Daisuke Inoue: Cha đẻ của máy hát karaoke, người mở ra trào lưu mới cho thế giới

Daisuke Inoue vốn chỉ là một người yêu âm nhạc bình thường tại Nhật và ông chẳng hề tiếc nuối khi không đăng ký bản quyền phát minh ra karaoke của mình.

Chỉ tính riêng trong năm ngoái, Daisuke Inoue - cha đẻ của karaoke - nhẽ ra có thể kiếm được tới 100 triệu USD tiền bản quyền. Thế nhưng, ông chỉ nhún vai khi được hỏi liệu có bao giờ cảm thấy tiếc nuối vì đã không đăng ký bản quyền sáng chế nổi tiếng thế giới này.

“Khi ấy, tôi tưởng rằng bằng sáng chế chỉ dành cho những phát minh vĩ đại biến điều không thể thành có thể”, ông trả lời tờ Post trước thềm kỷ niệm 50 năm ngày karaoke ra đời.

“Chiếc máy karaoke của tôi chỉ là tập hợp một số linh kiện điện tử sẵn có với nhau. Vì thế, tôi chưa bao giờ nghĩ đó là một ‘phát minh’ thực sự.”

Theo Inoue, karaoke chưa chắc đã phổ biến như hiện tại nếu chiếc máy Juke 8 của ông được cấp bằng sáng chế. “Ca hát là đam mê của phần lớn mọi người. Tôi tin rằng karaoke đã cho họ cơ hội được tự mình trở thành ngôi sao. Đó là những gì tôi nghĩ khi thấy mọi người ca hát”, ông chia sẻ.

Cha đẻ của karaoke hiện đã 80 tuổi và đang sống cùng gia đình tại Nishinomiya.Ông có rất nhiều thời gian để hoài niệm về phát minh sáng tạo đã làm thay đổi cả nền âm nhạc thế giới.

 Ý tưởng về sáng tạo máy hát karaoke

Daisuke Inoue sinh ngày 10/5/1940 tại Osaka-Nhật Bản. Vào năm 3 tuổi ông đã gặp tai nạn khi ngã từ tầng 2 và bị bất tỉnh hơn 2 tuần. Bác sĩ đã kết luận rằng kể cả khi qua khỏi thì ông cũng sẽ bị tổn thương não. 

Gia đình Inoue đã mời một nhà sư đến để làm lễ cầu nguyện, đổi tên cúng cơm từ Yusuke sang Daisuke - với ý nghĩa là “to lớn” và “giúp đỡ”. Rốt cuộc, Inoue đã chiến thắng tử thần, thậm chí còn không phải chịu bất cứ di chứng nào.

Cũng tương tự như bao gia đình Nhật Bản khác thời đó, Inoue phải trải qua thời thơ ấu trong giai đoạn cuối của Thế chiến II. Thành phố Osaka là trọng điểm tấn công của không quân Mỹ và gia đình Inoue phải dọn về quê lánh nạn.

Do ảnh hưởng của chiến tranh nên gia đình Inoue khá nghèo. Khi trở về Osaka vào năm 1946, Inoue dù còn bé đã phải đi bán kẹo dạo. Dù vậy sau vài năm chăm chỉ bán hàng, ông cũng tích đủ tiền mở một quầy ăn nhỏ chuyên bán pizza.

Inoue không mặn mà lắm với việc kinh doanh, mà sớm phát triển đam mê âm nhạc. Tại trường cấp 3, ông xin làm tay trống trong một ban nhạc dù không hiểu rõ về nhạc lý. Inoue thừa nhận rằng đến giờ ông vẫn không biết đọc bản nhạc và chỉ học giai điệu thông qua việc lặp đi lặp lại.

Inoue còn tự học một vài điệu nhảy, nhờ đó được nhận vào chơi cho một ban nhạc hay biểu diễn tại các vũ trường địa phương. Vì học sinh tại Nhật Bản bị cấm làm thêm, ông phải giữ bí mật về nghề nghiệp của mình. Inoue có thể ngủ quên trong lớp, nhưng ông chưa bao giờ nghỉ học và vẫn tốt nghiệp đúng hạn. Sau đấy ông chính thức bắt đầu cuộc đời làm một nhân viên văn phòng.

Tuy vậy công việc này chỉ duy trì được 8 tháng trước khi Inoue quay trở lại nghề chơi trống, đi lưu diễn khắp nơi cùng ban nhạc. Khi đó Inoue đã vô cùng bất ngờ bởi cha mẹ ông hoàn toàn không phản đối, thậm chí còn chúc ông may mắn để theo đuổi đam mê của mình.

Kể từ đó, Inoue đã có 9 năm hạnh phúc theo đuổi đam mê của mình. Mặc dù vậy Inoue cũng thừa nhận những cuộc biểu diễn thâu đêm cùng các cuộc vui khiến ông nghèo vẫn hoàn nghèo. Dù trở thành một tay trống giỏi nhưng do không có kiến thức âm nhạc nền nên Inoue nhận ra mình sẽ chẳng thể nổi tiếng hay xây dựng được sự nghiệp nhờ nghề này.

Ở tuổi 28, Inoue chuyển đến Kobe và đi đánh đàn hay biểu diễn ở các quán âm nhạc. Một ngày nọ, Inoue nhận được lời đề nghị từ một giám đốc công ty. Ông này muốn Inoue đánh đàn cho ông luyện hát để tham gia bữa tiệc công ty sau đó. Chính vị giám đốc này đã đề nghị Inoue thu lại giai điệu các bài hát mà ông yêu thích để có thể luyện hát tại nhà.

Chính công việc này đã giúp Inoue nảy ra ý tưởng sáng tạo máy hát karaoke, khi người dùng có thể bỏ xu để cầm mic hát những ca khúc mình yêu thích. Kết hợp với một người bạn ở cửa hàng điện tử, Inoue đã lắp ráp và chế tạo thành công chiếc Juke 8, máy hát karaoke đầu tiên với 300 bài hát có giá khoảng 425 USD.

Trong tiếng Nhật, cụm từ "thiếu vắng dàn nhạc" là "kara okesutura" và đã được viết tắt thành karaoke cho những chiếc máy của Inoue khi người dùng có thể hát mà không cần ban nhạc

Người tạo ra trào lưu mới cho thế giới

Theo ông Inoue, ban đầu việc lắp ráp chiếc máy chỉ phục vụ cho sở thích cá nhân bởi người dân tại các thành phố như Kobe thường thích ca hát. Trong khi đó những vùng như thủ đô Tokyo hay thành phố Osaka lại chỉ nghe nhạc đơn thuần chứ không có thói quen ca hát. Dù được phát minh vào năm 1969 nhưng phải mãi đến tận năm 1971, Inoue mới quyết định bán những chiếc máy karaoke ra thị trường.

Nguyên lý hoạt động của máy rất đơn giản: Người dùng bỏ đồng xu vào một chiếc máy được kết nối với microphone, loa và bộ khuếch đại, sau đó chọn bài hát mà mình mong muốn. Ông dễ dàng tìm kiếm đủ các linh kiện cần thiết tại cửa hàng điện tử của một người bạn, và chỉ 2 tháng sau đó, chiếc máy Juke 8 đầu tiên đã ra đời với giá 425 USD (~9 triệu VNĐ).

Ban đầu, Inoue đã thuyết phục chủ của 10 quán bar trong vùng đặt các máy Juke 8 nhưng chẳng mấy ai quan tâm sử dụng. Thời kỳ này người dân vùng Kobe đã quen hát có ban nhạc biểu diễn nên chẳng có ai để ý đến chiếc máy của Inoue.

Không từ bỏ, Inoue đã thuê những người mẫu xinh xắn mặc trang phục hấp dẫn đến các quán bar để sử dụng các máy karaoke. Chiến thuật này của Inoue thành công bất ngờ khi kể từ đó khách hàng đua nhau sử dụng Juke 8 và hầu như chẳng có ai muốn bỏ chiếc mic xuống. Đến cuối năm 1971, hơn 200 tụ điểm ca nhạc, quán bar quanh thành phố Kobe đã trang bị những chiếc máy của Inoue.

Phát minh này càng được biết đến nhiều hơn nữa khi chủ của 2 quán bar tại Kobe quyết định mở chi nhánh mới tại Osaka. Chỉ trong vòng 1 năm, Juke 8 xuất hiện ở khắp các địa phương trên toàn quốc. Cũng trong 1 năm đó, công ty của Inoue đã sản xuất được 25.000 chiếc máy và cả Nhật Bản bị cuốn theo “cơn sốt” mang tên karaoke.

Vài năm sau đó, công ty của Inoue đã có doanh số đến 100 triệu USD và chính bản thân cha đẻ của karaoke cũng bất ngờ. Ông Inoue cho biết mình hầu như chẳng làm gì và cứ ngồi đó tiền tự tới. Giàu lên quá nhanh nhưng Inoue lại chẳng mấy để ý tới tiền bạc. Inoue để lại quyền điều hành công ty cho người anh và bỏ đi ở ẩn.

Daisuke Inoue: Cha đẻ của máy hát karaoke

Từ Nhật Bản, karaoke lan dần sang các quốc gia khác. Năm 1982, quán karaoke đầu tiên được mở tại Mỹ và đến năm 1992, tổng giá trị thị trường karaoke tại Mỹ đã đạt tới 590 triệu USD.

Năm 1999, tạp chí Time bình chọn Inoue là 1 trong 20 người Châu Á tiêu biểu cho thế kỷ 20. Sau đó 5 năm, ông được trường đại học Harvard mời đến để nhận giải Ig Nobel Prize cho việc phát minh ra karaoke.

5 năm sau, cha đẻ của karaoke còn được mời tới Đại học Harvard để nhận giải Ig Nobel nhờ “phát minh ra karaoke và tạo ra một phương pháp mới giúp con người học cách bao dung với nhau”. 

Đây là giải thưởng nhằm tôn vinh các thành tựu “khiến cho con người phải bật cười rồi suy nghĩ”. 

Khi lên phát biểu tại lễ trao giải, Inoue đột nhiên ngây người ra khi đang định trích dẫn một bài hát. Vì thế, ông đã rút từ trong túi ra một chiếc máy ghi âm nhỏ, lắng nghe vài giây đầu tiên rồi nhắc lại từng từ một.

“Tôi muốn dạy thế giới cách hát, với một sự hòa âm hoàn hảo…”, ông nói và toàn bộ khán giả ngồi bên dưới đã cùng hát theo ông. Nhờ đó, Inoue trở thành người nhận được tràng vỗ tay lâu nhất trong lịch sử các buổi lễ trao giải Ig Nobel.

Bảo Bảo