Thứ ba 15/04/2025 15:31
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

05/02/2025 14:15
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đang thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm cải tổ USAID, làm dấy lên lo ngại về tương lai của hàng nghìn chương trình viện trợ quốc tế.
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

Trong hai tuần qua, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã thực hiện hàng loạt thay đổi lớn tại Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), khiến nhiều tổ chức viện trợ lo ngại về khả năng duy trì các chương trình hỗ trợ, bao gồm cung cấp dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ suy dinh dưỡng.

Được thành lập trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh dưới thời Tổng thống John F. Kennedy, USAID đã khiến đảng Cộng hòa và Dân chủ liên tục tranh cãi về vai trò và ngân sách của cơ quan này trong nhiều thập kỷ.

USAID là gì?

Tổng thống Kennedy thành lập USAID vào năm 1961 nhằm thúc đẩy viện trợ nước ngoài của Mỹ, đối trọng với ảnh hưởng của Liên Xô khi đó. Ông cho rằng Bộ Ngoại giao quá quan liêu trong việc triển khai các chương trình hỗ trợ quốc tế, do đó quyết định tách USAID thành một cơ quan độc lập.

Sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, USAID vẫn tiếp tục hoạt động với mục tiêu thúc đẩy ảnh hưởng của Mỹ trước sự cạnh tranh từ Trung Quốc và Nga. Bắc Kinh hiện đang triển khai Sáng kiến “Vành đai và Con đường” để mở rộng ảnh hưởng toàn cầu, bao gồm nhiều quốc gia cũng là đối tác của Washington.

Tuy nhiên, các ý kiến chỉ trích cho rằng USAID đang hoạt động lãng phí và thúc đẩy các chương trình mang màu sắc tự do.

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

Chính quyền của Tổng thống Trump đang làm gì với USAID?

Trong ngày đầu tiên nhậm chức ngày 20/1, Tổng thống Donald Trump đã áp đặt lệnh đóng băng 90 ngày đối với viện trợ nước ngoài. Bốn ngày sau, ông Peter Marocco, một quan chức từng phục vụ trong chính quyền của ông Donald Trump nhiệm kỳ đầu, đã ban hành lệnh siết chặt hơn khiến hàng nghìn chương trình viện trợ trên toàn cầu bị đình chỉ và nhân sự của USAID bị sa thải hàng loạt.

Ngoại trưởng Marco Rubio sau đó đã can thiệp để duy trì một số chương trình cứu trợ khẩn cấp. Tuy nhiên, sự mơ hồ trong các quy định miễn trừ khiến nhiều chương trình vẫn bị gián đoạn, làm tê liệt hoạt động viện trợ và phát triển toàn cầu.

Theo đó, hàng chục quan chức USAID bị đình chỉ, hàng nghìn nhà thầu bị sa thải, và nhân viên tại trụ sở Washington bị yêu cầu không quay lại làm việc. Trang web và tài khoản mạng xã hội của cơ quan này cũng đã bị gỡ bỏ.

Vì sao USAID bị chỉ trích?

Đảng Cộng hòa thường muốn trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho Bộ Ngoại giao trong việc quyết định chính sách và ngân sách viện trợ nước ngoài, trong khi đảng Dân chủ lại bảo vệ tính độc lập của USAID.

Các cơ quan của Liên Hợp Quốc (LHQ), bao gồm lực lượng gìn giữ hòa bình, tổ chức nhân quyền và cơ quan hỗ trợ người tị nạn, thường là mục tiêu cắt giảm của chính quyền Cộng hòa. Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Donald Trump đã cắt ngân sách cho nhiều tổ chức thuộc LHQ như Quỹ Dân số LHQ (UNFPA) và cơ quan hỗ trợ người tị nạn Palestine (UNRWA).

Ngoài ra, với tư cách là thượng nghị sĩ, ông Marco Rubio từng ủng hộ tăng cường giám sát viện trợ nước ngoài, nhưng vẫn công nhận vai trò quan trọng của USAID. Năm 2017, ông từng viết trên mạng xã hội rằng viện trợ nước ngoài “không phải là từ thiện” mà là “yếu tố quan trọng đối với an ninh quốc gia”. Năm 2023, ông này từng đề xuất dự luật yêu cầu USAID minh bạch hơn trong việc công bố các tổ chức triển khai viện trợ thực địa.

Bên cạnh đó, tỷ phú Elon Musk, dưới danh nghĩa của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), đã được Tổng thống Donald Trump trao quyền thực hiện cuộc cải tổ toàn diện nhằm sa thải các công chức liên bang và cắt giảm hàng nghìn tỷ USD ngân sách. Theo đó, USAID là một trong những mục tiêu chính của ông Elon Musk, khi ông cáo buộc cơ quan này tài trợ cho các chương trình “cực đoan” và gọi USAID là một “tổ chức tội phạm”.

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
Khu vực châu Phi hạ Sahara có thể chịu tác động nặng nề nhất khi USAID bị đóng băng hoạt động.

Những tác động khi USAID bị đình chỉ

Khu vực châu Phi hạ Sahara có thể chịu tác động nặng nề nhất do Mỹ đã cung cấp hơn 6,5 tỷ USD viện trợ nhân đạo cho khu vực này vào năm ngoái. Các phòng khám HIV tại châu Phi được tài trợ bởi USAID đã phải đóng cửa, ảnh hưởng trực tiếp đến những bệnh nhân cần điều trị.

Tại Mỹ Latin, một trung tâm tị nạn ở Mexico đã không còn bác sĩ. Chương trình hỗ trợ tâm lý cho thanh niên LGBTQ+ chạy trốn khỏi Venezuela cũng đã bị giải thể. Các “Văn phòng Di trú An toàn” tại Colombia, Costa Rica, Ecuador và Guatemala (nơi người di cư có thể xin nhập cư hợp pháp vào Mỹ) cũng đã bị đóng cửa.

Các tổ chức viện trợ hiện vẫn đang tìm cách đánh giá đầy đủ tác động của lệnh đóng băng đối với hàng nghìn chương trình và nhân viên dự án trên toàn cầu.

Theo báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trong năm tài chính 2023, Mỹ đã chi khoảng 40 tỷ USD cho viện trợ nước ngoài, giữ vị trí nhà tài trợ nhân đạo lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, con số này chỉ chiếm chưa đến 1% tổng ngân sách liên bang.

Dù vậy, nhiều người Mỹ tin rằng số tiền chi cho viện trợ quốc tế lớn hơn thực tế. Các khảo sát cho thấy người dân Mỹ ước tính viện trợ nước ngoài chiếm tới 31% ngân sách liên bang, trong khi con số thực tế chưa đến 1%.

Liệu Tổng thống Donald Trump có thể giải thể USAID hay không?

Đảng Dân chủ cho rằng Tổng thống không có quyền hiến định để xóa sổ USAID. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ cơ sở pháp lý nào có thể ngăn cản Tổng thống Donald Trump thực hiện điều này.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Donald Trump từng tìm cách cắt giảm 1/3 ngân sách viện trợ quốc tế, nhưng đã bị Quốc hội ngăn chặn. Khi không thể cắt giảm trực tiếp, chính quyền của Tổng thống Trump đã áp dụng các biện pháp đóng băng ngân sách, vi phạm Đạo luật Kiểm soát Chi tiêu của Quốc hội theo phán quyết của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO). Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ này, mọi chuyện có khả năng sẽ thay đổi khi đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump hiện đang kiểm soát cả Thượng viện lẫn Hạ viện tại Quốc hội Mỹ.
Tin bài khác
Bất động sản London chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc chiến thương mại

Bất động sản London chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc chiến thương mại

Bất động sản London lao dốc vì chiến tranh thương mại Mỹ: giá nhà chỉ tăng 0,5%, thấp nhất toàn nước Anh, các khu vực cao cấp chịu ảnh hưởng nặng từ biến động toàn cầu.
Tổng thống Donald Trump cảnh báo miễn thuế công nghệ Mỹ chỉ là tạm thời

Tổng thống Donald Trump cảnh báo miễn thuế công nghệ Mỹ chỉ là tạm thời

Tổng thống Donald Trump cảnh báo việc miễn thuế công nghệ Mỹ chỉ là tạm thời, Apple, Nvidia có thể bị đánh thuế trở lại. Phố Wall vẫn trong tình trạng bất ổn trước những quyết định thuế quan của Washington.
“Cuộc chiến thuế quan” tuần qua và lo ngại suy thoái toàn cầu

“Cuộc chiến thuế quan” tuần qua và lo ngại suy thoái toàn cầu

Cuộc chiến thương mại với “vũ khí” thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục leo thang trong tuần qua, dù Tổng thống Donald Trump tạm hoãn thuế với nhiều nước, làm dấy lên lo ngại suy thoái toàn cầu lan rộng.
Tổng thống Donald Trump hé lộ khả năng miễn trừ mức thuế cơ bản 10%

Tổng thống Donald Trump hé lộ khả năng miễn trừ mức thuế cơ bản 10%

Tổng thống Mỹ Donald Trump hé lộ khả năng miễn trừ một số đối tác khỏi mức thuế 10%, nhưng khẳng định đây là “mức sàn” trong đàm phán – khiến bất ổn thương mại tiếp tục phủ bóng thị trường.
Căng thẳng thương mại: Trung Quốc “đáp trả” bằng mức thuế 125% với Mỹ

Căng thẳng thương mại: Trung Quốc “đáp trả” bằng mức thuế 125% với Mỹ

Trung Quốc tuyên bố áp thuế 125% với hàng hóa Mỹ từ ngày 12/4, đáp trả chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump, làm leo thang căng thẳng thương mại Mỹ - Trung trong bối cảnh đàm phán bế tắc.
Mỹ hoãn thuế đối ứng, thị trường phục hồi nhưng rủi ro vẫn hiện hữu

Mỹ hoãn thuế đối ứng, thị trường phục hồi nhưng rủi ro vẫn hiện hữu

Chỉ chưa đầy 1 ngày sau khi chính thức áp thuế đối ứng, Mỹ tuyên bố hoãn 90 ngày với nhiều nước, nhưng tăng thuế lên 125% với Trung Quốc, giúp thị trường tài chính toàn cầu phục hồi mạnh mẽ.
Dược phẩm - Mục tiêu áp thuế tiếp theo của Tổng thống Donald Trump

Dược phẩm - Mục tiêu áp thuế tiếp theo của Tổng thống Donald Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ sớm công bố biện pháp áp thuế “lớn” đối với dược phẩm nhập khẩu, làm gia tăng căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương và khiến chuỗi cung ứng toàn cầu ngành dược đảo lộn.
ASEAN cần đẩy mạnh hội nhập kinh tế khu vực trong “bão thuế quan” Mỹ

ASEAN cần đẩy mạnh hội nhập kinh tế khu vực trong “bão thuế quan” Mỹ

Tổng thư ký ASEAN kêu gọi hành động khẩn cấp, đẩy mạnh hội nhập kinh tế khu vực, trong bối cảnh các nước thành viên của khối phải chịu mức thuế quan của Mỹ lên tới 49% đe dọa tới tăng trưởng.
Mỹ áp thuế 104% lên Trung Quốc, mở đàm phán với các đồng minh

Mỹ áp thuế 104% lên Trung Quốc, mở đàm phán với các đồng minh

Mức thuế 104% đã chính thức được Mỹ áp lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc, đẩy căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới lên đỉnh điểm, trong khi Bắc Kinh cũng kiên quyết “không nhượng bộ”.
Trung Quốc phản ứng “cứng rắn” trước đe dọa thuế quan của Mỹ

Trung Quốc phản ứng “cứng rắn” trước đe dọa thuế quan của Mỹ

Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố sẽ đáp trả nếu Mỹ tiếp tục áp thuế quan bổ sung, cho rằng các đe dọa từ Washington là hành vi “cưỡng ép” và “bá quyền”.
Căng thẳng thương mại: Tổng thống Donald Trump cứng rắn với Trung Quốc, đe dọa áp thêm thuế 50%

Căng thẳng thương mại: Tổng thống Donald Trump cứng rắn với Trung Quốc, đe dọa áp thêm thuế 50%

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẵn sàng leo thang căng thẳng thương mại với Trung Quốc, khiến giới đầu tư lo ngại suy thoái kinh tế và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trung Quốc đang lên kế hoạch gì để đối phó với làn sóng thuế quan Mỹ ?

Trung Quốc đang lên kế hoạch gì để đối phó với làn sóng thuế quan Mỹ ?

Trước làn sóng thuế quan từ Mỹ, Trung Quốc tuyên bố có thể hạ lãi suất, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc và mở rộng chi tiêu tài khóa để bảo vệ tăng trưởng.
Chính sách thuế quan Mỹ đẩy nguy cơ suy thoái toàn cầu lên 60%

Chính sách thuế quan Mỹ đẩy nguy cơ suy thoái toàn cầu lên 60%

J.P.Morgan cảnh báo nguy cơ suy thoái toàn cầu tăng vọt lên đến 60%, từ mức 40% trước đó, sau khi Mỹ công bố chính sách thuế quan mới, đe dọa nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng và tâm lý doanh nghiệp.
Nguy cơ bùng nổ lạm phát tại Mỹ gia tăng sức ép lên Fed

Nguy cơ bùng nổ lạm phát tại Mỹ gia tăng sức ép lên Fed

Kỳ vọng lạm phát 1 năm tại Mỹ đã nhảy vọt lên 3,5% - mức cao nhất kể từ năm 2022, sau động thái thuế quan mới, đẩy Fed vào thế tiến thoái lưỡng nan giữa cắt giảm lãi suất và kiềm chế giá cả.
Tổng thống Donald Trump áp thuế đối ứng 46%: Việt Nam gặp khó, doanh nghiệp Mỹ điêu đứng

Tổng thống Donald Trump áp thuế đối ứng 46%: Việt Nam gặp khó, doanh nghiệp Mỹ điêu đứng

Mức thuế đối ứng 46% lên hàng Việt Nam khiến cổ phiếu nhiều công ty của Mỹ lao dốc, đe dọa đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Các doanh nghiệp vừa dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc đã vướng “bẫy thuế” mới.