ, chứng từ, tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền).

Ngoài ra, khách hàng cũng lo ngại trong trường hợp sau này bị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định phải thu hồi số tiền hỗ trợ lãi suất thì rất khó xử lý vì lúc đó số tiền hỗ trợ lãi suất đã hạch toán lợi nhuận/chia cổ tức cho cổ đông. Thực tế, một số khách hàng đã được nhận hỗ trợ lãi suất, song hiện đã chủ động hoàn trả ngân hàng thương mại toàn bộ số tiền lãi đã được hỗ trợ lãi suất.

Trước đó, Chính phủ đã có chỉ đạo về việc đề xuất sửa đổi Nghị định 31/2022/NĐ-CP và đánh giá, xây dựng phương án đề xuất cấp thẩm quyền điều chỉnh nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất sang hình thức hỗ trợ khác.

Thực hiện chỉ đạo này, NHNN đã trình Chính phủ sửa đổi Nghị định nhằm tạo thuận lợi cho các ngân hàng thương mại và khách hàng trong việc triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước. Một trong những nội dung sửa đổi là giải thích rõ hơn khái niệm “khách hàng có khả năng phục hồi”.

Tuy nhiên, sau khi tổng hợp ý kiến của các cơ quan liên quan, NHNN đã có tờ trình báo cáo, trình Chính phủ chấp thuận dừng việc tiếp tục sửa đổi Nghị định này.

Nguyên nhân, theo ý kiến các cơ quan thì cần xin ý kiến UBTVQH về nội dung này, khi đó thời gian triển khai còn lại không nhiều. Mặt khác, trường hợp sửa tiêu chí này thì kết quả hỗ trợ lãi suất thực tế có thể vẫn thấp do phụ thuộc rất lớn vào tâm lý e ngại thanh, kiểm tra hỗ trợ lãi suất của khách hàng.

NHNN kiến nghị Chính phủ giao Bộ Kế hoạch & Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan căn cứ tình hình triển khai các nhiệm vụ chi của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội để nghiên cứu, đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền về việc điều chuyển nguồn lực cho các chính sách khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện (nếu có) theo quy định.

NHNN đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch & Đầu tư cung cấp thông tin về kết quả hỗ trợ lãi suất và dự kiến khả năng hấp thụ chính sách tới cuối chương trình để Bộ Kế hoạch và Đầu tư có thông tin làm cơ sở xây dựng phương án đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất không sử dụng hết sang hình thức, chính sách hỗ trợ khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện theo quy định.

P.V (t/h)