Doanh nghiệp Việt gặp khó khăn trong thương mại quốc tế, nhìn từ con số thống kê

Theo số liệu thống kê sơ bộ mới nhất của Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 6, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 13,7 tỷ USD, giảm 16,6% so với nửa cuối tháng 5. Tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam đạt 148,8 tỷ USD, giảm 12% so với cùng kỳ năm 2022.

Sự giảm tỷ lệ xuất khẩu phần nào được giải thích bởi các nhóm hàng chủ lực như: Điện thoại các loại & linh kiện giảm 5,1 tỷ USD; hàng dệt may giảm hơn 2,5 tỷ USD; gỗ & sản phẩm gỗ giảm 2,2 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử & linh kiện giảm 1,7 tỷ USD.

Trái lại, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam cũng giảm mạnh, đạt hơn 139 tỷ USD, giảm 18,4% so với cùng kỳ năm 2022, là mức giảm lớn nhất từ trước tới nay, cao hơn cả thời điểm suy thoái kinh tế năm 2009.

Cán cân thương mại hàng hóa của cả nước thặng dư 9,8 tỷ USD tính đến giữa tháng 6. Tuy nhiên, đáng chú ý, doanh nghiệp FDI vẫn xuất siêu tới 18,3 tỷ USD. Điều này cho thấy hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp trong nước đang gặp nhiều khó khăn.

Các chuyên gia kinh tế đã phân tích nguyên nhân đằng sau tình hình này.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, các sản phẩm xuất khẩu của doanh nghiệp Việt chủ yếu là gia công, do đó khi thị trường tiêu thụ kém, giá trị nhận được rất thấp và rất dễ bị tổn thương. Doanh nghiệp FDI với sự hiểu biết rõ thị trường và mạng lưới rộng khắp, có khả năng chuyển hướng nhanh hơn và ít bị ảnh hưởng hơn trong tình hình khó khăn hiện nay.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho biết rằng trong hơn 30 năm qua, thương mại của Việt Nam chưa bao giờ chứng kiến sự giảm mạnh như vậy. Giảm nhập khẩu đồng thời còn phản ánh sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ môi trường kinh doanh quốc tế, khiến cho sản xuất trong nước giảm sút, nhu cầu đầu tư giảm và tiêu dùng đạt mức kém.

Đặc biệt, ông Thành cũng nhấn mạnh rằng sự thặng dư chủ yếu tập trung ở doanh nghiệp FDI cho thấy giá trị gia tăng trong nền kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc lớn vào các doanh nghiệp nước ngoài. Điều này tạo ra lo ngại và làm rõ hơn nội tại của nền kinh tế Việt Nam trong tình hình khó khăn này.

Để vượt qua khó khăn, các chuyên gia kinh tế đề xuất rằng doanh nghiệp trong nước cần tận dụng sức mạnh của doanh nghiệp FDI, tham gia sâu vào chuỗi giá trị của họ để tăng giá trị gia tăng. Đồng thời, doanh nghiệp cần tạo liên kết với nhau để tạo quy mô lớn, giảm sự tổn thương trước tác động từ môi trường kinh doanh quốc tế.

PV