Chủ nhật 23/03/2025 19:01
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

05/02/2025 14:15
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đang thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm cải tổ USAID, làm dấy lên lo ngại về tương lai của hàng nghìn chương trình viện trợ quốc tế.
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

Trong hai tuần qua, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã thực hiện hàng loạt thay đổi lớn tại Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), khiến nhiều tổ chức viện trợ lo ngại về khả năng duy trì các chương trình hỗ trợ, bao gồm cung cấp dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ suy dinh dưỡng.

Được thành lập trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh dưới thời Tổng thống John F. Kennedy, USAID đã khiến đảng Cộng hòa và Dân chủ liên tục tranh cãi về vai trò và ngân sách của cơ quan này trong nhiều thập kỷ.

USAID là gì?

Tổng thống Kennedy thành lập USAID vào năm 1961 nhằm thúc đẩy viện trợ nước ngoài của Mỹ, đối trọng với ảnh hưởng của Liên Xô khi đó. Ông cho rằng Bộ Ngoại giao quá quan liêu trong việc triển khai các chương trình hỗ trợ quốc tế, do đó quyết định tách USAID thành một cơ quan độc lập.

Sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, USAID vẫn tiếp tục hoạt động với mục tiêu thúc đẩy ảnh hưởng của Mỹ trước sự cạnh tranh từ Trung Quốc và Nga. Bắc Kinh hiện đang triển khai Sáng kiến “Vành đai và Con đường” để mở rộng ảnh hưởng toàn cầu, bao gồm nhiều quốc gia cũng là đối tác của Washington.

Tuy nhiên, các ý kiến chỉ trích cho rằng USAID đang hoạt động lãng phí và thúc đẩy các chương trình mang màu sắc tự do.

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?

Chính quyền của Tổng thống Trump đang làm gì với USAID?

Trong ngày đầu tiên nhậm chức ngày 20/1, Tổng thống Donald Trump đã áp đặt lệnh đóng băng 90 ngày đối với viện trợ nước ngoài. Bốn ngày sau, ông Peter Marocco, một quan chức từng phục vụ trong chính quyền của ông Donald Trump nhiệm kỳ đầu, đã ban hành lệnh siết chặt hơn khiến hàng nghìn chương trình viện trợ trên toàn cầu bị đình chỉ và nhân sự của USAID bị sa thải hàng loạt.

Ngoại trưởng Marco Rubio sau đó đã can thiệp để duy trì một số chương trình cứu trợ khẩn cấp. Tuy nhiên, sự mơ hồ trong các quy định miễn trừ khiến nhiều chương trình vẫn bị gián đoạn, làm tê liệt hoạt động viện trợ và phát triển toàn cầu.

Theo đó, hàng chục quan chức USAID bị đình chỉ, hàng nghìn nhà thầu bị sa thải, và nhân viên tại trụ sở Washington bị yêu cầu không quay lại làm việc. Trang web và tài khoản mạng xã hội của cơ quan này cũng đã bị gỡ bỏ.

Vì sao USAID bị chỉ trích?

Đảng Cộng hòa thường muốn trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho Bộ Ngoại giao trong việc quyết định chính sách và ngân sách viện trợ nước ngoài, trong khi đảng Dân chủ lại bảo vệ tính độc lập của USAID.

Các cơ quan của Liên Hợp Quốc (LHQ), bao gồm lực lượng gìn giữ hòa bình, tổ chức nhân quyền và cơ quan hỗ trợ người tị nạn, thường là mục tiêu cắt giảm của chính quyền Cộng hòa. Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Donald Trump đã cắt ngân sách cho nhiều tổ chức thuộc LHQ như Quỹ Dân số LHQ (UNFPA) và cơ quan hỗ trợ người tị nạn Palestine (UNRWA).

Ngoài ra, với tư cách là thượng nghị sĩ, ông Marco Rubio từng ủng hộ tăng cường giám sát viện trợ nước ngoài, nhưng vẫn công nhận vai trò quan trọng của USAID. Năm 2017, ông từng viết trên mạng xã hội rằng viện trợ nước ngoài “không phải là từ thiện” mà là “yếu tố quan trọng đối với an ninh quốc gia”. Năm 2023, ông này từng đề xuất dự luật yêu cầu USAID minh bạch hơn trong việc công bố các tổ chức triển khai viện trợ thực địa.

Bên cạnh đó, tỷ phú Elon Musk, dưới danh nghĩa của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), đã được Tổng thống Donald Trump trao quyền thực hiện cuộc cải tổ toàn diện nhằm sa thải các công chức liên bang và cắt giảm hàng nghìn tỷ USD ngân sách. Theo đó, USAID là một trong những mục tiêu chính của ông Elon Musk, khi ông cáo buộc cơ quan này tài trợ cho các chương trình “cực đoan” và gọi USAID là một “tổ chức tội phạm”.

USAID là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump muốn giải thể cơ quan này?
Khu vực châu Phi hạ Sahara có thể chịu tác động nặng nề nhất khi USAID bị đóng băng hoạt động.

Những tác động khi USAID bị đình chỉ

Khu vực châu Phi hạ Sahara có thể chịu tác động nặng nề nhất do Mỹ đã cung cấp hơn 6,5 tỷ USD viện trợ nhân đạo cho khu vực này vào năm ngoái. Các phòng khám HIV tại châu Phi được tài trợ bởi USAID đã phải đóng cửa, ảnh hưởng trực tiếp đến những bệnh nhân cần điều trị.

Tại Mỹ Latin, một trung tâm tị nạn ở Mexico đã không còn bác sĩ. Chương trình hỗ trợ tâm lý cho thanh niên LGBTQ+ chạy trốn khỏi Venezuela cũng đã bị giải thể. Các “Văn phòng Di trú An toàn” tại Colombia, Costa Rica, Ecuador và Guatemala (nơi người di cư có thể xin nhập cư hợp pháp vào Mỹ) cũng đã bị đóng cửa.

Các tổ chức viện trợ hiện vẫn đang tìm cách đánh giá đầy đủ tác động của lệnh đóng băng đối với hàng nghìn chương trình và nhân viên dự án trên toàn cầu.

Theo báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trong năm tài chính 2023, Mỹ đã chi khoảng 40 tỷ USD cho viện trợ nước ngoài, giữ vị trí nhà tài trợ nhân đạo lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, con số này chỉ chiếm chưa đến 1% tổng ngân sách liên bang.

Dù vậy, nhiều người Mỹ tin rằng số tiền chi cho viện trợ quốc tế lớn hơn thực tế. Các khảo sát cho thấy người dân Mỹ ước tính viện trợ nước ngoài chiếm tới 31% ngân sách liên bang, trong khi con số thực tế chưa đến 1%.

Liệu Tổng thống Donald Trump có thể giải thể USAID hay không?

Đảng Dân chủ cho rằng Tổng thống không có quyền hiến định để xóa sổ USAID. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ cơ sở pháp lý nào có thể ngăn cản Tổng thống Donald Trump thực hiện điều này.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Donald Trump từng tìm cách cắt giảm 1/3 ngân sách viện trợ quốc tế, nhưng đã bị Quốc hội ngăn chặn. Khi không thể cắt giảm trực tiếp, chính quyền của Tổng thống Trump đã áp dụng các biện pháp đóng băng ngân sách, vi phạm Đạo luật Kiểm soát Chi tiêu của Quốc hội theo phán quyết của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO). Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ này, mọi chuyện có khả năng sẽ thay đổi khi đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump hiện đang kiểm soát cả Thượng viện lẫn Hạ viện tại Quốc hội Mỹ.
Tin bài khác
Sân bay Heathrow ở London đóng cửa do cháy lớn, hoạt động hàng không bị gián đoạn

Sân bay Heathrow ở London đóng cửa do cháy lớn, hoạt động hàng không bị gián đoạn

Sân bay Heathrow, trung tâm hàng không lớn nhất châu Âu, đã phải đóng cửa do mất điện sau vụ cháy tại trạm điện gần đó, gây gián đoạn nghiêm trọng hàng trăm chuyến bay và ảnh hưởng hàng chục nghìn hành khách.
Thị trường bất động sản Trung Quốc đang tiến gần đến “điểm đảo chiều”

Thị trường bất động sản Trung Quốc đang tiến gần đến “điểm đảo chiều”

Thị trường bất động sản Trung Quốc có dấu hiệu phục hồi sau thời gian dài suy thoái, với doanh số bán nhà tăng tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, các chỉ số kinh tế vẫn cho thấy nhiều thách thức cần vượt qua.
Trung Quốc hỗ trợ tiêu dùng nội địa bằng trợ cấp chăm sóc trẻ em

Trung Quốc hỗ trợ tiêu dùng nội địa bằng trợ cấp chăm sóc trẻ em

Trung Quốc đang thúc đẩy tiêu dùng nội địa bằng trợ cấp chăm sóc trẻ em nhằm giảm gánh nặng tài chính và kích thích chi tiêu hộ gia đình. Chính sách này được kỳ vọng sẽ giúp tăng doanh số bán lẻ.
Fed giữ nguyên lãi suất, cảnh báo bất ổn kinh tế gia tăng

Fed giữ nguyên lãi suất, cảnh báo bất ổn kinh tế gia tăng

Fed đã quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25–4,5%, cảnh báo bất ổn kinh tế gia tăng do chính sách thuế quan của ông Trump, dù vẫn duy trì kế hoạch cắt giảm lãi suất hai lần trong năm 2025.
Tổng thống Donald Trump vẫn giữ kế hoạch áp thuế đối ứng từ ngày 2/4

Tổng thống Donald Trump vẫn giữ kế hoạch áp thuế đối ứng từ ngày 2/4

Tổng thống Donald Trump vẫn giữ nguyên kế hoạch áp thuế đối ứng từ 2/4 với các đối tác thương mại của Mỹ, dù trước đó các quan chức của ông đã phát đi tín hiệu trì hoãn.
Vì sao fentanyl trở thành tâm điểm trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung?

Vì sao fentanyl trở thành tâm điểm trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung?

Mỹ đã mạnh tay áp thuế mạnh lên hàng hóa Trung Quốc với lý do Bắc Kinh chưa kiểm soát chặt việc xuất khẩu fentanyl. Điều gì khiến hợp chất này trở thành trung tâm của cuộc xung đột thương mại hiện nay?
OECD hạ dự báo tăng trưởng kinh tế

OECD hạ dự báo tăng trưởng kinh tế

Trong báo cáo công bố vào thứ Hai (17/3), OECD đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ chậm lại vào năm 2025 và 2026 do những bất ổn về chính sách tác động đến đầu tư và tiêu dùng.
Trung Quốc lên kế hoạch tăng thu nhập nhằm kích thích tiêu dùng

Trung Quốc lên kế hoạch tăng thu nhập nhằm kích thích tiêu dùng

Chính phủ Trung Quốc sẽ triển khai kế hoạch tăng thu nhập để kích thích tiêu dùng, đối phó với suy giảm kinh tế và tác động từ chính sách thương mại của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Trung Quốc mời các CEO toàn cầu dự cuộc họp với Chủ tịch Tập Cận Bình

Trung Quốc mời các CEO toàn cầu dự cuộc họp với Chủ tịch Tập Cận Bình

Trung Quốc dự kiến tổ chức cuộc họp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và các CEO toàn cầu vào cuối tháng 3, nhằm củng cố đầu tư nước ngoài trong bối cảnh nền kinh tế nước này gặp nhiều thách thức.
Căng thẳng thương mại: Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 200% với EU

Căng thẳng thương mại: Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 200% với EU

Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế 200% lên rượu nhập khẩu từ EU, làm gia tăng căng thẳng thương mại và gây biến động thị trường tài chính, khiến giới đầu tư lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế.
Cơn sốt tuyển dụng chuyên gia khí hậu

Cơn sốt tuyển dụng chuyên gia khí hậu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng sâu rộng đến các thị trường hàng hóa, các quỹ phòng hộ chuyên đầu tư vào nông sản và năng lượng đang trả mức lương khủng để thu hút các chuyên gia khí hậu giàu kinh nghiệm.
EU sẽ đáp trả thuế quan của Mỹ đối với thép và nhôm nhập khẩu

EU sẽ đáp trả thuế quan của Mỹ đối với thép và nhôm nhập khẩu

EU sẽ áp thuế trả đũa 26 tỷ euro lên hàng hóa Mỹ sau quyết định áp thuế thép, nhôm của Tổng thống Donald Trump. Động thái này đã làm gia tăng hơn nữa căng thẳng thương mại toàn cầu.
Tổng thống Donald Trump bảo vệ quan điểm thuế trước lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ

Tổng thống Donald Trump bảo vệ quan điểm thuế trước lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ

Tổng thống Donald Trump đã bảo vệ chính sách thuế quan của ông khi gặp các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ, nhấn mạnh lợi ích dài hạn dù thị trường chứng khoán sụt giảm và lo ngại suy thoái gia tăng.
Chứng khoán Mỹ lao dốc vì nỗi lo suy thoái kinh tế cận kề

Chứng khoán Mỹ lao dốc vì nỗi lo suy thoái kinh tế cận kề

Thị trường chứng khoán Mỹ đã sụt giảm mạnh vào ngày thứ Hai (10/3), sau các chính sách thuế quan và cắt giảm chi tiêu của Tổng thống Donald Trump. Nguyên nhân nào đã dẫn đến đợt bán tháo tồi tệ này?
Vì sao Trung Quốc coi thực phẩm là vũ khí thương mại chi phí thấp nhưng hiệu quả cao ?

Vì sao Trung Quốc coi thực phẩm là vũ khí thương mại chi phí thấp nhưng hiệu quả cao ?

Trung Quốc đã áp thuế lên hàng loạt sản phẩm nông nghiệp Mỹ, nhắm vào thực phẩm như một công cụ trả đũa thương mại hiệu quả và ít tốn kém, trong bối cảnh Bắc Kinh đẩy mạnh tự chủ lương thực.